Суур Мунамяги
| Ӱмбал | |
| Суур Мунамяги | |
|---|---|
| Suur Munamägi | |
 Суур Мунамяги чодыран чаҥга | |
| 57°42′52″ с. ш. 27°03′33″ в. д.HGЯO | |
| Курык системе | Хаанья |
| Чаҥган кӱкшытше | 317,4 м [1] |
|
|
|
 Категорий Викиклатыште | |
.png)
Суур-Мунамяги (эстон йылме гыч кусарымаште «Кугу муно курык» але «Кугу муныгурык») — Эстонийыште да чумыр Балтиксерыште эн кӱкшӧ курык. Теҥыз нӧлтык дечын 317,4 метр кӱкшытыштӧ верлана. Эстонийын Вырумаа кундемысе Хаанья кӱкшакан ужашыже улеш. Воктеныже Хаанья ял шарлен кия.
Йыр ончымо башне-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]Тӱрлӧ жапыште курык ӱмбалне 5 башньым чоҥымо. Икымше башне 1812 ийыште шогалтыме. Верысе легенде почеш тудым "теҥыз пуш-влаклан мешайымыжлан" кӧра шӱтеныт.
1870 ийыште верысе трактир пашаеҥлан кӧра кокымшо башне чоҥалтын. 8 метр кӱкшытан обзорный башне, шукыжым трактирлан кӧра, верысе-влаклан пеш палыме лийын. Тудо трактир зданий воктенак кумшо башне (12 метр кӱкшытан) чоҥалтын.
Нылымше башне (моло семынак пу гыч ыштыме, но тидын гана 17 метр кӱкшытан) 1925 ийыште чоҥалтын. Тунам Эстоний уже эрыкан элыш савырнен. Чоҥымо паша 3 тылзе шуйнен. Варажым Вырумаа кундем шке вийже дене еҥ-влаклан подъездым ыштен, чашкерым кораҥден да башне ончылно канен шинчаш олымбал-влакым шынден. 4-ше башньым 19 сӱремын 1925 ийыште куанлын почмо. Тунамак башньым чоҥымаште йоҥылыш материалым кучылтмым умыленыт, адак йыр кушшо пушеҥге умбал сӱретым петырен. Башньын 17 метр кӱкшытан улмыжо ситышын лийын огыл.
У, визымше башньым 1939 ийыште кӱртньыбетон гыч чоҥаш тӱҥалыныт. Визымше башньын тачысе кӱкшытшӧ 29,1 метр, да тудын ӱмбачше 50 километр наре умбаке ужаш лиеш.