Угинде

Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Угинде (ыҥ-влак) ончал.

Угинде — Сорла тылзыште эртарыме пайрем.

Пайремын шарлыме кумдыкшо

Угинде пайрем чыла кундемаште илыше марий-влак йӱлаштышт уло.

Эртарыме жап

Угинде пайрем уржа-сорла пашам тӱҥалме деч ончыч, Илян кече годым (2 Сорла гутлаште) эртаралтеш. Утларак йӧнанлан кугарня кече шотлалтеш.

Пайремын кӱлешлыкше

Угинде - шыже пагытыште эртыше пайрем-влаклан тӱҥалтышым ышта. Тиде пайремым шыже сомылым - тӱредмым, йоҥыштымым, пырчым поген оптымым - тӧрлаш кӱлмӧ нерген шижтара. Пайремын тӱҥ шонымашыже - у кинде лектышым налаш йӧным ыштыше Юмылан тауштымаш, ончыкыжымат у куат дене, у шонымаш дене тыгак таза уш-акыл дене илаш йӧным йодмаш.

Пайрем йӱла радам

Угинде пайрем еш кумалтыш семын эрта. Ожныракше тудым кажне еш шуктышаш улмаш. Пайрем кечын у шурно пырчым йоҥыштен, киндым кӱэштыныт, пурам шолтеныт. Ешын кугырак айдемыже але ӱжмӧ карт пырчан терке тӱреш сортам пижыктен чӱктен, Юмылан пелештен, у шурным куштен шогалташ полшымыжлан тауштен, моло сомылымат тӧрлен колташ йӧным, тазалыкым, еш куатым йодын. Тиде кумал пелештымаште уло еш лийын, родо-тукымат, пошкудо-влакат ӧрдыжеш кодын огытыл. Икымше кинде шултышым Перкем (улан илышым, поянлыкым) кучен илыше айдемылан кучыктеныт, варажым моло-влакат сийлалтыныт. Южо кундемлаште, отыш лектын, Перке Юмылан надырымат пуэныт.

Негыз

• О. А. Калинина "Марий пайрем-влак. Полшык", Йошкар-Ола, 2006