Марий йылме

Марий йылме
Эл-влак	Россий
Регион-влак	Марий Эл
Официал статус	Марий Эл
Марла моштышо	600 000
Статус	есть угроза исчезновения[d]
Классификаций
Категорий	Евразийысе йылме-влак
Урал еш Финн-угор укш Финн-юлысо тӱшкем
Возыктыш	кириллице
Йылме код-влак
ГОСТ 7.75–97	мач 445
ISO 639-1	—
ISO 639-2	chm
ISO 639-3	chm — марий (кашакле) mhr — олыкмарий mrj — курыкмарий
Ethnologue	chm
Linguasphere	41-AAC-a
IETF	chm
Glottolog	mari1278

Мари́й йы́лме — финн-угор тӱшкаш пурышо йылме. Кутырышо-влак кокла гыч эн шукынжо марий улыт, тӱҥ шотышто Марий Элыште да Пошкырт Элыште илыше-влак.

Финн тӱшкемыш (балто-финн, саам, мордва, одо да коми йылме-влак дене пырля) пура. Марий Эл деч посна тыгак Виче вӱдкундемыште да эрвел могырышто, Урал марте шарлыме. Марий йылмыште кок кундемой уло: курыкмарий, тӱҥ шотышто Юлын курык серыште (Чыкма воктене) да изиш олык серыште шарлыме, да олыкмарий, олык серыште веле (Йошкар-Ола воктене) шарлыме; олыкмарий кундемойыш тугак эрвел кутыртышвлак пурат.

Мутвундо

Марий мут-влак тыгерак йоҥгат: http://www.forvo.com/languages/chm/

Чот мут

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	20
Ик, икыт	Кок, кокыт	Кум, кумыт	Ныл, нылыт	Вич, визыт	Куд, кудыт	Шым, шымыт	Кандаш, кандаше	Индеш, индеше	Лу	Латик, латикыт	Коло
30	40	50	60	70	80	90	100	1000	10000	1000000	1000000000
Кумло	Нылле	Витле	Кудло	Шымле	Кандашле	Индешле	Шӱдӧ	Тӱжем	Тӱмем	Амион	Камысыр

Олмештыш мут

Чынвозыш	Руш йылмыш кусарымаш
Мый	Я
Тый	Ты
Тудо	Он, она, оно
Ме	Мы
Те	Вы
Нуно	Они

Суффикс	Аҥгличанла йодыш	Мутлан (чонан)	Мутлан (чондымо)
-	кö, мо (who, what)	йоча (a child - subject)	ял (a village - subject)
-(ы)н	кöн, мон (whose, what's)	йочан (of a child)	ялын (of a village)
-лан	кöлан, молан (to whom, to what/why)	йочалан (to a child)	яллан (to a village)
-(ы)м	кöм, мом (whom, what)	йочам (a child - object)	ялым (a village - object)
-ге	кöге, моге (with whom, with what)	йочаге (with a child)	ялге (with a village)
-ла	кöла, мола (like who, like what)	йочала (like a child)	ялла (like a village)
-(ы)ште/(ы)што/(ы)штӧ	кушто (where)	-	ялыште (in a village)
-(ы)шке/(ы)шко/(ы)шкӧ, -(ы)ш1	кушко/куш (where to)	-	ялышке/ялыш (to a village)
-ш/еш/эш	кушан (where to)	-	ялеш (into a village)
-	(when)	-	-

Йылме шымлымашын эртыкше

Ныл тӱҥ марий наречий-влак.      Курык Марий      Йӱдвел-Касвел Марий      Олык Марий      Эрвел Марий

Литератур

• Троицкий В. П., Черемисско-русский словарь, Казань, 1894 (курык да олык);
• Васильев В. М., Записки по грамматике народа мари, Казань, 1918 (курык да олык);
• Шорин В. С., Маро-русский словарь горного наречия, Казань, 1920;
• Кармазин Г. Г., Материалы к изучению марийского языка, Краснококшайск, 1925 (олык);
• Его же, Учебник марийского языка лугово-восточного наречия, Йошкар-Ола, 1929;
• Васильев В. М., Марий Мутэр (словарь горн. и лугов.), Центриздат, М., 1929;
• Castrén M. A., Elementa grammaticae tscheremissicae, Kuopio, 1845 (курык);
• Wiedemann F., Versuch einer Grammatik der tscheremissischen Sprache, SPB, 1847 (курык);
• Budenz J., Erdei és hegyi cseremisz szótár, Pest, 1866 (марла, венг., лат. мутер, курык да олык);
• Szilasi M., Cseremisz szótár, Budapest, 1901 (марла, венг., немычла мутер, курык да олык);
• Ramstedt C., Bergtscheremissische Sprachstudien, Helsingfors, 1902 (кроме текстов мар., немычла мутер, курык);
• Beke О., Cseremisz nyelvtan, Budapest, 1911 (грам. горн. и лугов.);
• Räsänen M., Die tschuwassischen Lehnwörter im Tscheremissischen, Helsinki, 1920;
• Lewy E., Tscheremissische Grammatik, Lpz., 1922 (лугов.);
• Wichmann Y., Tscheremissische Texte mit Wörterverzeichnis und grammatikalischem Abriss, Helsingfors, 1923 (кроме текстов словарь и грам. очерк, горн. и лугов.);
• Räsänen, Die tatarischen Lehnwörter im Tscheremissischen, Helsinki, 1923.

Часть материалов предоставлена проектом Фундаментальная электронная библиотека «Русская литература и фольклор» (© 2004 ФЭБ) Д. Бубрих.

Кылвер-влак

• Марла-рушла мутер
• Казуто Мацумуран марий йылме нерген сайтше
• Олыкмарла-рушла-японла мутер
• Орфографий правил
• Пунктуаций правил
• Марий орфографий мутер (pdf)
• Марий йылме нерген рушла