Йӱрнӧ кундем
| Район | |||||
| Йӱрнӧ кундем | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Йӱрнӹ кымдем, Юринский район | |||||
 | |||||
|
|||||
| 56°18′ с. ш. 46°18′ в. д.HGЯO | |||||
| Эл |
 Россий |
||||
| Ужашыже | Марий Эл | ||||
| Административ рӱдӧ | Йӱрнӧ | ||||
| Администраций вуйлатыше | Шихова Марина Евгеньевна | ||||
| Эртыш да географий | |||||
| Негызлыме | 1924 | ||||
| Кумдык | 2154 км² | ||||
| Шагат ӱштӧ | MSK (UTC+4) | ||||
| Калыкчот | |||||
| Калыкчот | 9763 еҥ (2010) | ||||
| Калык-влак | марий, руш | ||||
| Инаныше-влак | Танле | ||||
| Официал йылме-влак | руш,марий | ||||
| Цифрр идентификатор-влак | |||||
| Телефон код | +7 83644 | ||||
| Автомобиль код | 12 | ||||
|
|
|||||
| Официал сайт | |||||
 |
|||||
 Медиафайлы на Викискладе | |||||
Йӱрнӧ кундем (курыкмарла Йӱрнӹ кымдем, рушла Ю́ринский райо́н) — Марий Эл Республикысе кундем. Район рӱдер — Йӱрнӧ (Юрино) ола сынан посёлко.
Географий
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Кундем Юл эҥерын шола серыштыже, Марий Элын касвелныже верланен. Угарман велысе Воскресенский, Воротынский кундемла дене, эрвелне — Килемар кундем, кечывалвелне — Курыкмарий кундем дене пошкудылана. Вӱтла эҥер Йӱрнӧ кундемым кок ужашлан пайла.
Кундемын кумдыкшо 2154 км² (але 215400 га)-ш шуэш. Мландын 75 %-ште чодыра кушкеш. Тӱҥ шотышто мланде тӧр, курык-влак деч посна. Кундем гоч Юл, Вӱтла, Люнда, Дорогуча эҥер-влак йогат, шуко изи эҥер, ер уло.
Мландыште торф, чакарок, ошма ситышын уло.
Эртымгорно
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Кундемлан негызым 28 Сорла 1924 ийыште пуымо.
Калык
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 10 800 еҥ ила.
Тӱҥ шотышто руш-влак кундемыште илат, марий-влакат улыт.
Административ шеледымаш
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Экономика
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Промышленность
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Кундемысе промышленный предприятий-влак пу ыштымаш дене илат, оҥам, брусым пӱчкедат, фанерым ыштат, торфым луктыт. Чодрам руышо да пум обрабатыватлыше предприятий-влак кундемын промышленный секторыштыжо 65%-аш ужашым айлат, топливный промышленность — 1,8 %, перерабатыватлыше — 32%.
Ял озанлык
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Ял озанлык гыч лектыш тӱҥ шотышто шӧр да шыл дене.
Транспорт
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Тӱвыра да туныктыш
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Туныктымо тӧнеж-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]- 5 кыдалаш школ,
- 4 тичмаш огыл кыдалаш школ,
- 9 тӱҥалтыш школ.
Тӱвыра тӧнеж-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]- Районысо рӱдо да йоча книгагудо-влак, сем школ,
- Историко-художественный тоштер.
Тӱвыра памятник-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]- «Шереметевын полатше»
- Михайло-Архангельский храм
- Район мучко уло:
- 59 археологий памятник,
- 21 эртымгорно памятник,
- 13 архитектур памятник.
