Параллелограмм

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Параллелограмм

Параллелогра́мм[1] (грекла παράλληλος — параллелье да грекла γραμμή — линий деч) — ныллук, тудын ваштарешла велже-влак икте-весыштлан мужырын параллельлын улыт. Параллелограммын частный случайже-влак: виклук, квадрат да ромб.

Параллелограммын свойствыжо-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • Параллелограммын ваштарешла велже-влак икгай улыт.
    .
  • Параллелограммын ваштарешла лукшо-влак икгай улыт.
  • Параллелограммын диагональже-влак икте-весыш гоч вончалтыт да вончалтме точко дене кок икгай пелелан пайлалтыт.
    .
  • Ик вел деке эҥертыше лук-влакын суммышт 180° лиеш (параллельнын вияш-влакын признакышт дене)
  • Диагональ-влакын икте-весышт гоч вончалтме точко параллелограммын симметрий рӱдыжӧ лиеш.
  • Лук-влакын чумыр суммышт 360° лиеш (шукылукын лукшо-влакын суммышт = 180°(n - 2), кушто n лук-влакын чотышт).
  • Параллелограммын диагональже-влакын квадрат суммыжо тудын кок кок пачашлан кугемдыме смежный велже-влакын квадрат суммыжо лиеш:

тек а — AB велжын кужытшо, b — AD велжын кужытшо, да  — диагональже-влакын кужытышт; тунам

Параллелограммын признакше-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

ABCD ныллук тунам параллелограмм лиеш, кунам ончыктымо условий-влак гыч иктыже шукталтын лиеш:

  1. Ваштареш кийыше велже-влак мужыр гай икгай улыт: .
  2. Ваштареш кийыше лукшо-влак мужыр гай иктӧр улыт: .
  3. Диагональже-влак нунын вончештаралтме точкыштышт кок икгай пелелан пайлалтыт: .
  4. Воктен шогышо лук-влакын суммышт 180° лиеш: .
  5. Ваштареш кийыше велже-влак икгай да параллелье улыт: .
  6. Оваргыше ныллукын ваштареш кийыше велже-влакын покшел кокла кужытын суммышжо тудын пелпериметрже лиеш.
  7. Параллелограммын диагональже-влакын квадрат суммыжо велже-влакын квадрат суммышт лиеш:


Параллелограммын кумдыкшо[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

, кушто  — вел,  — тиде вел деке колтымо кӱкшытшӧ.
, кушто да  — вел-влак, а  — a ден b вел-влак коклаште лук.
.

Тугак ончо[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Важ-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  1. Е. М. Андрианова. Словарь терминов по математике на марийском языке для общеобразовательных школ. Сыктывкар – Ижевск – Йошкар-Ола – Саранск – Бадачоньтомай, 2011. 21 л.