Мӱзикыл
Мӱзикыл (англичанла musical) (южгунам музык комедий лӱмдат) – сценыште шындыме музык произведений. Тыште герой-влакын кутырымашышт, муро, сем, куштымаш-влак ик произведенийыш кылдалтыт. Сюжет-влакым чӱчкыдын кумдан палыме произведений-влак гыч налалтыт: Бернард Шоу, Шекспир, Сервантес, Чарльз Диккенсын драме-влакыштым кучылтыт. Мьюзикл театр сымыктыш радамышке кызыт пура, а вет шуко жам тудым театрал-влак шотышко налын огытыл. Мюзикылым шындаш – шуко оксаш шуеш. Америкыште спектакль-влак кажне кечын икмыняр ий жапыште эртат, оксам шуко погат, сандене тӱрлӧ спецэффект-влакым тыгай мӱзикыллаште кучылтыт. Театр жанр-влак коклаште мӱзикыл ик эн шуко оксам конда. Уло мом калыклан ончаш, теме-влак улыт, актер ойыртемлан йӧн шуко. Формо дене мӱзикыл эн чӱчкыдын кок акт гыч шогышо спектакль семын лиеш.
Эртымгорно
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Кузе шочын
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Мӱзыкыл шочмо деч ончыч сценын ятыр "куштылго" жанр-влакше пырля варалтыныт: варьете, француз балет, драме интерлюдий. 1866 ийыште Идым тылзын «Black Crook» постановко эртен - романтик балет, мелодраме, моло жанр-влак тыште варалтыныт. Тудымак у мӱзикыл жанрын тӱҥалтышыжлан шотлалтеш. Англичан продюсер Джордж Эдвардс "Хористка" хитшым музык комедий семын лӱмден. Музык комедийыште тӱҥ - сюжет огыл. Тӱн - йӧратыме мурымаш номер-влак. Эн йӧратыме мурызо-влак йоҥгалтареныт. Эдвардсын постановкыжо-влак Нью-Йоркышто моткоч чот келшеныт, сандене XX-шо курым тӱҥалтыш марте мӱзикыл жанрыште чылан англичан-влак почеш ошкылыныт.
Америкыште шыҥдаралтмаш
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Икымше тӱнямбал сар деч ончыч талантан эмигрант-влак (Херберт, Фримель, Ромберг) Америкыш илаш кусненыт да тушто мӱзикыл жанрым шыҥдараш пижыныт. 20-шо, 30-шо ийлаште тиде пашашке у американ семлызе-влакын (Джером Керн, Джордж Гершвин, Кол Портер) пашашке ушнымышт дене мӱзикыл «американ тӱсым» налеш. Семыште джаз, рэгги стиль-влакым кучылташ тӱҥалыныт. Мӱзикыл гыч южо сем-влак классик сем-влак радамыш пуреныт. Кокымшо тӱнямбал сар деч вара мӱзикыл-влакын сюжетышт шотанрак лиеш. Куштымаш-влакат виян да талырак лийыт.
XX-шо курымын 60-шо ийлаштыже мӱзикылым жанр семын аклаш тӱҥалыт. "Ӱп" («Hair», 1967) спектакль тудо пагытысе хиппи-влак нерген темым авалта. 70-ше ийлаште спектакль-влак чот иземеш, но декораций да костюм-влак шергырак лийыт. Эндрью Ллойд Уэббер семлызын «Иисус Христос суперзвезда» («Jesus Christ Superstar» 1971) мӱзикылже тиде жанр шыҥдарымашыште моткоч кугу надырым пыштен. А эн шуко оксам погышо мӱзикыллан тиде семлызенак "Призрак Оперы" («The Phantom of the Opera») произведенийже шотлалтеш. Тудо триллер ден детектив жанр-влак деч шуко налын.