Кумдык

Кумдык — тӧрӱмбалын мынярлыкым ончыктышо койыш. раш пале геометрий фигур-влакым (исторический, шуко лукан фигур-влаклан) пуртымо характеристике, вара умылымаш квадрат фигурлан кумдаҥын да кумдыкын свойствыжын улман. Оҥай, нине фигур-влак кокла гыч эн кугу кумдыкшо " мутлан, кагаз гыч квадратым кугемдыме кугытшо дене изи квадратым тӱрыснек петыраш лиеш, а фигур-влакын кумдыкыштым сӱретышкыже икгай квадратан (кумдыкын единицыже) оптыман линий сеткым тӱрыснек аклаш да нунын кӧргышкӧ логалше квадратик-влакын чотыштым да нунын ужашыштым шотлен лукташ лиеш. Кумдыкым кумдан умылымаште ка-шо № -ан алклидов але риманов) дене висыме кумдыкышто (евклидов але риманов дене) иктешлалтеш, частьыште кум кужытан кумдыкышто кок семын ончыкталтеш.

Площадьым историй шотлымашым квадрат маныт. Площадьын раш значенийже тыглай фигурлан йодмашыжым практически кӱлешан йодмаш (ӱлнырак) лектеш. Икгай площадян фигур-влакым икгай ужаш маныт.

Геометрий фигур площадьым шотлен лукмо чумыр метод оҥай шотлен лукталтын. Площадьын умылымашыжым иктешлымаш кумда класслан геометрий объект-влаклан пеш шуко йӧн лийын.

Площадьым лишемден шотлен лукташ практикыште палеткым але лӱмын вискалыме приборым — планметрым кучылтыт.

Висыше иктык-влак

• Тӧткылан уштыш, 1 км² = 1 000 000 м²
• Гектар, 1 га = 10 000 м²
• Ар (сотко), 1 а = 100 м²
• Тӧткылан метр = 1 м²
• Тӧткылан дециметр, 100 дм² = 1 м²
• Тӧткылан сантиметр, 10 000 см² = 1 м²
• Тӧткылан миллиметр, 1 000 000 мм² = 1 м²