Нейрон

Нейрон - нерве куэмын четлык.

Тудын тӱҥ кертмаш - нервный импульс-влакым пурташ ден колташ.

Нерве куэм нейрон деч посна шыҥдара глиальный четлыкым, кудо полышан функцийым шуктат.

Нервный импульсым пуртымаш верч нейронын уло нунын капышт гыч торлышо укш-влак (тормак-влак). Укш кок тӱрлӧ лиеш - дендрит ден аксон. Дендрит - кӱчук да утларакше шуко йыжыҥан, тудо мучко сигнал эре колталтыт тӱр гыч рӱдерышке (нейронын капышкеше). Аксон пеш кужу - метр марте кут - лийын кертыт. Тыгай укш дене нервный сигнал торашке колталтын кертыт. Параллельнын шуйналтше аксонын шукылыкышт периферический нерве системыште нервым ышта, а тӱҥ нерве системыште (вуйвемыште ден тупрӱдӧ вемыште) аксон-влак ыштат ош эменым, тидын годым нейронын капышт дендрит-влак дене пырля тыште сур эменым ыштат.

Айдемын капыштыже нейронын кап-влакышт олмедалтыт, вуйвем ден тупрӱдӧ вем деч посна, шинчаваште, симпатический нервный системын "тупрӱдӧ вемысе" кылдышыже-влакыште (тупрӱдӧ вем деч ӧрдыжтӧ), вес симпатический ден парасимпатический системын кылдышыже-влакыште, пагарын, шолоран ден вес кӧргысӧ органын пырдыжше-влакыште.

Нейронын ик але ала-мыняр дендрит лийын кертеш, аксон эре икте уло.

Сигналым колтымаш синапс дене шукталтеш. Синапс - ойыртемын чоҥымо кок нейронын контакт, тудын гоч икте нейрон гыч весе нейронышке нервный сигнал колталтыт.

Нервный сигнал укшын ӱмбалже дене кая, тудын электрический тӱҥ-вож уло. Тиде укш мучко йогшо электрический ток огыл, а потенциалын толкынжо улеш. Потенциалын толкынжо укш мучко шарла, тидын годым ионный ток-влак йогат тудын ӱмбалжелан торешла, мо, чынжым гын, тиде толкыным ышта.