Мухин, Николай Семёнович

Николай Семёнович Мухин
Николай Семёнович Мухин
	Николай Мухин
Шочын	1890 ий 25 кылме
Шочмо вер	Россий империй, Озаҥ губерний, Чарла уезд, Олыкъял ял
Колен	1937 ий 11 кылме (46 ий)
Колымо вер	Йошкар-Ола ола
Эл	Российская империя[d]; Совет Социализм Республик-влак Ушем;
Тыршымаш алан	туныктышо, кусарыше, почеламутчо, Драматург, педагог

Николай Мухин (Николай Семёнович Мухин) (1890 кылме 12 (кылме 25), Россий империй, Озаҥ губерний, Чарла уезд, Олыкъял ял — 11 кылме 1937, Йошкар-Ола ола) — марий серызе, почеламутчо, кусарыше, журналист, туныктышо, мер пашаеҥ, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1934).

Илыш корныжо

Йоча да тунемме жапше

Ачаже, Семён Алексеевич (1862—1895), ялысе учитель улмаш. Тудо Озаҥ оласе учительский семинарийым тунем пытарен. Аваже — лудын-возен моштыдымо ӱдырамаш.

1970-ше ийлаште Кугорнымбал Шале (Кугу Кульял) ялеш земский школ почылтын. Семен Алексеевич пытартыш ийлаже марте йоча-влакым Кугу Кульялыште туныктен илен. Тыште тудо тале просветитель улмыжым очыктен, шуко рвезым тунемаш, книгам лудаш таратен. Ялысе туныктышын тунам пашадарже изи лийын, садлан, ешым ашнен лукташ манын, кресаньык пашамат ыштен. Моло еҥ семынак мландым курал-ӱден, нужналык гыч лекташ тӱрлӧ семынат тыршен. Кресаньык пашашак нелын черланен да, шоҥго лийын шудеак, 1895 ийыште ӱмыр лугыч колен.

Вич ийыш тошкалше Миклай тулыкеш кодеш. Поэтын аваже, кум изи ньога дене тулыкеш кодмеке, вес марийым пуртен. Ача лийше пеш осал логалын. Тудо кече еда гаяк йӱын, ешыжым кырен. Микалылан — эн кугурак икшывылан — шуко орлыкым ужашыже верештын. «Автобиографийыштыже» Н. С. Мухин возен: «Ты шучко жапым шарнаш йӧсӧ, шарнаш неле. У ача деч вес икшыве-влак каяш тӱҥальыч. Куд эрге, ик ӱдыр — манаш веле! Кугу ачан икшывыже иктат шотышто ыш лий. Кочмо-йӱмӧ годымат мыйын вер «ӱдырамаш пусак» ыле. Оккӱлланак бляхан ӱштӧ дене кыралтмым ойлашат шучко. Телым йӱштӧ чатламаште шудо лоҥгаште малышым, чара йоланым уремыш кожен лукмаш ала-мыняр пачаш лиеден. Икана, кеҥежым, ачам лийшем, йол гыч кучен, тавышке унчыли сакалтыш. Пий илыш. Чын, авамже мемнам чамана, мемнан верч ыле, садланак тудын ӱпшат ыш код — изи марийже кӱрын пытарыш».

Неле илышым сеҥыме йӧным, ачаже семынак, тунеммаште ужын. 1898 ийыште кандаш ияш йоча, изачаж деч шылын, Арын школыш (двухклассный училищыш) тунемаш пура, а 1903 ийыште тудым пытара. Тиде тунемме жапше нерген поэт тыге шарна: «Кум меҥге коклаш, шӱкшӧ, тумышанайзям мыжерым чиен, йыдалым пидын, шӱкшӧ картуз дене, чатлама йӱштыштӧ коштым. Тунемме годым арнялан ик сукып киндым чыкен каемат, куд ужашлан кӱзӧ дене пайлен кочкам ыле. Кинде деч моло эше пареҥгыжат ыш лий…».

Кок ий смола завдышто пашам ышта да кеҥежым кӱтӱм кӱта. 1905 ийыште Унчо селасе Святитель Гурийын школыштыжо тунемаш тӱҥалеш. Унчо школ моло школла деч прогрессивный шӱлышан лийын. Тыште С. Г. Чавайн, И. П. Петров, В. Н. Никифоров, А. К. Эшкинин, Д. Ф. Соколов да моло лӱмлӧ еҥ-влакат тунемыныт. Нуным революционер-влак: П. Г. Григорьев, В. А. Мухин да кумдан палыме Н. Ф. Бутенин — туныктеныт.

«Унчо школ чылт марий пушан школ ыле, тыште марий йылме кӱлеш йылмыланак шотлалте. Тыште поэзийым йӧраташ туҥалмемлан П. Г. Григорьев, В. А. Мухин да Т. Е. Ефремовлан каласыде ок лий. Утларакше П. Г. Григорьев тыршыш. Тудо, шарнем, первыйрак рушла гыч тӱрлӧ почеламутым, басньым, моло тӱрлымат марлашке кусарыкта ыле…» — возен шке шарнымашыштыже Н. С. Мухин.

1905 ийысе первый руш революцийын тулжо Н. Мухинын чоныштыжо поэзий сескемым ылыжтен, эркын саска пеледышым пижыктен. Рвезе поэт кугыжан самодержавий ваштареш первый шомакшым каласен.

Паша да мер илыш

Унчо школым 1907 ийыште тунем лекмекше, Н. С. Мухин Ямбатыр школышто туныкта, а вес ийын Вончӱмбал школышко кусна (Морко кундем). Рвезе туныктышо икшыве-влакым шочмо йылмым, калыкым йӧраташ, пӱртӱсым да вер-шӧрым аралаш да сӧрастараш кумылаҥден шога.

1909 ийыште Н. Мухин Озаҥ семинарийыште учитель правам налаш экстерн дене экзаменым куча. Экзаменым кучымекыже, Н. Мухин тыгай документым налеш:

«Свидетельство № 387

Предъявитель сего Мухин Николай Семёнович, крестьянин деревни Олыкъял Себе-Усадской волости Царевококшайского уезда Казанской губернии, родившийся ноября 12 1890 года, ныне на основании утвержденного мая 21 1874 года Министерством Народного просвещения дополнительной статьей к правилам о специальных испытаниях по Министерству Народного просвещения подвергшись полному испытанию в Педагогическом Совете Казанского учительского Семинария и выдержав оное удовлетворительно, удостоен звания учителя инородческого начального училища для черемис. В удостоверении чего и дано ему, МУХИНУ, настоящее свидетельство за надлежащими подписями и с приложением печати семинарии. Следующие за настоящее свидетельство по положению деньги три рубля взысканы.

Казань, февраля 24 дня, 1910 года. Подписи: Богданов, Михеев, Николаев, Салонский, Емельянов, Ерлыгина, Федоров»

Тиде документ Н. К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогик институтын архивыштыже аралалт кодын. Документ гыч раш коеш: Н. Мухин деч экзаменым приниматленыт марий да чуваш историк Н. В. Никольский, удмурт просветитель, тале педагог И. С. Михеев, ончыкылык этнографий профессор А. И. Емельянов. Нуно ончыл шонымашан еҥ лийыныт.

Учительский семинарийыш экзаменым сдатлыме жапыште тудо летератор-просветитель В. М. Васильевым икымше гана вашлийын да варажым тудын дене кылым кучен шогаш туҥалын, фольклор материалым: калык мурым, тоштыеҥ мутым, йомак-влакым — поген, Васильев деке колтен шоген. А Мухинын колтен шогымо материалжым В. М. Васильев «Марла календареш» печатлен. «Кайык-шамыч» ден «Йолагай ден Пулагай» йомакшым 1909 ийыште лукмо «Марла ойлымаш-влак» сборникышкыже пуртен. Тыге Н. С. Мухинын возымыжо (авторын фамилийжым ончыктыде) икымше гана печатлалтын.

1911 ийыштe Н. С. Мухин Турун кундeмысе церковно-приходской школышко пашам ышташ кусна. Тудо тыштат икшыве-влакым марла туныкташ тӱҥалеш. Ялыce туныктышo пeш вашке чылалан палыме да пагалыме еҥ лиeш. Тудын дек кас еда изижат-кугужат пoгыненыт, туныктышо нунылан «Марла календарьым», газетым лудын, поро каҥашым пуэн шоген, шкe йыpже у шӱлышан рвезе-влакым поген.

Уста туныктышо илыш дене тӧр ошкылаш тыршен да шке шинчымашыжымат эреак келгемден шоген. 1913—1914 ийлаше тудо Чарлаште тылзаш педагогике курсышто да кок арняш сад паша курслаште тунемын.

Самырык туныктышын илыш-койышыжо священник Теминлан келшен огыл, тудын пашажым теpгаш пижын. Школышто марла туныктымым чараш кӱштен, учительын ӱстeлже гыч марла книга-влакым луктын кудалтен.

1915 ийыште Н. Мухиным кугыжан сарышке колтaт. Поэтым Карпат курык лоҥгаш, окопыш, намиен пуртеныт. Тудо шарнымашыштыже воза: «Арнят ыш шу, намиен чыкышт рок вынемыш. Ончылнет, шеҥгелнет — рок пырдыж, йол йымалне сӧсна кийме гай лавыра кышал, кӱшыч йӱржӧ чарныде опта, шокте гай шинель гоч могырыш вӱд вита, юалге мардеж пуалеш, кӧргӧ чоным чытырыкта». Вараже Озаҥ олаште служитла. Но тыштат тудо тӱҥалме пашажым кудалтен огыл, у деч у почеламут-влакым возен, Турун кундeмысе чолга да у шoнымaшан йолташыже-влак дене кылым кучен шоген. Теве нyнын лӱмышт: Г. Орлов, Ф. Данилов, Н. Кириллов, Д. Митрофанов, С. Савинов.

Кугу Октябрь революцийым Н. С. Мухин куaнен вашлиеш. Салтак гыч пӧртылшыжла, тудo Озаҥ олaште лекше «Ӱжара» газет редакцийыш пура, «Марий калык, помыжалт!» почеламутшым пуэн кода. Тудо 1917 ий 20 Телын лекше «Ӱжара» газетеш савыкталтын.

Пӧртылмекше, Н. С. Мухин угычын Турун школышто туныкташ тӱҥалеш. Тыгодымак кундемыште Совет властьым ыштыме пашашке уло кумылын ушна, калык коклаште у илышым чоҥымо нерген кумда умылтарымаш пашам виктара, иктыш ушнаш ӱжеш. Тыге тудо 1918 ий 24 апрельыште Турун обществыште калык сходым эртара, тушто докладым ышта. Совет властьым почмо нерген пунчалым увертара. Тыштак ялысе Советыш членым да делегат-влакым ойырен сайлат.

1918 ий 28 Пеледышын Роҥго селаште туныктышо-влакын погынымашышт лиеш, тушто почеламутшо-влакым лудеш. Тыште В. А. Мухин, Л. Я. Мендияров, П. Г. Григорьев, А. Ф. Конаков лийыныт да марий кундемыште калык образований, шанче да культур пашам вияҥден колтымо нерген йодышым каҥашеныт.

Алсола школышто туныктымо пагытыште (1918—1924) поэт самырык автор-влакым ямдылыме пашам виктара, рвезе-влакым почеламутым, йомакым, ойлымашым сераш да калык ойпогым чумыраш туныктен шога. Тыге, ятыр материалым поген, 26 муран, почеламутан да йомакан «Кӱдырчӧ» лӱман сборникым ямдыла. Но тудо савыкталтде кодын, кызыт Марий Эл Республикын архивыштыже аралалтеш.

1924—1931 ийлаште Арын школышто туныктымыж годым Н. С. Мухин литературно-художественный кружокым почеш, тунемше-влакым тушко ушен, «У вий» журналым луктын шога. Тиде пагытыштак эше лу наре пьесым, шуко почеламут ден поэме-влакым воза. 1926 ийыште Москаваште «Ӱҥышӧ деч ӱш лектеш» пьесым посна книга дене савыкта, 1928 ийыште «Почеламут» лӱман сборникым Йошкар-Олаште луктеш.

Эше салтак улмыж годымак поэт «Ӱжара», «Йошкар салтак», «Марий Эл» газет-влак дене лишыл кылым кучен, «Йошкар кече» газетын ик тӱҥ корреспондентше лийын, ик жап ты редакцийыште пашам ыштен. «Колхоз вий», «Колхоз йӱк» газетлаш, «У вий», «У илыш», «Марий ӱдырамаш» журналлаш шке произведенийлажым савыктен шоген.

Н. С. Мухин уста просветитель да писатель веле огыл, тале организатор семын кумдан палыме лийын. Тудын тыгай улмыдо эше 1911 ий гычак, Турун кундемыште туныктымо пашаштыжак, палдырнен. Алсола школышто пашам ыштымыж годым тудо марий театрлан шыркаҥашыже, а варажым кушкашыже уло кумылын полша, сылнымут да драматический кружок-влакым почеш да вуйлата. Арын школышто туныкымо жапыште тудо С. Г. Чавайн дене пырля тошто коса ваштареш кучедалын, у илыш-йӱлам калык коклашке шыраҥден. Нуно Морко кундемыште ий еда «Йошкар пеледыш» пайремым эртареныт, «ликбезым» почын, ял калыкым лудаш-возаш туныктеныт, кружок-влакым вӱденыт. 1929 ийыште Н. С. Мухин ялыште коллективизацийым эртарыме пашашке ушна. Шочмо Олыкъялешыже «Поэтнур» колхозым почеш да вуйлатышыже лиеш. Тиде ийынак пошкудо Муналмаш ялеш «Кӱкшнур» колхозым ышта.

30-шо ийлаште Арын школ пелен ШКМ-ым (школа крестьянской молодёжи) почыныт. Тыште Н. С. Мухин марий йылме ден литературым туныктен, тунемше-влакым шочмо йылмым, литературым йӧраташ кумылаҥден шоген. Областной педкурсын тунамсе вуйлатышыже М. В. Свистунов теве могай характеристикым пуэн: «Арын ШКМ пеленсе областной педкурсын туныктышыжо Н. С. Мухин пашаште шке усталыкшым, келге шинчымашыжым, кугу педагог да сай организатор улмыжым раш ончыкта. Литературный да художественный кружокын пашажым виктарымаште тудо кугу мастарлыкшым, шуко вийжым пыштен да у сеҥымашке шуын. Педагогический курсын пашаштыже икшыве-влакым воспитатлымаште у шинчымашым эреак шыҥдарен шога, лабораторно-исследовательский йӧным кумдан кучылтеш…» (Арх. МГПИ, д. 1129, л. 5).

1931 ийыште марий агропединститутыш тунемаш пура. Июнь тылзыште Москваште национальный школлан книгам возышо автор-влакын коференцийыштышт лийын. Тушто Н. К. Крупская да А. В. Луночарский дене вашлийын.

А 1932 ийыште В. Т. Соколов да моло-влак дене пырля 5-ше ий тунемше-влаклан «Марий йылме» учебникым савыктен луктеш. Тиде ийынак эше 4-ше классыште тунемше-влаклан « Марий йылме» книгам савыкта.

1933 ий гыч Н. С. Мухин Морко селасе медрабфакын завучшылан ышташ тӱҥалеш. Ынде тудо марий кудемлан кӱлеш специалист-влакым — врачым, туныктышым — ямдылымаште уло кумылын тырша. А 1935 ий гыч, рабфакым вес верыш кусарымек, Морко педтехникумыш кусна.

Н. С. Мухин 1924 ий гыч Марий пролетар писатель-влак ассоциаций член лиеш, а 1934 ийыште тудым СССР писатель-влак ушем радамыш пуртат. 1936 ийыште поэтын пашам ыштаж тӱҥалмыжылан 30 ий темеш. Тиде ийын юбиляр Москошто «Эрык саска» почеламут сборникшым савыктен луктеш.

Лач тиде пагытыштак элыштына у илышым чоҥышо ончылъеҥ-влакын вуй ӱмбалнышт шем пыл палыдымын оварген. Шуко, моткоч шуко калыкым амал деч посна титаклен репрессироватлаш тӱҥалыныт. Тыге Н. С. Мухинымат «калык тушман» манын лӱмденыт да 1937 ий 18 Ӱярнян Морко пачережыже арестоватленыт. Тиде ийынак, 11 Кылмын кастене, тудым Йошкар-Олаш лӱен пуштыныт. А эше ик тылзе наре эртымек, поэтын пелашыжым, М. С. Мухинамат, лу ийлан Йӱдвел йӱштӧ кундемыш кучен колтеныт, ныл изи икшыве тулыкеш кодын.

1956 ийыште, колымшо партийный съезд деч вара, Николай Семёновичым реабилитироватлыме, Писатель ушемыште восстановитлыме.

Сылнымутшо

Книга-влак

Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, Кн. лукшо мар. изд-во, 1965. 204 с.
Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, Кн. лукшо мар. изд-во, 1963. 231 с.
Эрык саска. Ойрен налме почеламут-влак. Йошкар-Ола: Кн. лукшо мар. изд-во, 1962. 88 с.
Эрык саска. Ойырен налме почеламут-влак. М.: ГИХЛ, 1936. 148 с.
Почеламут. Йошкар-Ола: Марий кундем книга савыктыш, 1928. 94 с.
Ӱҥышӧ деч ӱш лектеш: вич кыдежан драма. М.: Центриздат, 1926. 27 с.
Илышын ойыртышыжо: поэма. Казань: 1 Гос. типографий, 1919. 24 с.

Поэзий

Поэме

Илыш ойыртышыжо: поэма // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1–ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 49-63.
Пият коя да, шылжым кочкаш ок йӧрӧ: поэма // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 87‒93.
Пият коя да, шылжым кочкаш ок йӧрӧ: поэма // Мухин. Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 75‒77.
Пият коя да, шылжым кочкаш ок йӧрӧ: поэма // Йошкар кече. 1925. 1 окт.
Тулык Ивук: поэма гыч ужаш-влак // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 161‒173.
Тулык Ивук: поэма гыч ужаш-влак // Йошкар кече. 1927. 2, 6, 9 апр.

Почеламутшо-влак

Ага пайремым ыштыза // Йошкар кече. 1919. 20 сент.
Ай кузе рвезе лият // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 111-112.
Ай кузе рвезе лият // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 73‒75.
Ай кузе рвезе лият // Мухин. Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 84-86.
Ай кузе рвезе лият // Мухин Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 79-80.
Ай кузе рвезе лият // Йошкар кече. 1925. 19 дек.
Апшаткудо // Йошкар кече. 1925. 30 янв.
Ачамын шӱгарже // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 45‒46.
Ачамын шӱгарже // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 33‒34.
Ачамын шӱгарже // Мухин Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 82.
Ачамын шӱгарже // Ӱжара. 1918., 10 июнь.
Бригада мур // Мухин Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 130‒134.
Бригада мур // Марий йылме тунемме книга. Тӱҥалтыш школын 4-ше тӱшкажлан. М., 1932. С. 12‒13.
Бригада мур // У вий. 1932. № 5‒6. С. 7‒8.
Буржуйлан // Чодра пеледыш. М., 1925. С. 50‒51.
Вакшыште // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965, с. 110‒111.
Вакшыште // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 67.
Вакшыште // Мухин Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 67.
Вараксим // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 35.
Вараксим // Мухин Н.С., Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962, с. 25‒26.
Вараксим // Мухин Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 19.
Виян лийже Йошкар Армий! // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 152.
Виян лийже Йошкар Армий! // Мухин. Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 87‒88.
Виян лийже Йошкар Армий! // Йошкар кече. 1928. 15 июнь.
Возышылан // Мухин Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 51.
Вурс имне // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 173‒174.
Вурс имне // Йошкар кече. 1928. 12 окт.
Вурс кайык // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 194 – 197.
Вурс кайык // Марий коммуна. 1934. 15 авг.
Ер воктене ер // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 105 – 106.
Ер воктене ер // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 56-57.
Изак-шоляк // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 34–35.
Изак-шоляк // Мухин Н. С., Я. Элексейн. Марий грамматик морфологий. 5-ше класслан. М., 1935, С. 68.
Изи кож // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 95–96.
Изи кож // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 24.
Йолагай ден Пулагай: басня // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 14–15.
Йолагай ден Пулагай // Ӱжара. 1918. 26 дек.
Йорлын илышыже // Чодра пеледыш. М., 1925. С. 193 – 194.
Йорлын илышыже // Почеламут. Казань, 1918. С. 14.
Йошкар салтак // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 66 – 68.
Йошкар салтак // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 37–39.
Йошкар салтак // Ӱжара. Коммунизм верч. Передовик. Колхозная правда. 1965. 25 нояб.
Йӧратымемлан // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 80–81.
Йӧратымемлан // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 47.
Йӧратымемлан // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 79.
Йӱд // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 48.
Йӱд // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928, с. 43.
Йӱд // Ӱжара. 1918. 28 нояб.
Йӱр // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 106–107.
Йӱр // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 57–58.
Йӱр // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 17–18.
Йӱштӧ // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 118 – 119.
Йӱштӧ // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 36.
Кайык // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 133.
Кайык // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 48 – 49.
Кайык // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 18 – 19.
Какшан серыште // Йошкар кече. 1925. 10 июнь.
Кас // Мухин Н.С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 39 – 40.
Кастене чодраште // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 97 – 99.
Кастене чодраште // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 42–43.
Кеҥежым // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 122 ‒ 123.
Кастене чодраште // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 66.
Кастене чодраште // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 31.
Кече деч ончыч // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 119 – 120.
Кече деч ончыч // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 37.
Кнагазе // У илыш. 1923. № 6. С. 40.
Комплекс // Йошкар кече. 1925. 23 апр.
Комсомоллан // Марий йылме тунемме кнага. Тӱҥалтыш школын 4-ше тӱшкажлан. М., 1932. С. 168 – 169.
Коопераций // Йошкар кече. 1927. 16 нояб.
Кораҥ, поян! // Йошкар кече. 1925. 26 дек.
Коя чыгылтеш // У вий. 1928. № 3–4. С. 19.
Кӧлан эҥерташ // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 127–128.
Кӧлан эҥерташ // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 56–57.
Кузе илыман? // Йошкар кече. 1920. 15 окт.
Куралше // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 17–19.
Куралше // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 71.
Куралше // Чодра пеледыш. М., 1925. С. 195 – 197.
Куралше // Ӱжара. 1918. 30 апр.
Кӱслече // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 76– 77.
Кӱслече // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 78.
Кӱслече // Йошкар кече. 1919. 7 март.
Кӱтӱзӧ // У вий. 1928. № 3–4. С. 5.
Ленин ачана уке лие // Эрык саска. М., 1936. С. 138 – 141.
Ленин ачана уке // Колхоз вий. 1934. 7 нояб.
Логар ашыкым чикта // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 85.
Логар ашыкым чикта // Йошкар кече. 1925. 25 июнь.
Лучко ий // Коммунизм верч. 1936. 21 июнь.
Лӱдде ончык! // У вий. 1926. № 1. С. 10.
Мавзолейыште // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 190 – 192.
Мавзолейыште // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 83 – 85.
Мавзолейыште // Мухин Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 126 – 129.
Марий калык… // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 50.
Марий калык, куане! // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 14.
Марий пайрем // Йошкар кече. 1921. 14 янв.
Маркоррлан // Йошкар кече. 1925. 26 янв.
Мартын 8-же // Йошкар кече. 1926. 27 февр.
Машина // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 139 – 140.
Машина // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 71 – 72.
Машина // Мухин Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 79 – 80.
Машина // Мухин Н. С., Я. Элексейн. Марий грамматик-морфологий. Кокла школышто тунемме кнага. 5-ше класслан. М., 1935. С. 76 – 77.
Машина // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 67.
Машина // Йошкар кече. 1925. 14 май.
Мелна осо // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 12 – 14.
Мелна осо // Мухин. Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 12 – 14.
Мелна осо // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 87 – 88.
Молан мый мурем // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 7 – 8.
Молан мый мурем // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 6 – 7.
Морко пайрем // У вий. 1928. № 1. С. 46.
Муро // Мухин Н.С. Эрык саска. М., 1936. С. 39 – 40.
Нужна ий // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 56.
Овда курык // Мухин. Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 44 – 45.
Овда курык // Мухин. Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 31 – 33.
Овда курык // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 26.
Октябрь // Йошкар кече.1928. 4 нояб.
Олык // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 121 – 122.
Олык // Мухин Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 63 – 64. /
Олык // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 28.
Онис ден Ониса. Басня // Йошкар кече. 1925. 25 нояб.
Орлыкан ава // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 84 – 86.
Орлыкан ава // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 74.
Орлыкан ава // Йошкар кече. 1926. 13 февр.
Ото // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 16 – 17.
Ото // Мухин. Н.С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 15 – 16.
Ото // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 24.
Первый лум // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 116– 117.
Пиал // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 198 – 199.
Пиал // Коммунизм верч. 1936. 17 окт.
Пионер // Йошкар кече. 1925. 17 окт.
Пыл // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 17.
Революций // Мухин Н. С. Эрык саска. М., 1936. С. 63 – 64.
Революций // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 63.
Сай чонан // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 81.
Сай чонан // Йошкар кече. 1925. 24 июнь.
Совет сайлымашке // Колхоз вий. 1934. 14 нояб.
Тау мут // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 50.
Теле // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 34.
Тоштым шарнымаш // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 88.
Тунемме волгыдо // Йошкар кече. 1922. 26 март.
Тӱҥалтыш отряд // Марий коммуна. 1932. 7 июль.
У муро // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 153 – 154.
У муро // Мухин Н. С. Эрык саска. М., 1936. С. 89 – 90.
У муро // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 6.
Ӱдрамаш // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 157 – 159.
Ӱдрамаш // Мухин Н. С. Эрык саска. Йошкар-Ола, 1962. С. 76 – 78.
Ӱдрамаш // Мухин Н. С. Эрык саска. М., 1936. С. 94 – 96.
Ӱжара // Ӱжара. 1918. 1 апр.
Чарла // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 115 – 116.
Чарла // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 54.
Чодра орол // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 99 – 100.
Чодра орол // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 22.
Чон коршта // Йошкар кече. 1919. 19 февр.
Шемер ӱдрамаш // Марий ӱдрамаш. 1932. № 2 – 3. С. 12 – 13.
Школ // Йошкар кече. 1927. 16 нояб.
Шорыкйол // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 124 – 125.
Шорыкйол // Йошкар кече. 1921. 7 февр.
Шошо // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 120 – 121.
Шошо // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 29.
Шошо кас // Мухин Н.С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 129.
Шошо кас // Чодра пеледыш. М., 1925. С. 123.
Элнет серыште // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 67 – 68.

Драматургий

Ивук: ныл кыдежан драма // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 72 ‒120.
Изи большевик-влакын кугу пашашт // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 191 ‒ 197.
Изи большевик-влакын кугу пашашт // Афанасьев П. А., Мухин Н. С., да молат. Марий йылме тунемме книга. Тӱҥалтыш школын 4-ше тӱшкажлан. М., 1932. С. 36-43.
Изи большевик-влакын кугу пашашт // Йошкар кече. 1929. 12 апр.
Кок тул коклаште: вич кыдежан драма // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 121 ‒ 155.
Кугече: ик кыдежан ончыктымаш // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 54 ‒ 61.
Кугече: ик кыдежан ончыктымаш // Йошкар кече. 1929. 12 апр.
Мом ӱдет, тудым тӱредат: ик кыдежан ончыктымаш // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 62 ‒ 70.
Мом ӱдет, тудым тӱредат: ик кыдежан ончыктымаш // Йошкар кече. 1929. 12 апр.
Омо: ик кыдежан ончыктымаш // Мухин Н.С. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 183 ‒ 190
Омо: ик кыдежан ончыктымаш // У вий. 1930. № 1, 5 ‒ 6. С. 15 ‒ 17.
Ушан дурак: ик кыдежан драма // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 28 ‒ 53.
Ӱҥышӧ деч ӱш лектеш: вич кыдежан драма // Н. С. Мухин. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 3 ‒ 27.

Прозо

Ик эрге ӱдырым налеш: йомак // Ончыко. 1965. № 5. С. 111.
Йӱд орол: ойлымаш // Мухин Н.С. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 198 ‒ 204.
Йӱд орол: ойлымаш // Йошкар кече. 1925. 14 окт.
Окса ‒ тул (Туштылтен возымо йомак) // Мухин Н. С. Ойырен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 145 ‒ 148.
Окса ‒ тул (Туштылтен возымо йомак) // Мухин. Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 3 ‒ 5.
Окса ‒ тул (Туштылтен возымо йомак) // Йошкар кече. 1925. 18 июнь.
У ден тошто: повесть // Мухин Н.С. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 204 ‒ 212.
У ден тошто: повесть // Марий коммуна. 1965. 25 нояб.
У ден тошто: повесть // Йошкар кече. 1925. 27 март, 15, 10 апр., 21, 28 май.
Ӱдрамаш сар: ойлымаш // Мухин Н.С. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 213 ‒ 217.
Ӱдрамаш сар: ойлымаш // Йошкар кече. 1925. 14 нояб.

Руш йылмыш кусарыме произведенийже-влак

Весна / Вл. Панов кусарен // Мар. правда. Молодой коммунист. Кохозная правда. Вперед. Передовик. За коммунизм. Сельская новь. 1968. 25 нояб.
Гусляр / С. Поделков кусарен // Мар. правда, 1961, 7 май.
Горе и радость / С. Сомова кусарен // Марийская поэзия. М., 1960. С. 91.
Горе и радость / С. Сомова кусарен // Молодой коммунист. Заря. За коммунизм. Передовик. 1965. 25 нояб.
Пахарь / С. Сомова кусарен // Марийская поэзия. М., 1960. С. 90.
Пахарь / С. Сомова кусарен // Вперед. За коммунизм. Знамя. Передовик. 1965. 25 нояб.
Первый поезд / В. Панов кусарен // Молодой коммунист. За коммунизм. Вперед. Колхозная правда. Передовик. Сельская новь. 1965. 25 нояб.
Песнь жаворонка / С. Сомова кусарен // Марийская поэзия. М., 1960. С. 88 ‒ 89.
Песнь жаворонка / С. Сомова кусарен // За коммунизм. Заря. Знамя. Колхозная правда. Передовик. 1965. 25 нояб.
Раненый солдат / С. Сомова кусарен // Марийская поэзия. М., 1960. С. 92‒94
Раненый солдат / С. Сомова кусарен // За коммунизм. Заря. Колхозная правда. Передовик. 1965. 25 нояб.

Поэтын шомакшылан возымо муро-влак

Куралше. Семже В. Мухинын. Мутшо Н. Мухинын // Ӱжара. 1918. 26 дек.
Шошым. Мутшо Н. Мухинын. Семже В. Мухинын // Ӱжара. 1918. 26 дек.

Н. Мухин – кусарыше

Толстой Л.Н. Аракан осаллыкше: кок кыдежан комедий. Казань: 1 Гос. типографий, 1919. 32 с.
Беляев М. М. Илыше дене кушшо-влак. М.: Центриздат, 1931. 204 с.
Бианки В. Чодрасе сар. Йошкар-Ола: Маробиздат, 1930. 12 с.
Глебов. Ӱчӧ: кок кыдежан ончыктымаш // У вий. 1929. № 10. С. 5 – 23.
Горький М. Аваже. Первый ужаш. Йошкар-Ола: Маробиздат, 1935. 237 с.
Гремяцкий М. Айдеме кап кузе ила. М.: Центриздат, 1929. 68 с.
Дзюбинский С. Эртыше жап. Тӱҥалтыш школышто лудшаш книга. М.: Центриздат, 1930. 104 с.
Заречная С. Чодрасе пожар. Йошкар-Ола: Маробиздат, 1930. 24 с.
Караваева. Фабрикыште: ойлымаш // Марий ӱдрамаш. 1933. № 6. С. 19 – 23.
Минский Г. Германийысе пашаче классын илышыже ден кредалмашыже. Йошкар-Ола: Маробиздат, 1931. 60 с.
Никитинский И. И. Пӱртӱс илыш. Тӱҥалтыш школлан лукмо 1-ше кнага. М.: Центриздат, 1925. 78 с.
Пушкин И. В. Колхозышко! Йошкар-Ола: Маробиздат, 1931. 54 с.
Фурманов Д. Чапаев: ойлымаш / Н. С. Мухин, С. Г. Чавайн, Г. Смирнов кусареныт. Йошкар-Ола: Маробиздат, 1932. 154 с.
Черевков В. Кугу туныктышо Карл Маркс. М.: Центриздат, 1931. 33 с.

Н. Мухин — журналист

Весьшӱргӧ лудмо пӧрт – молылан пример // Марий коммуна. 1934. 9 сент.
Вияҥына (Мари-Турек кантон Пумари ялысе комсомол ячейка) // Йошкар кече». 1926. 16 июнь.
Кинде арака – моктыдымо паша (Арака шолтымо ваштареш) // Н. С. Мухин: пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 222 – 225.
Кинде арака – моктыдымо паша (Арака шолтымо ваштареш) // Ӱжара. 1918. 26 февр.
Колхозник да шкет крестьян-влак коклаште у заем шарыме пашам молемдыман // Марий коммуна. 1932. 21 июнь.
Комунист партий вуйлатыме почеш фашизм ваштареш кучедалмашке // Марий ӱдрамаш. 1933. № 12. С. 20 – 21.
Корным шке шинчала эскерыман // Коммунизм верч. 1935. 20 сент.
Кугыжан шӱдыр йомын (Октябрьский революцийын сеҥымыж нерген) // Ӱжара. 1918. 16 май.
300 тӱжем «Колхоз йӱк» газет верч кредалаш // Колхоз йӱк. 1932. 7 май.
18 еҥ мединститутыш (Морко медрабфак пытарыше-влак – Горьковский мединститутыш) // Колхоз вий. 1934. 6 июль.
Марий калыкын удан илымыже нерген (Таза илыш-йӱлам – илышыш) // Ӱжара. 1918. 16 янв.
Марий родем-шамычлан (Ваш келшен илаш, тунемаш ӱжмаш) // Ӱжара. 1918. 1 апр.
Моркеш марий ушем почмо нерген // Ӱжара. 1917. 15 нояб.
Морко гыч (Яллаште ушем-влакым почаш ӱжмаш) // Йошкар кече. 1925. 25 февр.
Морко кантон кӧргысӧ арака паша (Таза илыш-йӱла верч) // Йошкар кече. 1925. 27 февр.
Морко районышто 1-ше Май эртарыме план // Колхоз вий. 1934. 23 апрь.
Олно тӱлымӧ – осал паша. (Сӱан ыштымаште тоштокойышым пытараш) // Йошкар кече. 1926. 27 февр.
Онар: очерк (Морко районысо колхозын калыкышт да нунын пашашт) // Марий коммуна. 1934. 21 авг.
Онар: очерк (Морко районысо колхозын калыкышт да нунын пашашт) // Колхоз вий. 1934. 9 авг.
Ӧрат: ик талукышто могай вашталтыш! (Морко кундемыште колхоз-влакым ыштыме нерген) // Колхоз вий. 1934. 26 окт.
Первый май пайрем (Арыныште пайремлымаш) // Йошкар кече. 1925. 21 май.
Сибирьыште марий ял совет (Томск округ, кок ял – виге марий) // Марий ял. 1928. 28 окт.
Совет властьлан таум ыштат (Морко кундемыште самодеятельнось шочмаш) // Йошкар кече. 1925. 30 янв.
Тидым чыланат шинчыза (Потребительский кевытым кузе почаш) // Ӱжара. 1918. 1 апр.
Ӱдрамашымат окса чумырымо пашаш шупшман // Марий ӱдрамаш. 1932. № 2 – 3. С. 34 – 37.
Черке ок кӱл // Колхоз йӱк. 1932. 1 янв.
Чонем ылыже (Марий калыклан тунемаш кӱлмӧ нерген) // Ӱжара. 1918. 10 июнь.
Ялкорын ончылно шогышо пашазе (у социализм обществым ышташ полшаш) // Колхоз йӱк. 1932. 12 июль.

Н. Мухин – йылмызе да тунемме книгам ямдылыше

Адак марий йылме // Йошкар кече. 1927. 2 апр.
Марий йылмым пудыртылыт (Совет учреждений-влак) // Колхоз йӱк. 1932. 6 июль.
Марий йылмысе тӱҥ йӱк да южо буква нерген (Ӱчашыме шот дене) // Йошкар кече. 1926. 4 сент.
Афанасьев П. А., Мухин Н. С. Да моло-влак. Марий йылме тунемме кнага. Тӱҥалтыш школын 4-ше тӱшкажлан. М., Учпедгиз, 1932. 192 с.
Мухин Н. С., Я. Элексейн. Марий грамматик. Морфологий. Кокла школышто тунемме кнага. 5-ше класслан. М., Учпедгиз, 1935. 87 с.
Соколов В. Т., Мухин Н. С. да моло-влак. Марий йылме. ШКМ-ште тӱҥалтыш да ФЗС-ште 5-ше ий тунемме кнага. М., Учпедгиз, 1933. 164 с.

Илышыже да творчествыже нерген литератур

Александров Н. Революций паша верч шоген // Марий коммуна. 1966. 11 авг. Александров Н. Н. С. Мухинын драматургийыже // Марий коммуна. 1965. 5 нояб.
Александров Н. А. Пионер марийской литературы // Молодой коммунист. 1965. 25 нояб. Александров Н. Первый туныктышо-влак коклаште // Марий коммуна. 1966. 20 июль.
Александров Н.А., Васин К.К. Марий поэт Н. С. Мухин: илышыже да творчествыже. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1970. 88 с.
Александров Н.А., Васин К.К. Марий поэт Н. С. Мухин: илышыже да творчествыже. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1990. 144 с.
Александров Н.А. Николай Семенович Мухин. Йошкар-Ола: Мар.респ. научно-краеведческий музей, 1989. 16 с.
Анисимов П. Поэтым сайын шарналтыман // Марий коммуна. 1966. 23 май. Асаев А. У илышым ышташ тудат полшен // Марий коммуна. 1960. 26 нояб.
Асылбаев А. Один из первых марийских поэтов // Мар. правда. 1960. 26 нояб. Асылбаев А. Марий поэт Н. С. Мухин // Ончыко. 1959. № 1. С. 93 – 96. * Асылбаев А. Один из зачинателей марийской поэзии // Мар. правда. 1958. 5 апр. Байков М. Революционерын листовкыжо // Марий коммуна. 1966. 11 дек.
Васин К. Н. С. Мухин // Мухин Н. С. Ойрен налме почеламут ден поэма-влак. 1-ше т. Йошкар-Ола, 1965. С. 3 – 6.
Вачи. Ош марийын ош кечыже; Тойметкин. Ош марийын пайремже // Йошкар кече. 1919. 7 – 12 февр.
Край поэтов и первых заводов // Васин К. К., Сануков К. Н., Сергеев М. Т. По памятным местам. Йошкар-Ола, 1965. С. 80 – 86.
Васин К. Марий поэт // Марий коммуна. 1958. 23 март. Кадыков Н. Марий кресаньык мурызо // Марий коммуна. 1962. 23 сент.
Карпов П. Ончылмут // Мухин Н. С. Эрык саска. Ойырен налме почеламут-влак. М., 1936. С. 5 – 14.
Лаврентьев Г. Туныктымо пашам саемден колтен. Сылнымутчо Н. Мухин ‒ туныктымо книган авторжо // Ончыко. 2016. 1 янв. С. 127-131.
Мухин Н. Илышем // Мухин Н. С. Эрык саска: ойырен налме почеламут-влак. Йошкар-Ола, 1962. С. 5–8.
Мухин Н. Илышем // Мухин Н. С. Эрык саска: ойырен налме почеламут-влак. М., 1936. C. 15–21.
Мухин Н. С. Илышем // Мухин Н. С. Почеламут. Йошкар-Ола, 1928. С. 2–4.
Мухин Н. С. Шонен ом ул // Мухин Н. С. Пьеса-влак, проза, публицистика. 2-шо т. Йошкар-Ола, 1968. С. 218–219.
Мухин Н. С. Шонен ом ул // Ӱжара. 1918. 21 апр. Мухин Николай Семенович (1890–1943) // Календарь знаменательных и памятных дат по Марийской АССР на 1965 год. Йошкар-Ола, 1965. С. 54–56.
Мухин Н. С. Начало творческого пути поэта // История Марийской АССР: учеб. пособий: 7–8 класслан. Йошкар-Ола, 1965. С. 41.
Мухин Н. С. Листовкым шараш 1905 ий жапыште полшымыжо нерген // Очерки истории Марийской АССР. Йошкар-Ола, 1965. С. 271, 337.
Мухин Н. С. // Очерки истории марийской литературы. Т. 1. Йошкар-Ола, 1963. С. 82 – 84.
Николай Мухин // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола, 2008. С. 426-428.
Мухин Н. С. // Сылнымут пого. Йошкар-Ола, 1960. С. 23.
Мухин Семон Миклай // Шабдар О. Литератур хрестоматий. Кокла школлан. 5-ше класслан. М., 1934. С. 101.
Мухин Н. С. // У вий. 1929. № 6. С. 7 – 8.
Мухин Н. С. // Чодра пеледыш. М., 1925. С. 16 – 17.
Николай Мухин: фотосӱрет, документ да шарнымаш-влак: туныктышылан пособий / Н. А. Александров ямдылен; курык марий йылмышке Е. Я. Егоркина кусарен. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1994. 68 с.
Никифоров К. Улица Н. Мухина в селе Морках // Колхозная правда. 1965. 27 нояб. Осмин И. Продолжение традиции // Мар. правда. 1965. 20 июня. * * Осмин И. Продолжение традиции // Марий коммуна. 1965. 19 июнь.
Сурикова О. Г. Суапле лӱм // Марий коммуна. 1966. 2 дек.
В. Сави. С. Чавайн ден Н. Мухин // Йошкар кече. 1920. 15, 21 май; 4, 10, 18 июнь.
Сергеев М. Н. С. Мухин. Шочмыжлан 75 ий темын // Марий коммуна. 1965. 25 нояб.
Сергеев М. Т. Поэтын туныктымо школышто // Марий коммуна. 1959. 29 авг.
Сергеев М. Т. Газетыште писательын мутшо // Ончыко. 1968. № 5. С. 99 – 100.
Сергеев М. Т. Муреныт эрык мурым. Йошкар-Ола, 1982. С. 32 – 40.
Сергей Григорьевич Чавайн: фотоальбом. Йошкар-Ола, 1979. С. 4 – 5.
Соловьев В. Эн йӧратыме, эн сӧрал // Марий коммуна. 1966. 24 май.
Степанов М. Н. С. Мухиным шарныме лӱмеш // Марий коммуна. 1965. 27 нояб.
У пьеса // Йошкар кече. 1926. 11 авг.
Черных С. Я. Самобытный поэт // Мар. правда. 1962. 12 сент.
Черных С. Я. Тӱҥалтыш ошкыл // Ончыко. 1969. № 4. С. 3 – 92. Юбилей поэта // Мар. правда. 1965. 28 нояб.

Кылвер-влак

Литератур

Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник / сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. — 752 с. С. 426-428.
Николай Мухин: фотосӱрет, документ да шарнымаш-влак: туныктышылан пособий / Н. А. Александров ямдылен; курыкмарий йылмышке Е. Я. Егоркина кусарен. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1994. 68 с.
Александров Н.А., Васин К.К. Марий поэт Н. С. Мухин: илышыже да творчествыже. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1970. 88 с.
Александров Н.А., Васин К.К. Марий поэт Н. С. Мухин: илышыже да творчествыже. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 1990. 144 с.
Александров Н.А. Николай Семенович Мухин. Йошкар-Ола: Мар. респ. научно-краеведческий музей, 1989. 16 с.
Гурий Лаврентьев. Туныктымо пашам саемден колтен. Сылнымутчо Н. Мухин ‒ туныктымо книган авторжо // Ончыко. 2016. 1 янв. С. 127-131.