Калькулятор
Тачысе калькулятор — куштылго арифметическе операций-влакым шотлашлан электронне изи (кусеныш пура) шотпал, шулдо устройстве. Тыглай калькулятор-влак посна шанче калькулятор-влак улыт. Шанче калькулятор-влак ешартыш операццийым шотлаш кертат, мутлан, тринометрическе але иктешлымаш (статистическе) операций-влакым шотлаш лиеш.[1]
Писын калькулятор-влак тыглай, бухгалтер, инженер (шанче) дене пайлалтыт. Посна класслаште утларакшым программысе калькулятор — влакым ойырат, тудыжо программе почеш возымо программе почеш йыгырмут расчётым шукташ йӧным пуышо график-влак, тыгак график-влаклан эҥертыше-влакым ойырат. Специализациян калькулятор-влак аҥысыр сферыште шотлен пытарышашлан ышталтеш (финанс, чоҥымо да т.)
Калькулятор шуктымаште ӱстембал але компактный (кӱсеныш) лийын кертеш. Посна модель-влак шкелык компьютерым, шарнымаш але моло тӱжвал вер чоҥымашым савыктыше интерфейсым иктешлышашлан ончыкталтын. Кызытсе персонал компьютер-влак шыштан телефон, КПК да эсогыл кид шагатымат калькуляторын функцийжым шуктышо программымат кертыт.
«Калькулятор» термин дене тыгак ышталтше лӱмын ыштыме программым (мутлан, «калькулятор», «калькулятор вургем да п.) але илышкыл техникыш (мутлан, тыглай медицине калькулятор спорт тренажёрыш логал кертеш).
Шотлен лукмо машина, тидын шотыштак калькулятор-влакын историйыштлан Да калькулятор-влакын 1643 ийыште ыштыме Пасаля Панцырьже, 1673 ийыште немыч математик Готфрид дене Ыштыме Лейице кугыт дене лийже.[2]