Пытыше йылме

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал

Пытыше йылме (йомшо йылме) — йомын пытыше йылме, тудын дене але искусственнын кутырат (латин йылме дене, мутлан, медик-влак рецептым возат), але ала-могай исторический памятник дене гына тудын нерген палат.

Кунам ик йылме весым пызыралеш, тыгай лиеда. Мутлан, копт йылмым араб йылме сеҥен, америкын йылме-влак олмеш Америкыште чылан англичан, француз, испан да португал йылмым кучылташ тӱҥальыч. Йылме пыташ тӱҥалме годым тудын дене поснак тӱшкаште але шоҥгырак-влак гына пайдаланаш тӱҥалыт[1].

Южгунам калык пыта, но йылме садак кодеш. Вес калыкыште тудым огыт кучылт, но садыгак йылмын возымашыже дене шанчыште, тӱвыраште, религийыште пайдаланат[2]. Мутлан:

  • латин йылме (VI курым гыч Кристосын шочмыж деч ончыч VI курым марте Кристосын шочымыж деч вара)[3] — пытыше йылме[4], кызытсе роман йылме-влакын аваже улеш, но туге гынат католик черкыште тудым кучылтыт);
  • акрет руш йылме (XI—XIV курымла) — пытыше йылме[5][6][7][8], эрвел славян йылме-влак тудын негызеш ышталтыныт;
  • акрет грек йылме (2 тысячелетий мучаш м.к.д.в. — V курым м.к.д.в.) — кызытсе грек диалект-влаклан негызым пуышо пытыше йылме.

Мӧҥгешлат лийын кертеш: пытыше йылмым угыч ылыжтат. Иврит йылмым еврей-влак XX курымышто угыч илаҥдареныт.

Книга-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • Adelaar, Willem F. H.; & Muysken, Pieter C. (2004). The languages of the Andes. Cambridge language surveys. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36275-7.
  • Brenzinger, Matthias (ed.) (1992) Language Death: Factual and Theoretical Explorations with Special Reference to East Africa. Berlin/New York: Mouton de Gruyter. ISBN 978-3-11-013404-9.
  • Campbell, Lyle; & Mithun, Marianne (Eds.). (1979). The languages of native America: Historical and comparative assessment. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-74624-5.
  • Dorian, Nancy C. (1978). Fate of morphological complexity in language death: Evidence from East Sutherland Gaelic. Language, 54 (3), 590—609.
  • Dorian, Nancy C. (1981). Language death: The life cycle of a Scottish Gaelic dialect. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-7785-6.
  • Dressler, Wolfgand & Wodak-Leodolter, Ruth (eds.) (1977) Language death (International Journal of the Sociology of Language vol. 12). The Hague: Mouton.
  • Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). Ethnologue: Languages of the world (15th ed.). Dallas, TX: SIL International. ISBN 1-55671-159-X. (Online version: http://www.ethnologue.com).
  • Harrison, K. David. (2007) When Languages Die: The Extinction of the World’s Languages and the Erosion of Human Knowledge. New York and London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-518192-0.
  • Mithun, Marianne. (1999). The languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
  • Mohan, Peggy; & Zador, Paul. (1986). Discontinuity in a life cycle: The death of Trinidad Bhojpuri. Language, 62 (2), 291—319.
  • Sasse, Hans-Jürgen (1992) 'Theory of language death', in Brenzinger (ed.) Language Death, pp. 7-30.
  • Schilling-Estes, Natalie; & Wolfram, Walt. (1999). Alternative models of dialect death: Dissipation vs. concentration. Language, 75 (3), 486—521.
  • Sebeok, Thomas A. (Ed.). (1973). Linguistics in North America (parts 1 & 2). Current trends in linguistics (Vol. 10). The Hauge: Mouton. (Reprinted as Sebeok 1976).
  • Skutnabb-Kangas, Tove. (2000). Linguistic genocide in education or worldwide diversity and human rights? Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. ISBN 0-8058-3468-0.

Кылвер-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Палемдымаш-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  1. Лингвистический энциклопедический словарь онлайн
  2. Пытыше йылме-влак Кугу Совет Энциклопедийыште
  3. Онлайн Энциклопедий Кругосвет
  4. А. Ю. Мусорин О СОДЕРЖАНИИ ПОНЯТИЯ «МЁРТВЫЕ ЯЗЫКИ»
  5. А. А. Зализняк. «Слово о полку Игореве: взгляд лингвиста», 1-е изд., М., 2004, с. 15
  6. «Словарь древнерусского языка XI—XIV вв. Введение, инструкция, список источников, пробные статьи», под ред. Р. И. Аванесова, М., 1966, с. 23
  7. Christof Heinz. Einführung in die slawische Sprachwissenschaft
  8. MultiTree project