Апакаев, Пётр Андреевич

Пётр Андреевич Апакаев
Пётр Апакаев
Шочын	1936 ий 2 сорла(1936-08-02)
Шочмо вер	РСФСР, Башкир АССР, Калтаса кундем, Тошто Оръямучаш ял
Колен	2020 ий 18 вӱдшор(2020-04-18) (83 ий)
Колымо вер	Йошкар-Ола
Эл	Совет Социализм Республик-влак Ушем  Россий
Тыршымаш алан	серызе, педагог, туныктышо, учёный-литературовед
Чап пӧлек да премий	Марий АССР-ын сулло туныктышыжо, МССР-ысе шанчын сулло пашаеҥже, Пошкырт Элысе Яныш Ялкайн лӱмеш премий

Пётр Апакаев (Пётр Андреевич Апакаев) (1936 сорла 2, РСФСР, Башкир АССР, Калтаса кундем, Тошто Оръямучаш ял – 18 вӱдшор 2020, Йошкар-Ола) – марий серызе, туныктышо, кусарыше, шанчызе, педагогике шанче кандидат (1972), профессор (1993), педагогике шанче доктор (1999), Марий АССР-ын сулло туныктышыжо (1963), МССР-ысе шанчын сулло пашаеҥже (1991), Пошкырт Элысе Яныш Ялкайн лӱмеш премийын лауреатше (2003).

Илыш корныжо

Пётр Апакаев 1936 ийын сорла тылзын 2-шо кечынже Башкир АССР Калтаса кундем Тошто Оръямучаш ялеш шочын.
Паша корныжо областьысе комитетыште тӱҥалын, вара шанче да шымлыше институтышто шуйнен, но 1986-шо ийыште Марий кугыжаныш педагогике институтын тӱҥалтыш шинчымаш педагогик кафедрын вуйлатышыжлан шогалын да 15 ий тиде сомылым шуктен шоген. 20 утла книган авторжо. Йошкар-Олаште ила.

Тӱҥ произведенийже-влак

• Ачан ойжо; Кол кӱмыж; Теҥгеаш окса; Изи Ондри; Эн кугу сеҥымаш: ойлымаш-вл. // Ончыко. 1977. № 6. С. 101–106.
• Полмезе кугыжаныш: повесть ден ойлымаш-вл. [Царство строптивых: повесть и рассказы]. Йошкар-Ола, 1983. 96 с.
• У костюм: ойлымаш // Марий коммуна. 1985. 24 дек.
• Кечан кумыл: ойлымаш // Марий коммуна. 1986. 25 май.
• Авий, каласе: ойлымаш-вл. [Скажи, мама: рассказы]. Йошкар-Ола, 1989. 64 с.
• Йоча шӱмыш корно: этюд-вл. // Ончыко. 1995. № 11. С. 155–160..

Вес йылмыш кусарыме произеденийже-влак

• Коза: рассказ / пер. на рус. А. Спиридонова // Дружба. Йошкар-Ола, 1985. С. 217–221.
• Гармонь: рассказ / пер. на рус. А. Спиридонова // Дружба. Йошкар-Ола, 1987. С. 168–175.
• Дом: рассказ / пер. на рус. А. Спиридонова // Дружба. Йошкар-Ола, 1988. С. 168–171.
• Гармонь: шайыштмаш / пер. на горномар. В. Мамут // У сем. 2006. № 3. С. 130–137.

Литератур пашаже-влак

• Марий писатель Яныш Ялкайн // Марий коммуна. 1961. 15 дек.
• Яныш Ялкайн в МГУ // Мол. коммунист. 1963. 3 янв.
• Яныш Ялкайн – газет пашаеҥ // Марий коммуна. 1966. 27 май.
• Яныш Ялкайн – Чорайыште // Марий коммуна. 1966. 27 нояб.
• Писатель-интернационалист // Ямде лий. 1971. 23 окт.
• Писатель да педагог: В. Сапаевын шочмыжлан – 50 ий // Марий коммуна. 1973. 3 янв.
• Илыш корныш лекме годым: В. Юксернын «Вӱдшӧ йога, серже кодеш» повестьше нерген // Ончыко. 1975. № 3. С. 93–95.
• Я. Ялкайн дене вашлиймаш // Ямде лий. 1977. 23 окт.
• Мут туныкта [Воспитание словом]. Йошкар-Ола, 1979. 120 с.
• Добрый след: очерк // Марийский край — земля Онара. М., 1979.
• Наука корнышто: Я. Ялкайнын шочмыжлан – 75 ий // Ончыко. 1981. № 5. С. 92–93.
• Илышлан моктеммуро: Эрвел Осыпын творчествыж нерген // Марий коммуна. 1982. 21 дек.
• В. Колумб – Мари-Турекыште // Эрвий. Йошкар-Ола, 1984. С. 42–48.
• Орлята крепили крылья: о Мусе Джалиле и Яныше Ялкайне // Казан утлары. Казань, 1986. № 2. С. 31–32.
• Кок йолташ: Я. Ялкайн и М. Джалиль // Ончыко. 1986. № 5. С. 64–70.
• Поэт-ветеран: шарнымаш // Эрвий. Йошкар-Ола, 1995. С. 103–109.

Илышыже да творчествыже нерген литератур

• Валерьянов Г. Туныктышын сылнымут пӧлекше // Ямде лий. 1983. 16 июль.
• Шаравуев Н. Человек и его призвание // Марийская правда. 1965. 12 февр.
• Апакаев А. Возвращение к детству: автобиогр. повесть. Измаил, 2000. 176 с.
• Анисимов Э. Кум корно ушнымаште // Шанче тӱняште. Йошкар-Ола, 2001. С. 45–50.
• Лучшие люди России: энцикл. М., 2004. С. 25.
• Апакаев Петр Андреевич – педагог, ученый: биобиблиогр. указ. / сост. В.Т. Михайлов. Йошкар-Ола, 2006. 50 с. (Учёные МГПИ им. Н.К. Крупской. Вып. 5.)
• МГПИ им. Н.К. Крупской: очерки истории факультетов и кафедр. Йошкар-Ола, 2006. С. 276–277.
• Михайлов В. Слово об учителе // Ончыко. 2006. № 7. С. 93–102.
• Пробуждающее начало // Апакаев П.А. Педагоги и педагогика. Йошкар-Ола, 2007. С. 18–23.
• МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 29.

Чап

• «Паша ветеран» медаль.
• Марий АССР-ын сулло туныктышыжо (1963).
• Педагогике шанче кандидат (1972)
• МССР-ысе шанчын сулло пашаеҥже (1991).
• Профессор (1993).
• Пошкырт Элын Калтаса кундемысе Тошто Оръямучаш ялын Почётан еҥже (1996).
• Педагогике шанче доктор (1999)
• Пошкырт Элысе Яныш Ялкайн лӱмеш премий(2003).
• «Российын данле еҥже-влак» энциклопедийыш пурталтын (2004).
• МарКУ-н Почётан профессоржо.

Кылвер-влак

• Апакаев Пётр Андреевич.(руш)
• Апакаев, Петр Андреевич.(руш)
• Апакаев Пётр Андреевич.(руш)
• Петр Апакаев.(руш)

Литератур

1. Марийская биографическая энциклопедия : 3849 имен в истории Марийского края и марийского народа / авт. и рук. проекта В. Мочаев. - Йошкар-Ола, 2007. С. 29.
2. Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник / сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. — 752 с. С. 57-59.