Китиков, Александр Ефимович велыжын важшым ончымаш

{{Шанчызе 
 |Лӱм                  = Александр Ефимович Китиков
 |Оригинал лӱм         = 
 |Сӱрет                =
 |Сӱретын лопкытшо     = 
 |Возымаш              = 
 |Шочын                = 28.02.1929
 |Шочмо вер            = [[Марий автоном область]], [[У Роҥго кундем]], [[Якайсола]] ял
 |Колен                = 6.07.2013
 |Колымо вер           = [[Йошкар-Ола]]
 |Гражданство          = {{Флагификаций|Совет Ушем}}<br /> {{Флагификаций|Россий}}
 |Шанче алан           = [[йылмызе]], [[фольклорист]]
 |Паша вер             = [[В.М. Васильев лӱмеш йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институт]]
 |Шанче степень        = [[Шанче доктор|филологий шанче доктор]]
 |Шанче чап лӱм        = [[профессор]]
 |Альма-матер          = 
 |Шанче вуйлатыше = 
 |Палыме тунемше-влак  = 
 |Пале лиеш кузе       = «Пословицы и поговорки финно-угорских нардов Поволжья и Приуралья» 
 |Чап пӧлек да премий  = [[File:VeteranLaborRibbon.png|40px|«Паша ветеран» медаль]]<br />  [[Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже]] (1989), Марий Эл Республик Виктерын Чапкагазше (1999)
 |Автограф             = 
 |Автографын лопкытше  = 
 |Сайт                 = 
 |Викитека             = 
}}

'''Александр Ефимович Китиков''' ({{Шочын|1929|2|28}}, [[Марий автоном область]], [[У Роҥго кундем]], [[Якайсола]] ял – {{Колен|6|07|2013}}, [[Йошкар-Ола]]) – [[марий]] [[йылмызе]], [[шанчызе]], [[профессор]], [[фольклорист]], [[шанче доктор|филологий шанче доктор]] (1992), [[Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже]] (1989).

== Илыш корныжо ==
1936 ийыште Кугеҥер шымяиш школыш тунемаш каен, вара Роҥго школышто тунемын. 1948 ийыште [[Галкин, Иван Степанович|И.С. Галкин]] дене Ленинградысе университетын Восточный факультетышкыже марий отделенийыш каят. Тунам тушко тунемаш пурышо   шагал лийынат, тиде отделенийжым почынат огытыл. Сандене кибернетика пӧлкашфизика дене экзаменым куча, но тунемаш огеш код. 

1949 ийыште  [[Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогике институт]]ын  историй-филологий факультетышкыже тунемаш пура да 1953 ийыште пытара.

1954 ийыште Роҥго кыдалаш школышто марий да руш йылмым туныкташ кая, тиддеч вара кок ий просвещений министерствыште марий йылме да литератур дене методистлан ышта.

1962-1969 ийлаште Марий радио ден телевидений комитетыште йоча да молодежь передачылаште редакторлан ышта.

1969 ий 1 ноябрь – [[В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институт]]ышто (МарНИИЯЛИ) пашам ышташ тӱҥалеш.

1971 ийыште [[Тарту университет]]ыште марий калык тушто дене кандидатлык диссертацийым арала.  

1978 ий – Йылмым, сылнымутым да эртыкым шанчын шымлыше марий институтын фольклор ден искусство секторын вуйлатышыже.

1980 ий – Йылмым, сылнымутым да эртыкым шанчын шымлыше марий институтын Ученый секретарьже да 1985 ий мучаш марте пашам ышта.

1992 ий – Москосо Тӱнямбал литературын Ученый Советыштыже "Пословицы и поговорки финно-угорских народов Поволжья и Приуралья (сравнительное исследование)" теме дене докторский диссертацийым арала.

== Шанче пашаже-влак ==
* Марийские народные загадки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 1967. 184 с. 
* Китиков А.Е. Марийские народные загадки: монография. Йошкар-Ола, 1973. 180 с.
* Китиков А.Е. Своеобразие пословиц и поговорок финно-угорских народов Поволжья и Приуралья. Йошкар-Ола, 1989. 176 с.
* Китиков А.Е. Марийские народные приметы. Йошкар-Ола, 1977. 224 с. 
* Китиков А.Е. Фольклорым кузе погаш – Как собирать фольклор. Йошкар-Ола, 1978.  42 с.
* Китиков А.Е. Калыкмут. Йошкар-Ола, 1981. 119 с
* Ученый-патриот К.А. Четкарев / материалым А.Е.Китиков ямдылен.  Йошкар-Ола, 1985. 20 с. Библиогр.: с. 19–20.
* Китиков А.Е. Марийские народные приметы. Йошкар-Ола, 1989. 286 с.
* Китиков А.Е. Марий калык модыш – Марийские народные игры. Йошкар-Ола, 1990. 60 с. 
* Китиков А.Е. Марий калыкмут мутер – Словарь марийских пословиц и поговорок. Йошкар-Ола, 1991. 335 с.
* Китиков А.Е. Ӱдырсий – Девичье угощение. Йошкар-Ола, 1993. 40 с. 
* Китиков А.Е. Модыш - уш погыш: Марий калык модыш-влак. Йошкар-Ола, 1993. 72 с. 
* Научное наследие фольклориста К.А. Четкарева / сост. А.Е. Китиков; ред. С.С. Сабитов. Йошкар-Ола, 1993. – 78 с. (Вопросы марийского фольклора и искусства; вып. 10).
* Китиков А.Е. Йӱкын да шке келыштарыме ӱзгарын полшымышт дене игечым палымаш // Ончыко. 1999. № 2. С. 171-173.
* Китиков А.Е. Йоча модыш шотлеммутын сылнылык тӱняже // Ончыко. 2003. № 1. С. 185-190.
* Китиков А.Е. Калык ойлымаш – йомын кодшо жанр // Ончыко. 2003. № 6. С. 171-177.
* Марий калык ойпого: калыкмут-влак – Свод марийского фольклора: пословицы и поговорки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 2004. 208 с. 
* Китиков А.Е. Пословицы и поговорки финно-угорских народов. Йошкар-Ола, 2004. 336 с. 
* Марий калык ойпого: марий калык тушто-влак – Свод марийского фольклора: марийские народные загадки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 2006. 432 с.

== Шанчызе нерген паша-влак ==
* Бурков Л.Н. Погыжо – калык ойпогышто // Ончыко. 2009. № 2. С. 146–148.
* Шабдарова Л.Е. Якайсола ялын лӱмлӧ  шочшыжо // Ончыко. 2014. № 2. С. 65–70.

== Чап ==
* [[File:VeteranOfLabourMedal3.jpg|8px|«Паша ветеран» медаль]] [[«Паша ветеран» медаль]] (1989).
* [[Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже]] (1989).

== Кылвер-влак ==
* [https://mariuver.com/2013/07/09/kitikov/#more-35208 Слова прощания с Александром Китиковым.]{{ref-ru}}
* [http://viperson.ru/people/kitikov-aleksandr-efimovich Китиков Александр Ефимович – биография.]{{ref-ru}}
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_biography/55388/Китиков Китиков, Александр Ефимович это:]{{ref-ru}}

[[Категорий:Марий йылмызе-влак]]
[[Категорий:Марий шанчызе-влак]]
[[Категорий:Марий туныктышо-влак]]