Каҥашымаш:Кармазин, Гурий Гаврилович

Гурий Эвайн (Гурий Гаврилович Карамзин) (чимарий лÿмжö — Эвай Кутлукай (рушла Кутлубай Ибаев)) (1882 ӱярня 15 — 11 ага 1938) — йылмызе, туныктышо, сотемдарче, серызе-фольклорист, педагог-методист, доцент, мер пашаеҥ. Пошкырт Элысе Эшым (Ишимово) ялын эргыже. Уста йылмызе 50 наре статьям возен, марий йылмышанче йодыш дене ятыр книгам да брошюрым луктын, тÿрлö лудшаш книгам савыктен. Шанчызе марий йылме вияҥме верч чот тургыжланен, сылнымутан йылмым чоҥымаште пеш кугу пашам ыштен, ятыр у мут дене пойдарен. Орфографийым тöлатыме да марий йылмым латинлыме пашан онаеҥже лач Гурий Кармазин лийын. 20-30 ийлаште Г. Г. Кармазин ден В.М. Васильев ик эн тале йылмызе лийыныт. Сылнымут тÿняштат Гурий Гавриловичын лÿмжö палыме. Ты пашаш тудо революций деч ончычак ушнен. Г. Кармазин шуко школлаште туныктымо пашам вÿден шоген, публицист улмыжат кушкашыже полшен. 1918 ийыште тудо Озаҥ олаште савыкталт шогышо «Куралше» ялозанлык марий журналын редакторжо лийын. Г. Г. Кармазинын ÿмыржö кужуак лийын огыл. Но ты кÿчык илышыжат тудлан 40 наре тÿрлö пашам кодаш ситен. Нунын коклаште 9 букварь, 3 грамматике, 20 утла шымлыме статья да тулеч молат.
Шочмыжлан 100 ий теме лÿмеш 1982 ийыште шанче конференцийым эртарыме да тудын материалжым посна книга дене лукмо.
Гурий Кармазин марий, руш, суас, немыч да финн йылмым пален.
Пошкырт мландыште, шочмо Эшым ялыштыже, шымлызе лÿмеш историк-краевед тоштерым почмо. Тиде ялынак школжо шанчызын лÿмжым нумалеш. Йошкар-Олаште Кармазин урем уло.

Г. Кармазин лӱмеш шанче конференций

2002 ийыште ӱярня тылзын Йошкар-Олаште Гурий Кармазинын 120 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше шанче конференций эртен. Тушто марий шанчызын, сылнымутчын йылме пашаже, сылнымут погыжо нерген ятыр шымлымаш йоҥген. Конференцийыште МарКУ-н, МКПИ-н, МарНИИ-н, МИО-н шымлызыже-влак, туныктышо, писатель, журналист, студент-влак шке докладыштым лудыныт. Иктешлымаш семын 2006 ийыште конференций материал негызеш "Марийская филология" лӱман книга лектын. Тушко 14 статья пурен.

Марий йылмыште родо-тукым термин-влакым шымлыме историй (Андрианова Е.М., МарГУ)

Кумдан палыме шанчыеҥ Г. Кармазин родо-тукым термин-влак нерген ятыр возен. Тиде йодышым марий йылмышанчыште моло шымлызе-влакат нергеленыт. Тыге родо-тукым термин-влакым шанче могырым икымше гана 1928-ше ийыште шымлаш тÿҥалме. Тидлан негызым этнограф М. Маркелов пыштен. 1928-ше ийыште «Этнография» журналын икымше номерыштыже тудын «Системы родства у угро-финских народностей» статьяже савыкталт лектын. Тыште марий родо-тукым термин-влак гына огыл, тыгак мордва, финн, эстон, саам, венгр, коми, ханты, манси йылмыласе шомак-влакат шымлалтыныт. Но кугурак верже марий терминологийлан ойыралтын.

Тиде шымлыме пашалан материалым автор тÿрлö книгала гыч поген. Шкеже «мы имеем дело лишь с теми отрывочными данными, случайными заметками и аналогиями, которые вкраплены в те или иные монографии по отдельным угро-финским народностям» (44 с.) манын палемда. Возымыж годым мумо источникшым кум тÿшкалан шелын: 1) финн-угор калыкын родо-тукым кыл йодыш дене кылдалтше монографий сынан литератур; 2) сÿан дене кылдалтше паша-влак; 3) родо кылын юридический илыш-шотшо (бытше) дене кылдалтше паша-влак.

Марий терминологийым, марий родо-тукым системым шымлымыж годым С.Мендиаровын «О черемисах Уфимской губернии», С.К. Кузнецовын «Очерки из быта черемис» (1879) монографий сынан очерклашт дене пайдаланен. Тыгак шкенжын погымо материалжым да просветитель А.П. Аттинын возымыжым кучылтын.

Пашам А.Н. Максимовын методшо почеш возен (А. Н. Максимов «Австралийские системы родства»). Термин-влак тукымла еда шелалтыныт: эн ончыч коча-кова кÿкшыт, вара ача-ава, ака-иза, шольо-шÿжар кÿкшытласе, тукымласе термин-влак ончалтыт. Автор статьям таблице дене мучашла. Тиде таблицыште кÿшнö ончыктен кодымо йылмыласе термин-влак таҥастаралт пуалтыныт. «Сравнительная таблица названий родства у угро-финских народностей» лÿман таблицыште руш йылмысе 78 умылымашлан нунын финн-угор йылмыласе пелашышт пуалтын. Родо-тукым термин-влак марий йылмын олыкмарий, курыкмарий, эрвелмарий наречийлаж дене кажныже посна ончыкталтыныт. Таблицым шымлен лектын, икмыняр ойыртемалтше значениян шомак-влакым вашлияш лиеш. Мутлан, «прадед» марий йылмын курыкмарий наречийыштыже тыгай термин дене палемдалтын: kugo koča, kogo t'ot'a, олыкмарий наречийыште – kugo-koča, эрвелмарий наречийыште – kuezä-koča; «прабабка»: курыкмарий наречийыште – kogo papa, олыкмарийыште – kugo-kuvava, эрвелмарийыште – kuezä-kuvava; «дед по отцу» – čэčэ-t’ot’a / čučo-koča / kuača, koča; «дед по матери» манме умылымашлан лач эрвел наречийыште гына kuguz’a термин пуалтеш. Тугеже ты умылымашым ончыкташ моло кок наречийыштыже шомак уке гай лектеш.

Марий родо-тукым терминым проф. Н. И. Исанбаев шымлен. Тудо 1978-ше ийысе «Татарские термины родства в диалектах марийского языка» статьяштыже 15 финн-угор да финн-пермь жапысе термин-влак нерген воза, 30 наре термин вара, шкевуя вияҥме жапыште, пурен манеш. «Марийско-тюркские языковые контакты» (1989) пашан икымше ужашыштыже Н. И. Исанбаев тыгак родо-тукым термин-влаклан верым ойыра. «Лексико-тематические группы татарских заимствований» ужашыштыже «Человек, семья и общество. Термины родства и свойства» посна параграф уло. Тудын шонымыжо почеш, марий йылмысе кÿсынлымö шомак-влак кокла гыч эн шукыжо татар йылме гыч пурышо улыт (родо-тукым термин-влак шотышто гына ойла). Тудо 36 шомакым ончыкта да тышеч 25 у, эрвел наречийын тÿрлö говорлашкыже пытартыш жапыште пурышо улыт манын умылтара. Тиде пашаште автор кок тÿшка термин-влак дене палдара: 1) тÿшка умылымашым ончыктышо родо-тукым термин-влак (9 термин); 2) ÿдыр налмек да марлан кайымеке, кучылташ тÿҥалме родо-тукым термин-влак (мужыраҥме дене лийше але тÿп огыл родо-тукым термин-влак) (14 термин да ты тÿшкаштак 10 тÿп родо-тукым термин палемдалтеш). Тÿп родо кокласе кылым ончыктышо шомак-влак посна огыт ончыкталт. Эрвелмарий наречийыште тыгай татар йылме гыч кÿсынлымö шомак-влак ончыкталтыныт: нäсыл, туган, йавыр, йамагат, зат, нäсылдäш, тамыр балдыз, байза, кайнага, кайнеш, кайнигас, кийäÿ, тотай, эптäш да т.м.

Ик йылме гыч вес йылмыш мут-влакын кÿсынлалтмышт годым могай-гынат вашталтыш лиеш. Утларакшым тиде – кÿсынлымö шомак-влакын структур могырым йылме законлан келыштаралтмашышт да ыҥ аҥысыреммаш але кумдаҥмаш. Тыште вер татар родо-тукым термин-влакын марий йылмыште кузе вашталтмыштан ойыралтеш. Авторын шонымыж почеш семантика могырым вашталтмаш кугун огеш шижалт. Значений аҥысыреммаш тыгай терминлам авалтен: йамагат < тат. жäмäгäть; павай < тат. бабай; тöпчек < тат. тöпчек. Кÿсынлымö шомакын значенийже кумдаҥынат кертеш, мутлан: еҥга < жиҥгä; урлык < тат. орлык, малай < тат. малай.

Кÿсынлымö шомак йылмыш йöршын вес значений дене пурен кертеш. Мутлан, мантава 'мачеха, неродная мать' шомакын икымше «манта» компонентше татар йылмыште мäндä 'слуга, раб, человек' значений дене кучылталтеш. Марий йылмын эрвел (мантава) да кас-йÿдвел (мäндäвä) наречийлаштышт манта/мäнтä компонент 'шочмо

Г. Эвайнын сылнымут пашаже (Бояринова Г. Н., МарГУ)

Гурий Эвайн. Тыгай лийын Г.Г. Кармазинын псевдонимже – тудо марий культурым вияҥден колтышо-влак кокла гыч иктыже, тале просветитель да педагог, ученый-йылмызе да сылнымутчо лийын.

Эрвел марий коклаште тыглай кресаньык ешеш шочын. Пÿрö учитель школым тунем пытарен, ятыр ий Пошкырт кундемыште йоча-влакым туныктен. 1910-шо ий гыч Вÿрзым уездыш куснен. Тÿҥ амалже – революционер-демократ улмыжлан 1908-ше ийыште тудым, кучен, тюрьмаш шынденыт. Тиддеч вара ÿпö губернийыште тудлан пашам ышташ эрыкым пуэн огытыл.

Марий малндыштат Эвайн тÿҥалме пашажым умбаке шуен шоген, просветитель-демократ койыш деч кораҥын огыл. Паша кокла гычак фольклор материалым поген, Озаҥ университет, Венгрийын шанче академийже да Финляндийысе финно-угор обществе дене кылым кучаш тÿҥалын.

Калык ойпогым тыршен погымыжо, эрвел марий илыш-йÿла нерген возымыжо умбакыже шкегыч сераш таратен шогат. Тыге 1908-ше ийыште «Вувер кува» йомак-поэмым воза да тудым 1910-шо ийлан лукмо «Марла календареш» печатла. Икымше возымо мурсаскаже кужу ÿмыран лийын. Поэме 1910-шо ийыште Г. Икумарийын (Леонтьевын) погымо «Марий калыкын туштыжо, йомакше, тошто мутшо» сборникыштыже угыч савыкталтын. Варажым йомак-поэме 1910-шо ийыште «Марий мут» антологийыш пурталтын, тудым В. М. Васильев чумырен улмаш. Поэтын илымыж годымак тудо вич гана тÿрлö сборниклаште печатлалтын. 1965-ше ийыште Марий книга савыктыш «Вуверкува» поэмым посна книга дене луктын, тудо сылнын сöрастарыме лийын.

Поэт шке сылнымут саскажым 1918-ше ийыште угыч тöрлен, тÿҥ шотышто йылме вашталтышым пуртен, стильым уэмден. А сюжет ден образ системыже 1908-ше ийысе гаяк кодын, лач икмыняр натурализм сынан сÿрет дене эрыктен (Васин 1982:99).

Пале, йомак-поэмын сюжет кышкаржылан автор А. С. Пушкинын «Сказка о рыбаке и рыбке» йомакшым налын, туге гынат рушла текст деч ятырлан торлен, сюжет йогыным марий илыш-йÿлалан келыштарен, шкегычат уым ешарен. Садланак, очыни, автор сылнымутан произведенийже йымалан шке псевдонимжым шынден.

Моло изирак калыкын сылнымутышт шочмаште руш литературын надырже изи огыл. Шуко чуваш, одо поэт-влакат шке литератур корныштым лач рушла гыч кусарыме паша гыч почыныт. Нунын радамыште улыт одо Верещагин («Шöртньö кол» йомакше), чуваш-влак К. Иванов ден М. Сеспель да т.м.

Весымат ушыш пыштыман: вет А. С. Пушкинжат шке йомакшын сюжетшым йотэл сылнымут гыч кÿсынлен: «… Сюжетной основой его творчества стала немецкая сказка, записанная братьями Гримм и потом переложенная на стихи одним французским поэтом…» (Слонимский 1963:421-424), туге гынат тÿрыснек руш калык илышым сÿретлен пуэн, руш илыш-йулалан, калык характерлан келыштарен. Тыге йöршын у, оҥай йомак-поэмым возен.

Г. Эвайн шке произведенийыштыже тÿҥ геройын, колызын, тÿжвал тÿсшым, кöргö кумылжым ятырлан весемден. Поэтын колызыжо икымше корнылаштак «йокрок серын мурызыжо» манын палемдалтын, тудо шкеже пешак нужна, шот дене суртшат, чияш сай вургемжат, моло погыжат уке, лач шелын вочшо волжо гына чоным иша. Моло «положительный» герой семынак, фольклорын эстетикыжлан келыштаралтын, колызын поро, ару шÿм-чонжо, порсын кумылжо действийыште почылтеш. Ок кÿл тудлан поянлык, садланак ший кол деч тудо шкеже нимомат ок йод, йодмыж семынак эрыкыш уто мут деч посна колта. Геройын тÿжвал тÿсшым ончалаш гын, ош эпитетым палемдыман. Колызо шкеже самырык огыл, илышым тамлыше, тудым аклен моштышо, илышыже тудым сайынак «пÿгырта», садланак кучедалаш, осал дене вашшогаш вийже ок сите. Илышым тудо шке нравственный висаж дене акла, ошо ден шемым пеш сай ойырен мошта, мутлан, шоҥгеммым тудо тÿжвал тÿс дене огыл, а «чон шоҥгемме» дене ойыра, кол дене мутланымыж годым «вуйым савен каласа», куван осал шонымашыже «шинчавÿдшым луктеш», тудым ойгырыкта.

Кугызам йöршын «кучедалдыме» манашыжат ок лий, тудо куважым мыняр-гынат туныктынеже, «калыкым ит воштылто», «мом толашет, аваже» манын ойла, но опкын ватыже «сукен шичмашке» шукта, «совкален налеш». Тыгодым кугызам адакат чон-кумыл йодыш тургыжландара, арам огыл «рыскалаҥе ÿмырет, реза лие кумылет?» манын куваж деч йодеш. Уке, ындыже вате ден марий чотак торленыт, социальне веле огыл, а шÿм-чон дене. Садлан мутланымашыштат тыгодым омсадÿрыштö эрта.

Кугызан ынде шке стихийышкыже, шке чон «кугыжанышкыже» пöртылман, «йокрок серыште» тудо «у мурдам тодаш пижеш», у илыш йогын дене авалтнеже. Тыштыжат эрык илыш дене илаш йöн уке. Муыт тудым, адак кол деке йодаш колтат. Ындыжым илыш оза-влак ваштареш пелешташыжат «лÿдеш», арам кычкырмым шижеш, витне, шинчавÿдшат йомын, пытартыш гана кол дене вашлиймыж годым «кок шинчажым ниялтен, «муралтен вучалеш», колжым «йöратыме» манеш. Умыла: мучаш могай-гынат лийшаш, ужмым чыташ моткоч неле, вачын огыл, чоным тиде иша, «кугызан кадыргалмыжым» авор тидын денак умылтарынеже.

Ужына: кугызан поро чонжо, ару кумылжо тудын илышым шижын моштымыжо коеш, койыш-шоктышыжо кучедалше огыл, садланак илыш мардеж ваштареш шогалаш вийже ок сите.

Куваже гын чылт вес тÿсан. Тиде образ гоч автор социальный да нравственный йодышлам нергела. Ик могырым, куван образше гоч опкынлыкым, осал койышым иктешлыме, вес шот дене айдемын илышыжым, тудын койышыжым поянлык ден социальный статус кузе вашталтмым эскерыме. Произведенийыште, мутат уке, икымше йыжыҥлан кумда верым ойырымо. Поэмын икымше ластыклаже гычак куван осал «чурийже» почылтеш: героиня эре вурседылеш, тыгодымак шукыж годым икгай ойсавыртыш дене пайдалана, тидыже тудын лапка чонан улмыжо нерген ойла. Автор куван «йошкарген» сырен ойлымыжо, каргашымыже, вурсымыжо, шапкалымыже, сутланымыже, шем пашалан öрканымыже, орышо пий гай ончалмыже, ÿстелоҥам кырымыже, йолым тошкен кычкырымыже гоч тудын образшым моштен сÿретла. Лудшо ончылно шучко чонан осал кува раш палемдалтеш. Йомак поэтикылан келшышын, кажне илыш тат вашталтме дене куван чонжо утыр «шемемеш», сут койыш тудым эре лапкаҥден толеш, тыге кульминационный эпизодышто тудын шÿмжö йöршын кÿш савырна –
Кува ышат тарванал,
Шинчашöржат ыш ончал,
Шоҥгым кÿштыш пастыраш
Тÿгö луктын чумкалаш.
Ончычсо эмоций вийже куван йомын, шапалген йöршеш, улан кугыжа илышымат илен «öрканен», лач варажым гына, ончычсо пöрдемыш логалмек, тошто йыдалан, рожын мыжеран лиймекше, шÿртым шÿдырымö кокла гыч «шоҥгым ужын, весемеш». Теве тыгайрак вашталтыш лудшо ончылно эрта, а чыла тиде юзо коллан кöра.

Ший кол изи гынат, юзо виян, шкеже «ший ден ошын йылгыжеш, чевер почшым кожгатал». Ужына: колым сÿретлаш Эвайн ший, ошо, чевер эпитетлам кучылтеш, тидыже чумыр марий фольклорын традицийжылан келшыше:
Шке изи, шке чевер,
Кол шинчаже – тул-чевер,
Тупшо шийын йÿлалеш,
Капше шöртньын коялеш.
Нине эпитет-влак марий калыкын моторлыкым умылымыжо дене кылдалтын, поснак ший, чевер шомак-влак. Юзо кол айдеме дене мутлана, кугызам «сöрвала», варажым тудын кÿштымыжым шукта, тыгодымак шоҥгылан шижтараш ок мондо: «куват тыйын молемеш, тылат паша нелемеш», лач пытартыш вашлийме годым тудо огешат пелеште. Моланже раш: тыгайым умбакыже чыташ ок лий, осаллан мучаш лийшаш, садлан кол «пурен кая келгышке, еҥ пурдымо верышке». Тыште ме чек умылымаш дене вашлийына. Тудыжо шинчалан койшо да тыгодымак койдымо. Айдемылан палыман шке вержым, мо кертмыжым, тыгак чон кÿкшыт ден ÿлыл пöрдем коклаштат кугу ойыртем нерген шижтара мыланна возышо.

Авторын геройжо-влак деке кузе коймыжо моткоч раш. Кугыза авторлан лишыл, колат тудын могырышто шога, шучко ковам поэт ок жапле, чонжо денак вурса. Тидыже пÿртÿс сÿретым почын ончыктымаштат палдырна. Осал шонымаш вияҥме дене пÿртÿсат кожгана, теве шоҥгын кумшо гана кол деке мийымыж годым «йÿштö мардеж шаплана», варажым «тарванен, мардеж лектеш, вÿд ÿмбалне шемемеш», теҥыз вÿдшö мÿгыра, а пытартыш ганаже пÿртÿс сÿрет утыр вашталтеш:
Осал мардеж гÿж лектеш,
Теҥыз вÿдым лупша пеш.
Толкын вÿдшö шаула,
Кÿэш пернен, мÿгыра.
Тыге действий кушмо дене пырля, автор пÿртÿс явленийым утыр писемда, осаллан мучаш лиймым лудшылан шижтара. Поэт веле огыл, пÿртÿсшат пуйто осал куван йöрдымö койышыжо ваштареш шогалеш, тыгай вийлан мучашым ыштынеже.

Поэме-йомак фольклор материал негызеш шочын, тидыже произведенийын стильыштыже раш коеш. Колызо кум гана мурдам колта, тудыжо кок гана яра толеш: икымше гана – ненче дене, вес ганаже – мокан, варажым гына ший кол дене.

Жап да вер кумдыкат йомакысе конструкциян: «эртен кая ик арня, эртен кая вес арня»; «эртен кая ик арня, толын шуеш вес арня», «кычалт коштыт ик кече, муын толыт вес кече».

«Вувер кува» поэмын шкешотан тÿсшö тыгак марий илыш-йÿлалан эҥертымаште коеш. Сурт-йÿла сÿретым, образысе деталь-влакым Эвайн тошто марий илыш гыч налеш, мутлан, кугыжа лиймекыже, кува «Луй кÿрыкым чиялын, у ший шуркам упшалын… суран ката йолышто…». Кува эрвел могыр марийла мындер (кÿпчык) ÿмбалне шинча.

Йылме могырым поэмым ончалаш гын, эн ончычак ик стилистике ойыртемжым палемдыман: тиде эрвелмарий-влакын ой поянлыкыштлан эҥертымаш. Поэмыште эрвел диалект шомак шуко уло: акыл, мындер, рыскал, пастыраш, шапланаш, йылерак, иналаш, муняш да т.м.

Весе: поэмыш калык муро, тушто, калык ой гыч налме ятыр ойсавыртыш пурен: сога-сога ваш пижеш, у кÿ полатым йодеш; кугыза пÿгырналеш – кок шинчажым вÿд налеш да т.м.

Образ-таҥастарымаш, образ-повтор-влакым автор моштен кучылтеш: теҥыз воктен элыште, лум лумдымо верыште; ший кол сöрвала, йылмым луктын сöрвала; кай, мий теркет, шочмо-кушмо верышке; лектын кая серышке, кол кучымо верышке да т.м.

Ритмике, рифме могырым поэмым ончлаш гын, палемдыман: сылнымут марий калык муро поэтикылан келшыше. Тидын нерген К.Васин чын палемден: «Эвайн шке поэмыжым марий калык муро размер дене возен, марий мурышто гаяк рифме-влакым келыштарен» (Васин 1982:100).

«Вувер кува» поэме деч посна Г. Кармазин марий поэзийым тыгак икмыняр почеламут да изи ойлымаш-влак дене пойдарен. «Ава» (1912) почеламутшо поснак ойыртемалтше. Тудын чоҥалтмыжат моткоч оҥай, традиционный огыл. Сылнымут йодыш да вашмут йöн дене сералтын. Йодышыжо икшывым ончен куштымо проблемын тÿрлö шöрынжым почеш. Вашмутшо гына икте – Ава. 1918 ийыште возымо «Йолагай» почеламутшат шке сынан. Тудо марий калык деке ÿжмаш семын возалтын:
Мом тый малет, пошкудем?
Кынелшаш ыле, родем!
Пагыт шуын куралаш.
Шурным луктын ÿдалаш…
Икшывылан ямдылыме изи ойлымашыже-влак дидактизм сынан, калык ойлымаш деке лишыл улыт. Нуным Г.Кармазин тунемме материал семын кучылтын.

Иктешлен, тыге палемдаш лиеш: Г. Кармазин тале йылмызе веле огыл, тудо марий сылнымутлан негызым пыштыше-влак кокла гыч иктыже, поэме жанрым почшо литератор.

== Литератур ==
Васин, 1982 – Васин К. Марий ученый, поэт // Ончыко. – 1982. - № 1. – С. 98-103.
Васин, 1984 – Васин К. Г.Кармазин – поэт // Из истории марийской филологии. – Йошкар-Ола, 1984. – С. 43-50.
Слонимский, 1963 – Слонимский А. Мастерство Пушкина. – М., 1963.

Гурий Кармазинын шымлыме пашаже-влак

• Адак ы нергештак (О букве ы) // У илыш. – 1927. – № 1-2. – С. 30.
• Из истории финно-угорских гласных в исходе именительного падежа единственного числа имен с двухсложной основой в марийском языке» // Доклады Академии Наук СССР. Сер. В. – 1928. – № 10. – С. 207-209.
• К вопросу о письме в марийском языке в конце слов, оканчивающихся на «и», буквы «й» // Марийское хозяйство. – 1925. - № 5. – С. 118-119.
• Латинизация марийского алфавита // Туныктымо паша. – 1930. – № 6-7. – С. 70-76.
• Марий алфавитым вашталтыме нерген (Об изменении марийского алфавита) // Йошкар кече. – 1930. – 4 февр.
• Марий грамматик. Морфологий (Грамматика марийского языка. Морфология). – М. , 1935. – 219 с.
• Марий йылмэ лончыш, I кыдэж. (Грамматика марийского языка). – М., 1926. – 88 с.; 1929. – 128 с.
• Марий йылмэ лончыш, II кыдэж. (Грамматика марийского языка). – М., 1926. – 119 с.; 1929. – 180 с.
• Марий йылме (Марийский язык) // У илыш. – 1924. – № 5–6. – С. 22-24.
• Марий йылме (Марийский язык) // У илыш. – 1924. – № 11. – С. 36-38
• Марий йылме. Шкет чот, шукын чот (Марийский язык. Единственное и множественное числа) // Йошкар кече. – 1924. – 30 май.
• Марий йылмын вийныме корныжо (Пути развития марийского языка) // У илыш. – 1924. – № 10.
• Марла букварь: Наглядный черемисский букварь и первая книга для чтения на луговом наречии. Казань, 1914. – Авт. Г. Кармазин и В. Васильев.
• Марла букварь: Наглядный черемисский букварь и первая книга для чтения на восточном наречии. – Казань, 1914. – Авт. Г. Кармазин и В. Васильев.
• Марла возымаш нергеште (О марийском правописании) // У илыш. – 1924. - № 2. – С. 25–26.
• Материалы к изучению марийского языка. – Краснококшайск, 1925. – 152 с.
• Мут пале (Учебник по марийскому языку). – М., 1925.
• Мыт мучашан мутмыт (Слова на -мыт) // У илыш. – 1924. - № 5-6.
• О происхождении словообразовательных суффиксов глаголов в марийском языке. – Йошкар-Ола, 1931. – 12 с.
• О склонении имен существительных и об установлении количества падежей в марийском языке // МАО. – 1934. – № 10-12. – С. 75-114.
• Основные положения построения марийского алфавита // Пролетар культур верч. – 1935. – № 7-8. – С. 56-60.