Юзыкайн, Александр Михайлович

Александр Михайлович Юзыкайн
Александр Юзыкайн
Шочмаш дене лӱм	Александр Михайлович Юзыкайн
Шочын	1929 ий 12 ӱярня(1929-03-12)
Шочмо вер	РСФСР, Башкир АССР, Карснокам кундем, Чормак ял
Колен	1996 ий 17 теле(1996-12-17) (67 ий)
Колымо вер	Йошкар-Ола
Эл	Совет Социализм Республик-влак Ушем  Россий
Тыршымаш алан	серызе
Чап пӧлек да премий	Марий Эл Республикын Калык серызыже (1996), Марий АССР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1984), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премий (1988), Марий АССР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (1979)
Медиафайлы на Викискладе

Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Юзыкайн ончал.

Александр Юзыкайн (Александр Михайлович Юзыкайн) (1929 ӱярня 12, РСФСР, Башкир АССР, Краснокам кундем, Чормак ял – 17 теле 1996, Йошкар-Ола) – марий серызе, Марий Эл Республикын Калык серызыже (1996), Марий АССР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1984), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премийын лауреатше (1988).

Илыш корныжо

Александр Юзыкайн 1924 ийын ӱярня тылзын 14-ше кечынже Башкир АССР Краснокам кундем Чормак ялеш кресаньык ешеш шочын. Шке ялыштыже тунемын, вара Ӱлыл-Татьясе шымияш школышто. Латвич ияш Краснокамскысе педучилищыш тунемаш пурен. 1947 ийыште тунемын пытарен, Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогике институтыш тунемаш пурен.

Кӱшыл шинчымашым погымеке Туныктышо-влакын квалификацийым нӧлтымӧ Марий институтышто методистлан ыштен, книга савыктышыште редакторлан тыршен, МарНИИ-ште изирак шанче пашаеҥлан ыштен, радиовещаний корреспондент да редакторлан, «Ончыко» журналын литсотрудникшылан пашам ыштен.

1958–1960 ийлаште Совет Ушем серызе-влакын Ушемышт пеленысе А.М. Горький лӱмеш Литератур институтын Кӱшыл литератур курслаштыже тунемын.

Моско гыч пӧртылмеке, телевидений редактор лийын, МАССР тӱвыра Министерствын кугурак инспекторжылан ыштен, «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжылан. 18 ий профессионал серызе семын шуаралтын. 1984—1988 ийлаште «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжылан ыштен.

Александр Юзыкайнын романже-влак: «Кугызан вуй» («На царской горке») (1967), «Маска вынем» («Медвежья берлога») (1972), «Тулото» («Костёр») (1978), «Эльян» (1979).

Тӱҥ произведенийже-влак

• Ямбатыр: поэма // Ончыко. 1955. № 2. С. 54–60.
• Корнывожышто : пьеса [На перепутье : пьеса]. Йошкар-Ола, 1959. 52 с.
• Йӱлышӧ вӱд : очерк-вл. да ойлымаш [Горящая вода : очерки и рассказы]. Йошкар-Ола, 1963. 76 с.
• Изин : эрвел марий йомак [Сказка восточных мари]. Йошкар-Ола, 1964. 16 с.
• Олма сад: драм, поэма // Ончыко. 1964. № 1. С. 25–69.
• Мондалтше ава : йоча пьеса Ц Ончыко. 1965. № 4. С. 88–108.
• Тошто тӱня : йоча пьеса [В темном царстве : пьеса]. Йошкар-Ола, 1966. 76 с.
• Кугызан вуй : роман [На царской горке : роман]. Йошкар-Ола, 1967. 76 с.
• Маска вынем : роман [Медвежья берлога : роман]. Йошкар-Ола, 1972. 256 с.
• Начий : пьеса//Ӱжаран кастене. Йошкар-Ола, 1975. С. 79–90.
• Тулото : роман [Костер]. Йошкар-Ола, 1978. 360 с.
• Эльян : роман. Йошкар-Ола, 1979. 400 с.
• Эҥыремышвот: койдарчык повесть // Ончыко. 1986. № 1 С. 7–48.
• Газэҥер: очерк // Ончыко. 1986. № 2. С. 68—80; № 3. С. 66–79.
• Маска вынем : роман [Медвежья берлога : роман]. Йошкар-Ола, 1988. 272с.

Руш йылмыш кусарыме произведенийже-влак

• Раненый цветок: пьеса / пер.А.Трошина. Йошкар-Ола, 1969. 52 с.
• Слепые и зрячие: роман / пер. А. Трошина. Йошкар-Ола, 1971. 268 с.
• Медвежья берлога : роман / пер. Ю.Галкина. М., 1973. 312 с.; М., 1990. 320 с.
• Эльян : роман / пер. Н.Фомичева. М., 1982. 256 с.
• Отчужденные : роман / пер. В.Золотухина. Йошкар-Ола, 1982. 352 с.
• Медвежья берлога : роман / пер. Ю.Галкина. Йошкар-Ола, 1983. 304 с.
• Дубравы: роман. Кн. 2-я./пер. В.Михайловой. М., 1983. 272 с.
• Дубравы: роман. Кн. 2-я./пер. В.Михайловой. Йошкар-Ола, 1985. 272 с.
• Изим : сказка / пер. В.Летучего. Йошкар-Ола, 1987. 16 с.

Илышыже да творчествыже нерген литератур

• Сандаков Г. Правда жизни // Восхождение. Йошкар-Ола, 1984. С. 136–154.
• Васинкин А. Поэтика военного романа // Героические годы. Йошкар-Ола, 1987. С. 92–105.
• Писатели Марийской АССР : биобиблиогр. справочник. Йошкар Ола, 1988. С. 347–352.
• Писатель А. Юзыкайнлан — 60 ий // Ончыко. 1989. № 1. С. 98–100.
• Караев И. Туныктышем, йолташем // Ончыко. 1999. № 2. С. 149–156.
• МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 415.

Чап

• СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1957)
• Марий АССР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (1979).
• Марий АССР-ысе Кугыжаныш премий (1988).
• Марий АССР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1984).
• Марий Эл Республикын Калык серызыже (1996).

Кылвер-влак

• Юзыкайн Александр Михайлович (12.03.1929 – 17.12.1996).(руш)
• Юзыкайн Александр Михайлович.(руш)
• Юзыкайн Александр Михайлович.(руш)
• Юзыкайн, Александр Михайлович.(руш)

Литератур

1. Марийская биографическая энциклопедия : 3849 имен в истории Марийского края и марийского народа / авт. и рук. проекта В. Мочаев. – Йошкар-Ола, 2007. С. 415.
2. Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник / сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. – Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. – 752 с. С. 711–713.

	Александр Юзыкайн Викитекыште?
	:Category:Yuzykayn Викиклатыште?