Ӱдырамаш

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Сӱретлыме ӱдырамаш. «Венеран шочмыжо» Эжен-Эммануэль Амори-Дювальын сӱретше.

Ӱдырамашпӧръеҥын пелашыже, еҥ тукым нунын когыньышт гыч шога.

Генетике[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Пӧреҥ ден ӱдырамашын хромосом радамже ойыртемалтыт, кажныжын вожгокла хромосомжо тӱрлӧ. Ӱдырмаш-влакын Y-хромосомыжо уке, вожгокла хромосомылан X-хромосомын мужыржо шотлалтеш. И X-хромосомым тудо аваж деч налеш, вес X-хромосомым — ачаж деч.

Анатомий да физиологий ойыртем[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Капкыл дене ӱдырамаш-влак ойыртемалтыт. Эн ончыч вожгокла орган шотышто. Эше мӱшкырышто кийме годымак ӱдыр эрге деч ойыртемалтеш, но тиде ойыртем шукеммаш пашалан кӱйын шуымо годым веле пашам ышташ ямде лиеш (ӱдыр-влакын 12 ийлан, рвезе-влак деч ондакрак). Вара моло ойыртем-влакат (капкылын моло ужашыштыже) лектыт.

Ӱдырамашын вожгокла ойыртемже (Первичные половые признаки)[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Ӱдырамашын вожгокла ойыртемже

(Руш классификаций)

  • Вульва
  • Клитор
  • Влагалище
  • Матка
  • Фаллопиевы трубы
  • Яичники

Моло ойыртем-влак (Вторичные половые признаки)[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • Ӱдырамашын капкылже да нелытше пӧръеҥ деч изирак. Кокласе ӱдырамашын нелытше 50—70 кг, кӱкшыт — 160-170 см.
  • Шӧр ту-влак пашам ыштат.
  • Кумда кутан.
  • Уло капкыл нелыт шотышто Чогашыл-влак шагал, да коя шукырак уло. Пӧръеҥ ӱдырамаш деч виянрак.
  • Йӱк вичкыж.
  • Чурийыште ӱп уке, капыштат ӱп шагал.
  • Вожгоклаште ӱп кум лукыш (треугольник дене) кушкеш (пӧръеҥын — ромб семын).