Мерян йылме

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал

Мерян йылме (мерянла *Merän jelma; акр. рушла Мер(ь)скыи) — пытыше финн-угор йылме. Реконструироватлаш мут дене чак марий йылме дене раш коеш. Тӱҥ верыште улмым шотыш йылме кок версийым меря-финн-угор еш.

Ик почеш, марий тудын деке лишыл улмыжо, йылмыже (гыч-меря ден мари коклаште этнонимже лишыллык; тудо макс фасмер кучымаш; меря анализ дене эртаралтеш параллель тыгак марий эҥертышем топонимике). Палыме этнограф-влак финн-угровед-влакын С.К. Кузнецов возен, мо корно меря годым эрвел марий (мер) вончен марина, мланде да умылтарен годымак тудо марий йылме дек куржын хорографический лӱм-влак меря манын, ме ик йылме гыч тидым палаш ок йӧрӧ утла.

Вес версий почеш, балтик йылме деке лишыл шогышо меря-финн йылме. А.Е. Хелимский гипотезе тиде кадетлан шотлалтеш, анализым ыштыме да иктешлымашым ышташ, шке темлена топонимий меря, меря йылме деке лишылрак лияш манын финн-угор йылме «йӱдвел-касвел» группо (балто-финн, саам). Тудын шонымыжо почеш, марий йылме дене тӱшка уло аклыме марий меря ӱзгар параллель деке огыл улмаш, сандене тиде кундемыште лишыллык умылышашын сайын эртен. Мутлан, вепс йылмыште улшо мут-влак дене чотшо изи, вепс-влак коштыт да марий-влакын тӱшкан, но пуста балто-финн мордва да.

Южо шымлызе меря йылмын негыз ойыртемже палемдыме ешартыш образованийым ойыртемалтше, шуко чот келшен (-k), мо дене тудым чакемдаш венгр йылме, — шукылык дене таҥастарымаште палдыр (-t,-d) ятыр моло финн-угор йылме-влак.

Йылме код-влак:

  • ISO 639-1 - уке
  • ISO 639-2 - уке
  • ISO 639-3 - уке

Мерянла мутер [1][тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Мерянла Марла Рушла
*tule тул огонь
*palo(-ə) ял деревня
*kerə кӱр кора, лубок
*urma(-ə) ур белка
*jelma йылме язык
*kolema колыма(ш) смерть
*ki(ß)/kü кӱ камень
*n'ero нӧрӧ влажный, болото
*jähre ер озеро
*juk йогын течение, река
*toma(ə) тумо дуб
*ßoj ӱй масло
*mar(ə) мӧр клубника, ягода
*šol'a(-ə) шоло вяз
*käGa(-ə) куку кукушка
*kol кол рыба
*pen(ə) пий собака
*paŋ(G)a поҥго гриб
*kutkə кучкыж орёл, беркут
*šärnə шертне верба
*muZa(-ə) музо рябчик
*šorDə шордо лось
*nuš нуж крапива
*elä(ə) илаш жить
*at'a ача отец
*peZa пыжаш гнездо
*ul'ša(-ə) улшо бывший, присутствующий
Мерянла Марла Рушла
*ik(ə)/ük(ə) ик один
*s'eZ'um шым семь
*tolGa (пыс)тыл перо
*kanDo(-ms) кондаш носить
*ikša икса речной залив
*muš мӱкш (М. Фасмер почеш) пчела
*koka кока старшая сестра, тётя
*buj вуй голова
*imle имне конь
*kok кок два
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '
* '

Негыз[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Кылвер-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Важ-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  1. Ткаченко О. Б. Мерянский язык.- Киев, 1985.