Йӱрнӧ кундем
| |||
| Эл | |||
|---|---|---|---|
| Статус |
Район | ||
| Ужашыже | |||
| Административ рӱдӧ | |||
| Негызлыме | |||
| Администраций вуйлатыше |
Шихова Марина Евгеньевна | ||
| Официал йылме-влак |
руш,марий | ||
| Калыкчот (2010) |
9763 | ||
| Калык-влак |
марий, руш | ||
| Инаныше-влак |
Танле | ||
| Кумдык |
2154 км² | ||
|
| |||
| Шагат ӱштӧ | |||
| Телефон код |
83644 | ||
| Автомобиль код |
12 | ||
| Официал сайт | |||
Йӱрнӧ кундем (курыкмарла Йӱрнӹ кымдем, рушла Ю́ринский райо́н) — Марий Эл Республикысе кундем. Район рӱдер — Йӱрнӧ (Юрино) ола сынан посёлко.
Географий[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Кундем Юл эҥерын шола серыштыже, Марий Элын касвелныже верланен. Угарман велысе Воскресенский, Воротынский кундемла дене, эрвелне — Килемар кундем, кечывалвелне — Курыкмарий кундем дене пошкудылана. Вӱтла эҥер Йӱрнӧ кундемым кок ужашлан пайла.
Кундемын кумдыкшо 2154 км² (але 215400 га)-ш шуэш. Мландын 75 %-ште чодыра кушкеш. Тӱҥ шотышто мланде тӧр, курык-влак деч посна. Кундем гоч Юл, Вӱтла, Люнда, Дорогуча эҥер-влак йогат, шуко изи эҥер, ер уло.
Мландыште торф, чакарок, ошма ситышын уло.
Эртымгорно[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Кундемлан негызым 28 Сорла 1924 ийыште пуымо.
Калык[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 10 800 еҥ ила.
Тӱҥ шотышто руш-влак кундемыште илат, марий-влакат улыт.
Административ шеледымаш[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Экономика[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Промышленность[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Кундемысе промышленный предприятий-влак пу ыштымаш дене илат, оҥам, брусым пӱчкедат, фанерым ыштат, торфым луктыт. Чодрам руышо да пум обрабатыватлыше предприятий-влак кундемын промышленный секторыштыжо 65%-аш ужашым айлат, топливный промышленность — 1,8 %, перерабатыватлыше — 32%.
Ял озанлык[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Ял озанлык гыч лектыш тӱҥ шотышто шӧр да шыл дене.
Транспорт[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тӱвыра да туныктыш[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Туныктымо тӧнеж-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 5 кыдалаш школ,
- 4 тичмаш огыл кыдалаш школ,
- 9 тӱҥалтыш школ.
Тӱвыра тӧнеж-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Районысо рӱдо да йоча книгагудо-влак, сем школ,
- Историко-художественный тоштер.
Тӱвыра памятник-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- «Шереметевын полатше»
- Михайло-Архангельский храм
- Район мучко уло:
- 59 археологий памятник,
- 21 эртымгорно памятник,
- 13 архитектур памятник.
