Алексеев, Геннадий Валерианович

Геннадий Валерианович Алексеев
Геннадий Алексеев
Шочмаш дене лӱм	Геннадий Валерианович Алексеев
Шочын	1955 ий 17 пургыж(1955-02-17)
Шочмо вер	Марий АССР, Морко кундем, Эҥерсола ял
Колен	2012 ий 13 идым(2012-09-13) (57 ий)
Колымо вер	Йошкар-Ола
Чап пӧлек да премий	Россий Серызе-влак ушемын Чапкагазше (2004), Марий Эл Республикын Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерствын Чапкагазше (2005).

Геннадий Алексеев (Геннадий Валерианович Алексеев) (1955 пургыж 17, Марий АССР, Морко кундем, Эҥерсола ял — 13 идым 2012, Йошкар-Ола) — марий серызе, почеламутчо, журналист, Россий Журналист-влак ушемын йыжъеҥже (1985), Россий Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1997).

Илыш корныжо

Геннадий Алексеев 1955 ий пургыж тылзын 17-ше кечынже Марий АССР Морко кундем Эҥерсола ялеш тыглай кресаньык ешеш шочын.
Писательын 2005-ше ийысе шарнымашыже (возымыжо) гыч:

Мый шочынак кок пачаш пиалан улам – ош тÿняшке шкетын огыл, а коктын, йыгыр пелашем Нина дене, толынам. Моло семын шкетын лийын омыл – воктенем йолташ эре лийын. Тидланак ачам-авамлан да Юмылан таум ыштем.

Эҥерсола ялысе тÿҥалтыш школышто 4 класс марте тунемын. Кыдалаш шинчымашым Морко районысо Октябрьский школышто налын. 1965–1970 ийлаште Йошкар Оласе икымше номеран музыкально-художественный школ-интернатыште тунемын. Тиде тунемме жапыште икымше почеламут корнылаже возалтын:

Миша шÿшкан огыл чиен
Чодыра могырыш шикшалтын
Кож вуйышто урым ужын
Мумыж ден(е) камвозын.

1972 ийыште тудо Марий кугыжаныш университетын историко-филологический факультетышкыже экзаменым куча да марий отделенийын студентше лиеш. Тыште тудо 1972–1977 ийлаште тунемеш. Тиддеч вара ик ий «Ямде лий» газет редакцийыште паша усталыкым поген. 1978–1979 ийлаште Мÿндыр Эрвелне Совет Армий радамыште служитлен. Пöртылмекыже, угыч йоча газетым ыштыме пашаш ушнен. Тыште тудо 1988 ий марте тыршен. 1988 ийыште тудым Москошко высший партийный школысо журналистике отделенийыш тунемаш колтат. 1990 ий деч вара «Марий коммуна» (кызыт «Марий Эл») газетын спецкоржылан, «Марий Эл учитель» журналын тÿҥ редакторжылан, Марий книга савыктышын директоржылан, Марий туныктыш институтын редакций- савыктыш пöлкажын вуйлатышыжлан, «Ончыко» журналысе проза пöлка редакторлан ыштен. 2000 ий гыч шкенжым юмыйÿла пашалан пуэн (Йошкар-Оласе Шнуй ырес руш-марий лютеран черкын дьяконжо лийын). «Сорта», «Вестник Уральского пробства церкви Ингрии», «Марий кумалтыш» (сборник), «Айста кумалына» (молитвослов), «Юмылан чапмуро» (духовный мураршаш), приходской школлан тунемме книга – тыгай савыктыш-влакын организаторжо лийын.

Творчествыже

Сылнымут дек школ жап гычак шÿмаҥын. Школ-интернатыште сылнымут кружокыш эре коштын, тиде пашам марий йылме да литератур урокым туныктышо П.А. Апакаев вÿден.
Г. Алексеевын литератур пашажым кум ужашлан шелаш лиеш:
1) 1968–1978 ийла (поэзийыште пашам ышта);
2) 1978–1999 ийла (прозо ден шке илышыжым кылда);
3) 2000 ий гыч духовно-просветительский литературым возымаш да кусарымаш деке шÿмаҥеш. Катехизисым да моло черке сылнымутан литературымат марий йылмыш кусара.
Г. Алексеев шке творческий корныжым поэт семын тÿҥалын, вара прозыш куснен. Кумдан палыме сылнымутчо семын тудо прозышто пашам ыштымыж дене лийын. Автор шке творчествыжын тÿҥалтышлан 1983 ийыште «Эрвий» альманахыште савыкталтше «Лиза тöрлана» ойлымашыжым шотлен.
Тудын прозыжо куштылго стиль да йылме поянлык, лиризм ден ойыртемалтын. Геройжо-влак романтике шÿлышан да шке цельышт дек шуаш тыршыше семын сÿретлалтыныт. Автор моло серызе-влак коклаште пÿртÿс сÿретым ончыктен моштышо усталыкше дене ойыртемалтын. Марий пÿртÿс тудлан чоным куандарыше да лыпландарыше – ава гае –лийын. Армий радамыште лиймыж годым чÿчкыдынак шке кугурак йолташыжлан, Валентин Борисович Исинековлан, серышым возгален шоген, тудыжо салтакын кажне письмажым шинчасортала арален да, пöртылмекыже, шкаланже кучыктен. Тыге самырык авторын «Погонан рвезылык» икымше кугурак произведенийже шочын. Тыште тудо салтак илышын эн чот ушеш кодшо татше-влакым сÿретлен.
«Погонан рвезылык» лÿман книгаштыже эше «Тулык чон» повесть пурен. Тудат авторын биографийже дене кылдалтын. «Тулык чон» ончыч ойлымаш семын возалтын да «Чывытан» лÿм дене печатлалтын. Шуко эпизодшо писательын илышыж дене кылдалтын.
Г. Алексеевын кокымшо книгаже «Ӱшаным ÿжара конда» лÿм дене 1993 ийыште лектеш.
2001 ийыште прозаикын посна книга дене лукмо «Шочмо вер-чевер» лирический новелле-влак ош тÿням ужыныт. Тиде писательын кумшо книгаже лийын.
Г. Алексеевын творческий ойыртемже семын лиризмым палемдаш кулеш. Тидыжым шочмо кундем, марий пÿртÿс нерген возымыштыжо шижына. «Йотышнышо» повестьше кызытсе ял илыш темылан сералтын.
«Шочмо кече» произведенийыште автор мыланна лишыл еҥна-влак нерген мондаш тÿҥалмына нерген шижтара.
Илыш радам пужлымым, еҥ-влакын икте весышт деке кумыл йÿкшымым, еш, тукым шаланымым тыгак автор « Илет-илет да мом от уж» повествованийыштыже ÿшандарышын да раш сÿретла.
Кокымшо книгаштыже лÿмын йоча-влаклан «Мыят кугу лиям» пöлкам ойыра. Тиде ужашыште прозаик чыла материалым шке ÿдыржын, палыме икшыве-влакын койыш-шоктышыштым эскерен чумырен. Тыгак шке йоча пагытшым тачысе кече дене таҥастарен возен. Тышке пурышо произведений-влак лирический этюдлан келшен толыт.
Марий автор формо шотышто у ошкылым ыштен. «Шочмо вер – чевер» книгаш пурышо произведений-влакын чылаже вич ужашлан шеледыме: «Идалыкын эрже – шошо», «Кеҥеж кечын тамже», «Шыже толмым шижам», «Теле туштым тушта», «Идалыкын оҥго – латкок тылзе».
Г. Алесеевын произведенийлаштыже чылажымат шоналтен, вискален чоҥымо. Прозаикын шочмо йылмын сылнештарыме йонжо денат моштен пайдаланыме, кÿлеш шомакым лач шке верыштыже кучылтмо шижалтеш. Шке произведенийыштыже сюжет йогын-влакым нигунам утыжым огеш шуйдаркале, шомакым аныклен кучылтеш, шочмо йылмын тамжым, ямжым лудшо еҥлан тÿрыс почаш тырша.
Йылме шижмаш – писательлан Юмын пурымо эн кугу пöлекше. Г. Алексеев шочмо марий йылмынан, шке манмыжла, чевержым, вержым, эржым сайын шижын моштен да творчествыштыже тÿрыс кучылтын, землякшын, Валентин Колумбын, пайдале традицийжым кÿлынак пенгыдемден шоген.

Писатель дене вашмутланымаш

Юмын «тарзыже» улам

– Геннадий Валерианович, пытартыш жапыште прессыште лÿмет шагал коеш да шокта. Кузе ила да мом ышта тачысе кечын писатель Геннадий Алексеев?
– Чынак, “кугу прессыште” пытартыш кум ий лÿмем огеш кой да ок шокто. Южгунам мый шкежат тидлан öрткен-тургыжланен колтем. Писатель возымым чарна гын, тиде – азап. Тыгайышкыже кызыт шуко писатель верештын. “Устелышке” возен оптымын пайдаже – сайже шагал-ла. Кеч-кöат: мланде пашаеҥ ма, “кагазыште курал-ÿдышö” писатель ма – кажныже паша лектышыжым ужнеже, молылан ончыктынеже, аклыме мутым колнеже.
Кызыт кеч-кунар, кеч-могай чапле деч чапле, сай деч сай мутым (произведенийым) сере, шукыжо ÿстелышке “шылын” возеш. А книгам лукташ таче пеш неле.
Шоналтет да öрат: эн неле, ала-могай туткар пагытыштат – кеч Граждан я Отечественный сар ийлам, кеч шужен ийым нал – марла книга-влакат, альманах ден журнал-влакат лектын шогеныт. Кызытше вара могай-тугай туткар жап? Шоналтет да… шортат шол.
Но мыланем шорташ – язык. Юмылан тау, кагазым “курал-ÿдымö” пашам изин-олян вораненак шога. Туге, чумыр марий калыклан палыме да пагалыме журнал ден газетлаште лÿмем ок кой гынат, кажне кечын компьютерлан “кумалам”, кажне кечын чап – чара аҥа гай ош кагаз ÿмбаке шурно пырчыла шомак ден мутгорно-влак возыт, жап шумеке, могай-гынат лектышым пуат.
– Литературовед Аркадий Васинкин ик жап Марий телевиденийыште сылнымутчо-влак дене вашмутланымаш шотан “Писатель возаш шочын” передачым вÿдыш. Тудын мутшо дене келшышын, тугеже писатель Геннадий Алексееват чылт нимом возыдеак ок иле…
– Пеш порын шарнем Аркадий йолташемын тиде передачыжым. Путырак поро да данле-надырле пашам жапыштыже ыштен кодыш родем. Мыйын шонымаште, тиде тудын ик изи ужашыже веле. Тунам Аркадий Афанасьевич тÿҥ шотышто лÿмлö да кугурак ийготан писатель-влак дене ваш мутланыш. Кызыт нуно чылан гаяк мемнан дене, илыш дене чеверласеныт. Но илыш, сылнымут илышат тидын дене чарнен ок шогал. Ик тукымым весе алмашта. Писатель ешыштат у тукым кушкын шога огыл мо? Садлан Васинкинлан тыгай тыланыме ойым каласыме шуэш: суапле пашажым умбакыже шуяш кумылжо лийже.
Шкемын нерген каласаш гын, кызыт Йошкар-Оласе марий-руш лютеран черкын пашаеҥже, марий манмыла, попшо улам. Шукерте огыл Советский районысо Шуарсола-Люперсола кундемыште почылтшо черкын кугуракшылан ойыреныт. Олаштат, яллаштат кумалтыш-влакым эртарем, Юмынойым калыкем коклашке шараш тыршем.
Черкысе пашам-тарзыланымем шоныдымын-вучыдымын тÿҥале. 2000 ий шошым Урал пробствын (“епархий” семын умылыман) “Вестник” лÿман газетшым ышташ полшаш йодыч. Тылеч вара тудо 12–18 лаштык дене кажне ийын лектын шога. Возышыжат, тöрлышыжат, сöрастарышыжат ик шкетак улам. Вара марла кумалтышлан Юмыной гыч тидым да тудым кусараш йодыч, вет марла тÿрыс Библий кызытат уке. Тыге “Кумалына” чоклыммут книга чумыргыш.
Лютеран черкысе кумалтышын ик ойыртемже тыгай: кумалаш толшо-влак шке гыч шуко чоклат, Юмым чапландарен, тудлан тауштен да удыл йодын тÿшкан мурат. А тыгай мурыжо марла йöршын гаяк уке ыле. Василий Регеж-Горохов дене коктын финн, немыч да моло калыкын ятыр черке мурыштым кусаренна, икмыняр марий композитор дене пырля южо мурылан шомакымат шкеак келыштарышна, шÿдö тыгай мурым ик аршашышке чумырымо “Юмылан чапмуро” книга ÿмаште калык коклашке шарлыш. Тиде книгам ямдылыме годым кÿчык-кужу илыш-корныштем ала-кунамак кудалтен кодымо поэзий таҥем дене, икымше йöратымашем дене вашлийым – мурылан шомакым сераш кÿлмö амал дене уэш почеламутым возаш тÿҥальым. Тидыже мыйым моткочак куандарыш, чонем йывыртыктыш. Тидланат Юмыланак уэш-пачаш таум ыштем.
Ӱмаштак Йошкар-Оласе марий-руш лютеран черкына “Сорта” чоншÿлыш волгалтарыше (“духовно-просветительский ” манын умылыман) журналым лукташ тÿҥале. Адакат шкетынак тымарте куд номерым чумырышым, да Юмо полшымо дене нуно ош тÿням ужыч. Тылеч посна Юмыной негызеш йоча-влаклан чиялтен сöрастарышаш “Илыш книга”, йоча Библийым тунемаш полшышо кнага ямдылалтын.
Юмын поро кумылжо да йолташем-влакын полшымышт дене лучко-коло ий изин-изин, пырчын-пырчын чумырымо “Шочмо вер – чевер ” книгам ончылий калыклан пöлеклен кертым. Чевер шулдыр коман кок тÿжем наре изи “кайыкем” Марий Эл да Пошкырт кундем мучко чоҥештен кайышт.
Пытартыш жапыште возымем чумырен, “Куку муро ойган” повесть ден ойлымаш-влак книгам чумырен шуктенам. “Кагаз аҥам куралаш тÿҥалмемлан” 25 ий да ош тÿням ужын, чон юарлен кычкырал колтымемлан 50 ий темме лÿмеш ала тудат ош тÿням ужеш. “Ончыкылан” ончылияк сöрымö “Тылзе ÿдыр” повестем кунам-гынат мучашке шуэш, шонем. Юмак полшыжо ыле.
– Писатель йолташет- влакын возымыштым эсекрет докан. Пытартыш жапыште савыкталтше произведенийла кокла гыч кöн серымыжым сай але уда могырым палемден кертат але тыланыме мутет могай лиеш?
– Жапын-жапын веле кидышкем сылнымутан книгам налам шол, коклан гына писатель йолташем-влакын возымыштым шергалам. Ойлышашат уке, намыс. Куанем Морко родемлан, Леонид Яндаковлан, да порын кöранем. Тынар ийготыш шумеке иже, сылнымутшо ош тÿням ужаш тÿҥале. Да вигак Кугыжаныш премий дене аклалте. Тымартеже тутыш “шем сомылым” шуктен шол, ятыр ий газет пашаште ала арамак, шонем, мочол куатшым шалатыл-вужгымдыл толашыш. Ятыр курым ончыч эртышым шымлен, романым возаш – манаш веле. Тÿрлö архивлаштыже мойн кÿлеш кагаз ластыкым я ик-кок корным кычалын-шерген шинчашыжак кунар жап да чытыш кÿлеш, а вараже сюжет кышкарым тодын, герой-влакын илышышт дене саде акрет жапышке куснен илаш да сераш… Калык писатель Василий Юксернын ойлымыжым шарнем: ик главам возаш архивыште кок-кум пуд кагазым пургедман, каваныште имым муаш тыршымыла, кÿлеш материалым кычалман.
Садланак кöра Морко родем ончылно вуем савем. Да каласынем: тиде – чынжымак Юмын суапше. Вет ты жапыштак, иктаж лу-лучко ийжым, Библийым кусарыме пашаште лым лийде тыршыш. У Сугыньым да йоча Библийым пÿтынекак, манаш лиеш, тудо марлаҥден. Кö тиде сомылым кеч пычырик гына ыштен ончен гын, пала: Юмын Мутым кусараш – ой-йой-йой!
Келша мыланем Мария Илибаеван сылнымутшо. Шке ойыртемле сынже, йылмыже, каласкалыме (возымо) ратше дене. Поэт-влак кокла гыч Вячеслав Абукаев-Эмгак öрыктарымым ок чарне. Налза пытартыш чон мутаршашыжымак – “Вÿротызам”. Книган лÿмжак öрыктарыше. Кажне “вÿротызаже” чонышто вÿр чÿчалтышым, шинчавÿд пырчым луктеш да … куандара. Миклай Казаков манмыла, мо сай гын сай.
Саяк лийже ыле тыгай неле сомылым шуктышо, сылнымут аҥам курал-ÿден тыршыше писатель йолташем-влакын илышышт. Саяк лийже ыле паша лектышышт, тудым кажнылан шканже да мыланнат, лудшышт-влаклан, ужаш да пырля куанаш Юмо пÿрыжö.
Игорь Андреев мутланен

Произведенийже-влак

Посна книга дене савыктыме сылнымут

• Погонан рвезылык: повесть ден ойлымаш-влак. Йошкар-Ола, 1989. 208 с.
  
• Ӱшаным ӱжара конда: повесть ден ойлымаш-влак. Йошкар-Ола, 1993. 252 с.
  
• Шочмо вер – чевер: лирический новелле-влак. Йошкар-Ола, 2001. 264 с.
  
• Куку муро ойган: повесть ден ойлымаш-влак. Йошкар-Ола: Мар. кн. савыктыш, 2010. 303 с.
  

Моло вере савыкталтше сылнымут

• Ава-кече гае: лирический сÿрет // Марий коммуна. 1988. 8 март.
• Анис: ойлымаш // Кугарня. 1996. 15 нояб.
• Анис ден Ониса: ойлымаш // Марий Эл. 2002. 17, 18 сент.
• А тый кузе шонышыч? Мыскара ойлымаш // Район илыш. 2000. 24 дек.
• Вараш кодшо пеледыш: ойлымаш // Кугарня. 1997. 5 сент.
• Вашкаш ок кÿл: ойлымаш // Марий Эл. 1997. 23, 24 июль.
• Вашпижмаш: повесть // Ончыко. 1997. № 6. С. 9–72.
• Гармонь: новелле // Кугарня. 1995. 5 май.
• Герой: ойлымаш // Ямде лий. 1982. 6, 13, 20, 27 нояб.
• Герой: ойлымаш // Эрвий. Йошкар-Ола, 1984. С. 34–42.
• Идалык оҥго // Ончыко. 1997. № 1. С. 13–19.
• Изатым намысеш ит пурто: ойлымаш // Эрвий: альманах. Йошкар-Ола, 1986. С. 78–87.
• Икымше йöратымаш. Куандарыше вашлиймаш-влак: ойлымаш-влак // Марий Эл. 2012. 15 сент. С. 14.
• Илена - ужына: ойлымаш // Марий Эл. 1995. 28, 30 июнь, 1 июль.
• Илет-илет да мом от уж: ойлымаш // Марий коммуна. 1991. 23 март.
• Илыш – модыш, пеледыш: ойлымаш // Марий Эл. 1994. 26, 29, 30 нояб.
• Ит вурсо,авай: ойлымаш // Марий коммуна. 1983. 20 нояб.
• Ит йокроклане … Ойлымаш // Марий коммуна. 1990. 15 март.
• Йолгорно: ойлымаш // Ямде лий. 1980. 11 окт.
• Йотышныжо: повесть // Ончыко. 1998. № 9. С. 28–105.
• Йылме: ойлымаш // Марий коммуна. 1979. 18 дек.
• Кайыкат пыжаш гыч чоҥешта: ойлымаш // Марий Эл. 1998. 17, 20 янв.
• Каныш кечын: почеламут // Ямде лий. 1969. 22 фев.
• Кеҥеж кечын тамже: ойлымаш // Ямде лий. 1984. 21 июль.
• Концерт: ойлымаш // Ямде лий. 1980. 2 авг.
• Куку муро ойган: повесть // Ончыко. 1996. № 8. С. 5–54.
• Кумда тÿня: кокымшо классыште тунемше-влаклан пÿртÿсым шымлыме книга. Йошкар-Ола, 1994. 164 с. (А.А. Пекпаев ден пырля).
• Кушто ыльыч, Пашкан Санюк? Повесть // Марий Эл. 1995. 13, 16–20 май.
• Кына лостык: сылнымут аланыште // Марий Эл. 2006. 8 сент.
• Кыргорий Куэрла: ойлымаш // Марий Эл. 1998. 28 февр.
• Лиза тöрлана: ойлымаш // Марий коммуна. 1981. 24 май.
• Лумйымал пеледыш. Рвезе куэрла. Тÿҥалтыш ошкыл. Курамышлык: ойлымаш-влак // Марий Эл. 2005. 22 июль.
• Лум курык: ойлымаш // Ямде лий. 1986. 15 март.
• Лупс. Кöраныде. Ош йÿд. Шÿшпык муран йÿд. Шонанпыл: ойлымаш-влак // Марий Эл. 2005. 20 авг.
• Мемнан пÿрымаш: ойлымаш // Ямде лий. 1985. 16 февр.
• Мландын шочшыжо: ойлымаш // Марий коммуна. 1986. 3 июнь.
• Модыш гыч лодыш: ойлымаш // Марий Эл. 1997. 11, 12, 13 сент.
• Молан тудо тыгай? Ойлымаш // Марий Эл. 1998. 24–30 окт.
• Мыят кугу лиям: ойлымаш // Марий коммуна. 1990. 20 сент.
• Олма кугызайын эмже: ойлымаш // Ямде лий. 1986. 9 авг.
• Омыдымо йÿд: ойлымаш // Марий Эл. 2008. 10,11 янв.
• Ошкылза мöҥгышкыда: ойлымаш // Ончыко. 1991. № 3. С. 81–94.
• Парыман илыш: мыскара ойлымаш // Марий Эл. 1999. 10 нояб.
• Погонан рвезылык: повесть // Ончыко. 1985. № 1. С. 13–51.
• Пытартыш автобус: ойлымаш // Марий коммуна. 1987. 27 сент.
• Пытартыш корно: ойлымаш // Марий Эл. 1995. 5, 6, 7 окт.
• Сулык: повесть // Ончыко. 2000. № 4. С. 19–69; № 5. С. 28–80; № 6. С. 23–75; № 7. С. 30–99.
• Сусыр куэ: ойлымаш // Марий коммуна. 1985. 16, 17 авг.
• Терей-селаште теле: повесть // Марий Эл. 1997. 15, 18–22, 25, 27–29 март, 1 апр.
• Тошто комбайн: новелле // Марий коммуна. 1986. 1 авг.
• Тулык чон: повесть // Ончыко. 1987. № 1. С. 3–35.
• Тудо тыгай огыл: ойлымаш // Марий Эл. 1993. 2 март.
• Тыгерак ме кушкына: илыш гыч ойлымаш // Кушкеш айдеме. Йошка-Ола, 1991. С. 3–22.
• Тылзе-ÿдыр: новелле // Марий Эл. 2002. 28, 31 май, 4 июнь.
• У ий кас: сценарий // Ямде лий. 1986. 6 дек.
• У ий пöлек: ойлымаш // Марий Эл. 1994. 31 дек.
• У кече тÿҥалеш: ойлымаш // Марий коммуна. 1990. 24 апр.
• Чоҥештылше ер: ойлымаш // Марий Эл. 1997. 10, 11, 14, 15 окт.
• Чук-Чук: ойлымаш // Марий коммуна. 1985. 19 янв.
• Шокто-шокто гармонетым: ойлымаш // Марий Эл. 2002. 23 апр.
• Шошо пайрем: лирический сÿрет // Ямде лий. 1985. 30 март.
• Шочмо кече: ойлымаш // Ончыко. 2008. № 1. С. 163–166.
• Шочмо кече: ойлымаш-влак // Шурнывече: повесть ден ойлымаш-влак. Йошкар-Ола, 1987. С. 3–64.
• Шочмо суртын шокшыжо: повесть гыч ужаш // Марий Эл. 1997. 19–20, 23-27, 30 дек.
• Шÿдыр ер. Снеге. Парня вошт йоген кая. Кинде шуэш: ойлымаш-влак // Марий Эл. 2006. 7 июль.
• Эмган: ойлымаш // Марий Эл. 1996. 31 авг.
• Эреак пырля: ойлымаш // Ямде лий. 1984. 21 янв.

Вес йылмылаш кусарыме произведенийже-влак

• В дороге: рассказ / пер. на рус. А. Спиридонова // Дружба. Йошкар-Ола, 1986. С. 48–56.
• Пиявки: рассказ / пер. на рус. А. Спиридонова // Дружба. Йошкар-Ола, 1988. С. 147–155.
• Изатым намысыш ит пурто: рассказ / пер. на казах. З. Коныровой // Солнце над лесами. Алматы, 1989. С. 161–170.

Илышыже да творчествыже нерген литератур

• Васинкин А. Мутын чеверже, верже, эрже… // Ончыко. 2002. № 8. С. 181–191.
• Егоров В. Тетла возыдегече омат чыте… // Кугарня. 1997. 16 май.
• Илибаева М. Ош тÿняшке толынат гын… // Марий Эл. 2005. № 26.16 февр. С. 7.
• Кудрявцева Р.А. Деталь как прием психологизации повествования в марийском рассказе конца ХХ века (на примере рассказа Геннадия Алексеева «Жаркий день») // Вестник Челябинского государственного университета: научный журнал. 2009. № 5. С. 61–66.
• МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 21.
• Писатели Марийской АССР: библиогр. справочник. Йошкар-Ола, 1988. С. 49–51.
• Писатели Марий эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола, 2008. С. 49–51.
• Рябинина М.В. Портрет как средство психологической характеристики персонажа в повестях Г. Алексеева // Вестник Чувашского университета. 2012. № 4. С. 302–306.
• Рябинина М.В. Косвенная форма психологического изображения в повести Г. Алексеева «Осиротевшая душа» // Финно-угорский мир. 2012. № 3/4. С. 90–93.
• Рябинина М.В. Форма психологического изображения в повести Г. Алексеева «Осиротевшие души» // Филологические науки. Вопросы теории и практики. 2014. № 5 (35). Ч. 1. С. 147–150.
• Рябинина М.В. Марийская повесть второй половины XX века: поэтика психологизма: дис. … канд. филол. наук. Чебоксары, 2014. 185 с. 
• Чеверласыме мут // Марий Эл. 2012. 15 сент. С. 14.
• Юмын «тарзыже» улам / И. Андреев мутланен // Ончыко. 2004. № 4. С. 86–89.
• Якимова Н.С. Г. Алексеевын повестьлаштыже тÿжвалтÿс // Проблемы марийской и сравнительной филологии: сб. ст. / Мар. гос. ун-т. Йошкар-Ола, 2014. С. 204-207.
• Якимова Н.С. Г. Алексеевын "Тулык чон" повестьыштыже йылме ойыртем // Проблемы марийской и сравнительной филологии: сб. ст. / Мар. гос. ун-т. Йошкар-Ола, 2015. С. 243-246.

Чап

• Россий Серызе-влак ушемын Чапкагазше (2004).
• Марий Эл Республикын Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерствын Чапкагазше (2005).

Негыз

1. Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник / сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. — 752 с. С. 49-51.
2. Васинкин А. Мутын чеверже, верже, эрже… // Ончыко. 2002. № 8. С. 181–191.