Йӱрнӧ кундем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Район
Йӱрнӧ кундем
Йӱрнӹ кымдем, Юринский район
Тисте Ойып
Тисте Ойып
Эл Россий Россий
Ужашыже Марий Эл
Административ рӱдӧ Йӱрнӧ
Администраций вуйлатыше Шихова Марина Евгеньевна
Эртыш да географий
Негызлыме 1924
Кумдык 2154 км²
Шагат ӱштӧ MSK (UTC+4)
Калыкчот
Калыкчот 9763 чел. (2010)
Калык-влак марий, руш
Инаныше-влак Танле
Официал йылме-влак руш,марий
Цифрр идентификатор-влак
Телефон код +7 83644
Автомобиль код 12

Официал сайт
Йӱрнӧ кундем картыште
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе
Марий Эл

Йӱрнӧ кундем (курыкмарла Йӱрнӹ кымдем, рушла Ю́ринский райо́н) — Марий Эл Республикысе кундем. Район рӱдер — Йӱрнӧ (Юрино) ола сынан посёлко.

Географий[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Кундем Юл эҥерын шола серыштыже, Марий Элын касвелныже верланен. Угарман велысе Воскресенский, Воротынский кундемла дене, эрвелнеКилемар кундем, кечывалвелнеКурыкмарий кундем дене пошкудылана. Вӱтла эҥер Йӱрнӧ кундемым кок ужашлан пайла.

Кундемын кумдыкшо 2154 км² (але 215400 га)-ш шуэш. Мландын 75 %-ште чодыра кушкеш. Тӱҥ шотышто мланде тӧр, курык-влак деч посна. Кундем гоч Юл, Вӱтла, Люнда, Дорогуча эҥер-влак йогат, шуко изи эҥер, ер уло.

Мландыште торф, чакарок, ошма ситышын уло.

Эртымгорно[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Кундемлан негызым 28 Сорла 1924 ийыште пуымо.

Калык[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 10 800 еҥ ила.

Тӱҥ шотышто руш-влак кундемыште илат, марий-влакат улыт.

Административ шеледымаш[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Экономика[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Промышленность[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Кундемысе промышленный предприятий-влак пу ыштымаш дене илат, оҥам, брусым пӱчкедат, фанерым ыштат, торфым луктыт. Чодрам руышо да пум обрабатыватлыше предприятий-влак кундемын промышленный секторыштыжо 65%-аш ужашым айлат, топливный промышленность — 1,8 %, перерабатыватлыше — 32%.

Ял озанлык[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Ял озанлык гыч лектыш тӱҥ шотышто шӧр да шыл дене.

Транспорт[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Тӱвыра да туныктыш[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Шереметевын полатше

Туныктымо тӧнеж-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • 5 кыдалаш школ,
  • 4 тичмаш огыл кыдалаш школ,
  • 9 тӱҥалтыш школ.

Тӱвыра тӧнеж-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • Районысо рӱдо да йоча книгагудо-влак, сем школ,
  • Историко-художественный тоштер.

Тӱвыра памятник-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • «Шереметевын полатше»
  • Михайло-Архангельский храм
  • Район мучко уло:
    • 59 археологий памятник,
    • 21 эртымгорно памятник,
    • 13 архитектур памятник.

Кылвер-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]