Уганда

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Уганда
Uganda

Угандаын тистыже Угандаын ойыпшо

Чапмуро: Oh Uganda, Land of Beauty

Кугыжаныш йылме англичан, суахили
Рӱдола Кампала
Виктем йӧн президент республика
Президент Йовери Кагута Мусевени
Премьер-министр Робина Наббанджа
Кумдык

вӱд ӱмбал %
81-ше тӱняште
241 038 км²
15,39
Калык чот

чаклык
32-шо тӱняште
44 758 809 (2022)
187,9 еҥ/км²
Валюта уганд шиллинг
Интернет-домен .ug
Телефон-код +256
Шагат ӱштӧ UTC +3

Уганда (англичанла Uganda) — Эрвел Африкысе эл. Пошкудо-влак:

Кечывалвел-эрвелне — Викторий верланен.

Рӱдолаже Кампала.

Калыкчот[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Угандысе йылме-влак

Калыкчот — 33,4 млн. (2010 Сӱрем тылзылан).

Кугеммаш идалыклан — 3,6 % (тӱнямбалне 2-шо вер);

Шочмаш — 48 еҥ 1000-лан;

Колымаш — 12 еҥ 1000-лан;

Кокласе илыме жап — пӧръеҥ-влакын 52 ий, ӱдырамаш-влакын 54 ий (2010);

Кокласе ийгот — 14,8 ий (Гиннес рекорд книгашке эн самырык эл семын пурен)

Иммунодефицит вирус (ВИЧ) дене эмганымаш — 6,4 % (2010 ий)[1];

Олаште илыше-влакын чотышт — 13 % (2008).

Калык-влак:

да т.м. Чылажге 24 930 000 еҥ.

Эртымгорно[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Акрет жап годым Уганда кундемым Пигмей племена- влак айлен шогеныт. мемнан эран 1 курым гыч Банту племена влакат тиде кундемышке толын лектыныт. 10-11 курым гыч нилот племена-влак пӱтьынек кызытсе Уганда кундемысе кумдыкышто илаш тӱҥалыныт. 16 курымышто Нилот племена -влак шке кугыжанышым чоҥеныт. Тудо Уньорро лӱмым налын. 18 курымышто Викторий воктене Буганда феодал кугыжаныш шочын . 19 курым кыдаллан тудо Рӱдӧ Африкыште ик эн виянлан шотлалташ тӱҥалын. Икымше европеец- влак Уганде кумдыкышто 18 курымышто лектыныт. 1862 ийыште англичан Дж.Спикын экспедицийже толын лектын. Нуно Буганда кугыжаншын корольжым христиан вераш савыреныт. Вара тиде кундемыште кумдан палыме путешественник Генри Мортон Стэнли толын. Тудын полышыжлан кӧра Бугандысе корольым христиан -влакын миссонер ушемышке пуртеныт. Англикан-проповедник влак Угандышке 1877 ийыште толыныт. Почешыштак 1879 ийкугыжанышын у корольжо Мванге христианин, католик, мусульман-валкым эл гыч покташ тӱҥалын. Сайышке тиде шуктен огыл.1888-1892 ийлаште реллигий дене кылдалтше сар каен шоген.

  1. "Прививка или жизнь. Социальные болезни Уганды" статья. // The New Times, 22.11.2010