Тютчев, Фёдор Иванович

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Фёдор Тютчев
Фёдор Иванович Тютчев
Фёдор Тютчев
Фёдор Тютчев
Шочын 23 Кылме (5 Теле) 1803 ий[1][2]
Шочмо вер
Колен 15 (27) Сӱрем 1873 ий[1][2] (69 ий)
Колымо вер
Эл
Тыршымаш алан серызе, почеламутчо, дипломат, философ, политик, кусарыше, публицист
Ача Иван Николаевич Тютчев[d]
Ава Екатерина Львовна Толстая[d]
Кышкар:Wikidata gender switch Элеонора Ботмер[d] да Эрнестина Пфеффель[d]
Йоча-влак Иван Фёдорович Тютчев[d], Мария Фёдоровна Тютчева[d], Анна Фёдоровна Тютчева[d], Дарья Фёдоровна Тютчева[d], Фёдор Фёдорович Тютчев[d] да Тютчева, Екатерина Фёдоровна[d]
Чап пӧлек да премий
орден Святой Анны 1-й степени орден Святого Станислава 1-й степени орден Святого Владимира 3-й степени
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе
Логотип Викитеки Произведения в Викитеке

Тютчев Фёдор Иванович (5 теле 180327 сӱрем 1873) — руш почеламутчо.

Кумдан палыме руш поэт, дипломат. Мюнхеныште, Туриныште илен, Гейне, Шеллинг дене палыме лийын. Литератур илышыште моло дене пырля лийын огыл да шкенжым литераторлан шотлен огыл.

400 наре почеламутшо аралалт кодын, шукыж годым тудо Россий нерген воза. Тютчевын икымше почеламутшовлак XVIII курымын йӱлаж дене шочыныт. 1830-шо ийлаште тудын почеламутышо романтизм шӱлыш дене авалтын. Тудо философий лирикым тарватен, тудын тӱҥ темыже айдемын пӱрымашыже, пӱртӱс нерген шонкалымаш. 1840-ше ийлаште икмыняр политик материалым воза, тушто Россий да Касвел эл коклаште вашкылым тарвата. 1850-ше ийлаште йӧратымаш лирика ылыжеш, тудо йӧратымашым шукыж годым туткар дене таҥасытара. Тиде пагытысе почеламут-влакым «Денисьева циклыш» чумырымо, молан манаш гын, почеламут-влакым шке йӧратыме еҥгаже Е. А. Денисьевалан пӧлеклен. 1860-1870-ше ийлаште Тютчевын усталыкыштыже политик почеламут-влак ончылно лийыныт.

Ик эн кумдан палыме почеламут «Silentium!» — шып лияш ӱжмаш. Автор ойган палемда, ик айдеме вес еҥым нигунамат раш умылен огеш керт. Тютчевын почеламут корнылаже шукыж годым афоризмышке савырненыт: «Каласыме шонымаш шоя улеш», «Уш дене Российым умылаш огеш лий» да «Мыланна огеш кӱл мужедаш, кузе мемнан мутна шергылтеш».

Важ-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Пигарёв К. В., Пигарев К. В. Тютчев // Краткая литературная энциклопедия (rus.)Москва: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 7.
  2. 2,0 2,1 2,2 Горнфельд А. Тютчев, Федор Иванович (rus.) // Энциклопедический словарьСПб: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXIV. — С. 370—374.