Румыний
| |||||
| |||||
| Негызлыме | 1290 | ||||
| Европо Ушем | 1 шорыкйол, 2007 | ||||
| Кугыжаныш йылме Регион йылме |
румын венгр, немыч, чыган, хорват, украин, серб | ||||
| Рӱдола | Бухарест | ||||
| Виктем йӧн | парламент республик | ||||
| Президент | Клаус Йоханнис | ||||
| Премьер-министр | Николае Чукэ | ||||
| Кумдык вӱд ӱмбал % |
78-ше тӱняште 237 500 км² 3 | ||||
| Калык чот чаклык |
49-ше тӱняште 22 276 056 (2007) 91 еҥ/км² | ||||
| Валюта | лей (RON) | ||||
| ЭЧЙ ЭЧЙ/еҥ |
40-ше тӱняште $270 млрд. (2008) 64-ше тӱняште
| ||||
| Интернет-домен | .ro (+.eu) | ||||
| Телефон-код | +40 | ||||
| Шагат ӱштӧ кеҥежым |
UTC +2 UTC +3 | ||||
Румыний (румынла România) — Европысо эл. Кундем кумдык — 391 уш2 238, калыкын — 19 401 000 наре еҥ (2019 ийыште оценкым) (кугу регионлаштат тыгайже пале-влакын кок эл шотлалтеш); 62 налме вер-тӱняште эн кугу. Тӱрлылык эл этнокультурный кугун ойыртемалтыт; кугурак ужашыже ӱшанен (87 наре % калык) православий почын.
42 шелалтыт административно-территориальный единица, нунын кокла гыч 41 — жудец, да 1 — Бухарест муниципий, жудец кӱкшытыш нӧлталын. Рӱдола — Бухарест. Кугыжаныш йылме — eastern.
Румыний — президентын да кугыжаныш унитар-парламент республик. Клаус постым айлен йоханнис президентшат, премьер-министр — Николай Чукэ.
Экономика динамично вияҥ толшо эл гыч индустриальный. Окса иктык — eastern лейла (10 шорыкйол 2019 ийыште курсыш — 1 4,05 лея долларым шога, румын почеш у ийыште американ долларыш ак 1 лейла (365 кече) кугемын +0,19 lei, RON дене марте 3,88 4,05).
Гражданствым - правовой негызым тиде кугыжаныш да айдемын кылышт, закон тӧрлымӧ № 21/1991.[1][2]
Студент гражданствым налын кертдыме, ик тыгай йодмаш дене келшен толшаш.:
- 8 ийлан кугурак еҥ, тудо элыште илат да шочмо кундемыште
- Ушнен, вате-марий лийын (ӱдырым налат) 5 ий жапыште
- Граждан ончычсо Румыний, 22.12.1989 гражданствым по состоянию на йомдарет, тукым ден тукым нуно икымше ден кокымшо
Географий[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Элын йӱдвел ден эрвел чек дене украиныште, йӱдвел-эрвел — молдавийыште дене, кечывалвелне — болгарий гыч (дене дунай эҥер), касвелне — да венгрий сербийлан гыч. Вӱд мушмо дене шем теҥыз эрвелыште румыний.
Историй[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
1877-ше ийыште эрыклыкшым сентябрь кычкыраш тӱҥалеш. Икымше тӱнямбал сар деч вара парламент демократий налаш лиеш. 1938 ий апрельыште лийын парламент шаркален, кугыжалан лийын диктатура палемдыме. Гитлеровский германийым кокымшо тӱнямбал сар жапыште румыний веле лиеш. Румыний да немыч войска-влакын сар совет ушем дене пырля келыштарыме оккупироватлаш ваштареш лий, вара нуным кузе ушаш Транснистрий Румыний (Днестр почеш). Кокымшо тӱнямбал сар деч вара совет ушемын Румыний контроль йымалне лияш. 1989 ийыште элыштына калык фронтын утарен сеҥа, жап парламент пашам ышташ тӱнал-ойла национального единства. Икымше президентшым сайленыт да 1990 ийыште эрыкан май парламентыштым эртеныт. 2007 ий 1 январь гыч европысо университетыш пураш.
