Йӱрнӧ кундем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Йӱрнӧ кундем
Йӱрнӹ кымдем, Юринский район
Ойып
Ойып
Тисте
Тисте
Эл

Россий

Статус

Район

Ужашыже

Марий Эл

Административ рӱдӧ

Йӱрнӧ

Негызлыме

1924

Администраций вуйлатыше

Шихова Марина Евгеньевна

Официал йылме-влак

руш,марий

Калыкчот (2010)

9763

Калык-влак

марий, руш

Инаныше-влак

Танле

Кумдык

2154 км²

Йӱрнӧ кундем картыште

Шагат ӱштӧ

MSK (UTC+4)

Телефон код

83644

Автомобиль код

12

Официал сайт
Марий Эл

Йӱрнӧ кундем (курыкмарла Йӱрнӹ кымдем, рушла Ю́ринский райо́н) — Марий Эл Республикысе кундем. Район рӱдер — Йӱрнӧ (Юрино) ола сынан посёлко.

Географий[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Кундем Юл эҥерын шола серыштыже, Марий Элын касвелныже верланен. Угарман велысе Воскресенский, Воротынский кундемла дене, эрвелнеКилемар кундем, кечывалвелнеКурыкмарий кундем дене пошкудылана. Вӱтла эҥер Йӱрнӧ кундемым кок ужашлан пайла.

Кундемын кумдыкшо 2154 км² (але 215400 га)-ш шуэш. Мландын 75 %-ште чодыра кушкеш. Тӱҥ шотышто мланде тӧр, курык-влак деч посна. Кундем гоч Юл, Вӱтла, Люнда, Дорогуча эҥер-влак йогат, шуко изи эҥер, ер уло.

Мландыште торф, чакарок, ошма ситышын уло.

Эртымгорно[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Кундемлан негызым 28 Сорла 1924 ийыште пуымо.

Калык[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 10 800 еҥ ила.

Тӱҥ шотышто руш-влак кундемыште илат, марий-влакат улыт.

Административ шеледымаш[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Экономика[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Промышленность[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Кундемысе промышленный предприятий-влак пу ыштымаш дене илат, оҥам, брусым пӱчкедат, фанерым ыштат, торфым луктыт. Чодрам руышо да пум обрабатыватлыше предприятий-влак кундемын промышленный секторыштыжо 65%-аш ужашым айлат, топливный промышленность — 1,8 %, перерабатыватлыше — 32%.

Ял озанлык[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Ял озанлык гыч лектыш тӱҥ шотышто шӧр да шыл дене.

Транспорт[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Тӱвыра да туныктыш[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Шереметевын полатше

Туныктымо тӧнеж-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

  • 5 кыдалаш школ,
  • 4 тичмаш огыл кыдалаш школ,
  • 9 тӱҥалтыш школ.

Тӱвыра тӧнеж-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

  • Районысо рӱдо да йоча книгагудо-влак, сем школ,
  • Историко-художественный тоштер.

Тӱвыра памятник-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

  • «Шереметевын полатше»
  • Михайло-Архангельский храм
  • Район мучко уло:
    • 59 археологий памятник,
    • 21 эртымгорно памятник,
    • 13 архитектур памятник.

Кылвер-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]