9 теле

9 теле (9 декабрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 343-шо (кужемдыме ийлаште — 344-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 22 кече кодеш.

Пайрем да памятный дате-влак

• Коррупций ваштареш кучедалме калык-влак кокласе кече.
• Геноцидыште ӱмыр лугыч лийше-влакым шарныме кече.
• Россий — Ачаэлнан герой-влакын кечышт.
• Россий — Кӱртньӧгорно транспортнын ведомственный (военнизированный) охранын кечыже.

Лӱмгече

• Анна (Скандинавия), Алина (Россий), Ваге-влакын (Армений) лӱм кечышт.

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечысе событий-влак

Марий мландыште

• 1991 ий — Советский район Кужмара тӱвыра пӧрт пелен чумыргышо «Эр Ӱжара» ансамбльым чоҥымо

Тӱня мучко

• 1590 ий — кресаньык-влаклан ик оза деч весе дек куснаш чарыше закон лектын.
• 1884 ий — Чикаго ола гыч Левант Ричардсон ролик конькилан патентым налын.
• 1968 ий — Стенфорд институт гыч Дуглас Энгельбарт икымше компьютер «колям» ончыктен.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечынже шочшо-влак

• 1918 ий — Степан Иванович Кузьминых, кумдан чапланыше артист. Ӧрша кундем Покшел Пуялын уста эргыже Шкетан лумеш кугыжаныш драм театрыште 1935-ше ийыштак модаш туналын. 1939-ше ийыште Йошкар Армий радамыш ушнен, Кугу Отечественный Сар корным эртен, пленыш логалын. 1946-шо ийыште уэш театрыш пӧртылын. 5 ий театрын руш труппыштыжат модын, но вара уэш марий труппыш портылын. Степан Кузьминых – Марий Элын да Россий Федерацийын калык артистше.
• 1924 ий — Николай Алексеевич Соколов, Кугу Ачаэл сарын геройжо. Тудо Морко кундем гыч. Сеҥымаш дене Берлин марте миен, но сарыште чот сусырген. Шочмо кундемышкыже пӧртылмӧ деч вара ятыр ий колхозышто да чодыра озанлыкыште тыршен. Николай Алексеевич «Йошкар Шӱдыр», «Йошкар Знамя», «Ачаэл Сар» орден-влак да «За отвагу» медаль дене палемдалтын.
• 1960 ий — Татьяна Иштрикова, руш серызе, почеламутчо, кусарыше, Олык Ипай лӱмеш Марий комсомол премийын лауреатше (1992), Россий Cерызе-влак ушемын йыжъеҥже (1993). Шкеже Кужэҥер кундем Токтайбеляк гыч. Ончыч «Пионер йӱк» журнал редакцийыште тыршен, вара сылнымут клубым чумырен. «Синяя птица» гимназийым почмаштат тудын надырже моткоч кугу. Кызыт тиде школ Татьяна Иштрикован лӱмжым нумалеш. Сылнымут тӱнялан поэтесса ятыр почеламут сборникым пӧлеклен. Тудын шӱмжӧ 2001-ше ийыште кырымым чарнен.
• 1961 ий — Аркадий Геннадьевич Иванов, Марий Эл Республикын сулло чоҥышыжо. Тудо Кужэҥер кундем Ӱштымбал ял гыч. Ончычсо паша корныжо ятыр чоҥышо ушемла дене кылдалтын, а 1999-ше ий гыч «Шернур ПМК» чоҥышо ушемын тӱҥ директоржылан шогалын.
• 1961 ий — Тамара Петровна Краснова, артист, Юлсер кундем Курмузак ялыште шочын. Ончыч тудо драмтеатрыште шуаралтын, кызыт гын марий кундемна да Российын кугу олалаж мучко шкет спектакльым ончыктен коштеш. Тамара Петровнан репертуарыштыже Марина Цветаеван, Анна Ахматован, Сергей Есенинын возымо почеламут-влак почеш моно-спектакль-влак улыт.
• 1952 ий — Виктор Леонидович Николаев, тӱвыра да мер пашаеҥ. Тудо Морко кундем Шеҥше села гыч. 1971-ше ийыште тӱвыра да сымкытыш колледжыште дирижёр-хоровой пӧлкам пытарен. 4 ий гыч Килемар кундемысе тӱвыра пӧртыштӧ пашам ышташ тӱҥалын. А вара Марий тӱвыра министрын алмаштышыжлан шогалын, икмыняр жап гыч шкежак тӱвыра министр лийын. 1997 - 2000 ийыште Шкетан лӱмеш кугыжаныш драм театрын вуйлатышыже сомылым шуктен.
• 1975 ий — Н@дин (Акиева, Надежда), мурызо, тӱргызӧ. «Шыргыжмаш», «Сӧрвалем», «Канде шинча», «Лач пырляште весела» муро-влакым йоҥгалтара. Надежда Акиева Пошкырт Эл Калтаса кундемысе Шоръялыште шочын-кушкын. Марий кугыжаныш университетыште, калык усталык рӱдерыште пашам ыштен, «Эрвел Марий» ансамбльын солисткыже лийын. Тыгак Надин гитара дене устан шокта, кидпашам ыштымаште тырша. Марийже - Олег Славин.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечынже колышо-влак

Калык пале

• Егорий да Юрий-влакын кечышт.
• Тиде кечын чыла парымым пöртылташ тыршеныт.
• Теле могай лиймым мужедаш таве дек миеныт: тавыште шып гын – телат ласкан эрта, могай-гынат йÿк шокта гын – поранан да йÿштö телылан.
• Ял воктене пире урмыжмо шокта гын, йӱштӧ толеш.

	9 теле Викиклатыште?