Кычалше системе
Кычалше системе (рушла поиско́вая систе́ма) — посна вотсайт, тушто пайдаланыше шке йодмашыжлан келшыше сайтушыкым/сайткылверым муын кертеш. Эн кумдан палыме системым кучылтмо (веб-сервис-влак Сандалык эҥыремышвотышто кычалмылан. ТЫГАК FTP-серверлаште файлым кычалаш йӧным ыштыше системе-влак улыт, интернет-кевытлаште, увераҥар Usenet тӱшкаште увераҥар.
Кычалме системе дене увераҥарым кычалаш пайдаланыше кычалме йодыш дене формулировкыла. Кычалме системын пашаже пайдаланышын йодмашыж почеш але ончыктымо сравоч мут-влакым мумо шотышто але сравоч мут-влак дене кылдалтше мут-влакым мумо шотышто ышталтеш. Тыгодым кычалме системе кычалмашын лектышыжым генеритла. Тыгай кычалмаш-влак тӱрлӧ типан улмыштым, мутлан: веб-лышташ, сӱрет, аудиофайл. Южо кычалме систем тыгак базыште келшыше увер да ресурс дене Интернетыште савыкта. Кӱлешан уверым кычалмашлан кызытсе кычалме машина дене пайдаланаш йӧнан неле уверым муаш да кычалмашын тичмашлыкшым лукташ йӧным ыштат. Нине машина дене пашам ыштымыж годым сравоч мут-влакым ситышын пуаш, утларак кычалме негызым рашемдышашлан ойыралтше сравоч мут-влак кокла гыч шукыракышт йодмашым ышташ. Кычалме деч вара тый кылверым кычалаш кылверым налынат Интернетыште web-лаштык але странице-влак маныт, туштыжо ончыктымо сравоч мут-влак шотлалтыт. Тыглайын ссылке-влак мумо документ гыч текстым чӱчкыдын мумо текстым вигак палемдаш полшат. Коля дене ссылкыште колям пудыртылын, сайлыме документышке куснаш лиеш.
Кычалме да обслуживатлыме йӧн почеш ныл типан системым ойырат: кычалме роботым, айдемым кучылтшо системым, гибридым виктарыме системым-системым-ужашлат. Тергымаш системын архитектурышкыжо молгунам.
- кычалше робот, вотышто информацийым Интернет але моло документ гыч погышо робот;
- погымо информацийын писын кычалаш йӧным пуышо индексатор;
- пайдаланышылан ышташыже график интерфейс.
| Хронологий | ||
|---|---|---|
| Ий | Системе | Событий |
| 1993 | W3Catalog | Колтымаш |
| Aliweb | Колтымаш | |
| JumpStation | Колтымаш | |
| 1994 | WebCrawler | Колтымаш |
| Infoseek | Колтымаш | |
| Lycos | Колтымаш | |
| 1995 | AltaVista | Колтымаш |
| Daum | Негызлымаш | |
| Open Text Web Index | Колтымаш | |
| Magellan | Колтымаш | |
| Excite | Колтымаш | |
| SAPO | Колтымаш | |
| Yahoo! | Колтымаш | |
| 1996 | Dogpile | Колтымаш |
| Inktomi | Негызлымаш | |
| Рамблер | Негызлымаш | |
| HotBot | Негызлымаш | |
| Ask Jeeves | Негызлымаш | |
| 1997 | Northern Light | Колтымаш |
| Яндекс | Колтымаш | |
| 1998 | Колтымаш | |
| 1999 | AlltheWeb | Колтымаш |
| GenieKnows | Негызлымаш | |
| Naver | Колтымаш | |
| Teoma | Негызлымаш | |
| Vivisimo | Негызлымаш | |
| 2000 | Baidu | Негызлымаш |
| Exalead | Негызлымаш | |
| 2003 | Info.com | Колтымаш |
| 2004 | Yahoo! Search | Пытарен колтымаш |
| A9.com | Колтымаш | |
| Sogou | Колтымаш | |
| 2005 | MSN Search | Пытарен колтымаш |
| Ask.com | Колтымаш | |
| GoodSearch | Колтымаш | |
| SearchMe | Негызлымаш | |
| 2006 | wikiseek | Негызлымаш |
| Quaero | Негызлымаш | |
| Ask.com | Колтымаш | |
| Live Search | Колтымаш | |
| ChaCha | Колтымаш (бета) | |
| Guruji.com | Колтымаш (бета) | |
| 2007 | wikiseek | Колтымаш |
| Sproose | Колтымаш | |
| Wikia Search | Колтымаш | |
| Blackle.com | Колтымаш | |
| 2008 | DuckDuckGo | Колтымаш |
| Tooby | Колтымаш | |
| Picollator | Колтымаш | |
| Viewzi | Колтымаш | |
| Cuil | Колтымаш | |
| Boogami | Колтымаш | |
| LeapFish | Колтымаш (бета) | |
| Forestle | Колтымаш | |
| VADLO | Колтымаш | |
| Powerset | Колтымаш | |
| 2009 | Bing | Колтымаш |
| KAZ.KZ | Колтымаш | |
| Yebol | Колтымаш (бета) | |
| Mugurdy | Петырымаш | |
| Goby | Колтымаш | |
| 2010 | Яндекс (англ.) | Колтымаш |
| Cuil | Петырымаш | |
| Blekko | Колтымаш (бета) | |
| Viewzi | Петырымаш | |
| 2012 | WAZZUB | Колтымаш |
Кычалме оптимизаций-кӧргысӧ оптимизаций йӧн дене сайтым позицийым нӧлталаш, кычалме системым нӧлтышашлан пайдаланыше-влакын да вес элысе клиент-влаклан (коммерций ресурс да тылеч варасе коммерций дене кылдалтше огыл клиент-влакым (коммерций ресурслан) да тылеч варасе оксам (коммерций дене кылдалтше огыл клиент-влакым) пуымо чыла йодыш шотышто мероприятий-влакым нӧлталаш. SEOO можыч тӱрлӧ кычалмаш, информацийым, сатум, суаплыкым, сӱретым, сӱретым, видеороликым, у уверым да специальностьым кычалаш.[1]
Тыглай годым сайтын позицийже кӱшнӧ-кычалме лектыш гоч, тунар шуко кумылан улшо еҥым кычалмашке кусна. Кычалме оптимизацийын пайдалыкшым тергыме годым палемдыме позиций ден конверсийлам лукмо жапым шотыш налме негызеш лӱмын ыштыме пурышын аклалтеш.
Кычалме системын фильтрже-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Фильтр-влак-тиде алгитизм але принцип-влак, ниялтыме системым пален налме годым мастаргудын кычал лукмо позицийже-влак вуйлаталтыт.[2]
Тыгай ресурсым мумо годым раш возен колтымо санкций-влак кучылталтыт. Тыгай действий-влакым кычалше-влак деч вара нуным тӱҥ цельже-пайдаланышылан сай сай да шергакан ресурсым гына пуымаш.