Варшава велыжын важшым ончымаш

{{Вес ыҥ-влак|Варшава (ыҥ-влак)}}
{{ИВ
 |статус                    = ола
 |марий лӱм              = Варшава
 |руш лӱм                 =
 |оригинал лӱм         = Warszawa
 |кид йымалне          = 
 |эл                            = Польша
 |ойып                       = Greater coat of arms of Warsaw.svg
 |тисте                      = Flag_of_Warsaw.svg
 |ойыпын лопкытшо        = 
 |тистын лопкытшо         = 150
  |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min =13 |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg =21 |lon_min =2 |lon_sec = 
  |CoordAddon                      = city(1810598)_region:PL
  |CoordScale                       = 
 |ЯндексКарта                    = 
 |эл картын кугытшо          = 300
 |регион картын кугытшо   = 
 |кундем картын кугытшо  = 
 |регион тӱрлык                  = 
 |регион                               = 
 |регион четлыкыште        = 
 |кундем тӱрлык                = воеводство
 |кундем                             = Мазовий
 |кундем четлыкыште      = 
 |тиште тӱрлык                  = 
 |тиште                               = 
 |тиште четлыкыште         = 
 |эл карте                 = <!-- альтернативная, но с такими же координатами краёв -->
 |регион карте             = <!-- альтернативная, но с такими же координатами краёв -->
 |кундем карте             = <!-- альтернативная, но с такими же координатами краёв -->
 |кӧргӧ шеледымаш          = 18 дзельнице (кундем)
 |вуйлатыше тӱрлык         = бурмистр
 |вуйлатыше                      = [[Тшасковский, Рафал|Рафал Тшасковский]]
 |негызлыме                      = XIII курым
 |икымше гана палемдыме  = 
 |тошто лӱм-влак                  = 
 |статусым налмаш              = 1300
 |кумдык                                = 517<ref name=GUS>{{cite web|url=http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2017-r-,7,14.html|title=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.|publisher=Główny Urząd Statystyczny|date=2017-07-19|accessdate=2017-09-22|lang=pl|archivedate=2017-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171130091045/http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2017-r-,7,14.html|deadlink=no}}</ref>
 |кӱкшыт тӱрлык                   = 
 |ИВ рӱдын кӱкшытшӧ         = 103
 |климат                                = 
 |официал йылме                = поляк
 |официал йылме-ref           = 
 |калыкчот                           = 1 863 056<ref name=GUS1>{{cite web|url=http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-w-przekroju-terytorialnym-stan-w-dniu-30-06-2019-r-,6,22.html|title=Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.06.2019 r.|publisher=Główny Urząd Statystyczny|date=2020-02-23|accessdate=2020-02-23|lang=pl|deadlink=yes}}</ref>
 |еҥшотлымаш ий               = 2021
 |чаклык                               = 3317
 |агломераций                     = 3 100 000
 |калык-влак                       = поляк
 |инаныше-влак                  = католик
 |этнохороним                    = 
 |шагат ӱштӧ                       = +1
 |DST                                   = 
 |телефон код                    = +48 22
 |почто индекс                   = 
 |почто индекс-влак          = 00-001 - 04-999
 |автомобиль код              = WA, WB, WD, WE, WF,<br /> WH, WI, WJ, WK, WN,<br /> WT, WU, WW, WX, WY
 |идентификатор тӱрлык     = 
 |цифр идентификатор         = 
 |категорий Commons-ышто    = Warsaw
 |сайт                             = http://www.um.warszawa.pl/
 |сайт йылме                = pl
 |сайт йылме 2             = en
 |сайт йылме 3             = fr
 |сайт йылме 4             = 
 |сайт йылме 5             = 
 |add1n                          = 
 |add1                            = 
 |add2n                          = 
 |add2                           = 
 |add3n                         = 
 |add3                          = 
}}

'''Варшава''' ({{lang-pl|Warszawa}}) — [[Польша|Польшын]] рӱдолаже. Калыкчот: 1 863 056 еҥ (2021 ий).
[[File:FB Warszawa panorama.jpg|thumb|Варшава (Warszawa)]]

== Эртымгорно ==
XIII курым — негызленыт. 1300 ий гыч ола.

== Верланыме вер ==
Ола Висла серыштыже верланен.

== Административ шеледымаш ==
{|border=0
|-
|
<div style="position: relative; font-size:85%; width:450px;">
[[Файл:Warszawa outline with districts v2.svg|450px]]
{{Image label|x=155|y=70|text=[[Бялоленка]]}}
{{Image label|x=90|y=130|text=[[Беляны (Варшава)|Беляны]]}}
{{Image label|x=65|y=195|text=[[Бемово]]}}
{{Image label|x=137|y=165|text=[[Жолибож]]}}
{{Image label|x=177|y=183|text=[[Прага Пулноц]]}}
{{Image label|x=212|y=150|text=[[Таргувек]]}}
{{Image label|x=167|y=223|text=[[Средместье]]}}
{{Image label|x=127|y=223|text=[[Воля (Варшава)|Воля]]}}
{{Image label|x=127|y=263|text=[[Охота (Варшава)|Охота]]}}
{{Image label|x=110|y=300|text=[[Влохи (Варшава)|Влохи]]}}
{{Image label|x=40|y=285|text=[[Урсус]]}}
{{Image label|x=200|y=290|text=[[Мокотув]]}}
{{Image label|x=320|y=290|text=[[Вавер (Варшава)|Вавер]]}}
{{Image label|x=227|y=213|text=[[Прага Полудне]]}}
{{Image label|x=297|y=180|text=[[Рембертув]]}}
{{Image label|x=387|y=230|text=[[Весола (Варшава)|Весола]]}}
{{Image label|x=187|y=380|text=[[Урсынув]]}}
{{Image label|x=255|y=355|text=[[Вилянув]]}}
</div>
|
{|border=1 cellpadding=3 cellspacing=0 style="border-collapse: collapse; text-align: center"
!Оригинал лӱм|| Марий лӱм || Калыкчот (2017) || Кумдык
|-
|Mokotów || [[Мокотув]] ||align=right| 217 815 || 35,42 км²
|-
|Praga Południe || [[Прага Полудне]] ||align=right| 178 447 || 22,38 км²
|-
|Wola || [[Воля (Варшава)|Воля]] ||align=right| 138 508|| 19,26 км²
|-
|Ursynów || [[Урсынув]] ||align=right| 149 843 || 43,79 км²
|-
|Bielany || [[Беляны (Варшава)|Беляны]] ||align=right| 131 957 || 32,34 км²
|-
|Śródmieście || [[Средместье]] ||align=right| 118 301 || 15,57 км²
|-
|Targówek || [[Таргувек]]||align=right| 123 535 || 24,22 км²
|-
|Bemowo || [[Бемово]] ||align=right| 120 449 || 24,95 км²
|-
|Ochota || [[Охота (Варшава)|Охота]] ||align=right| 83 592 || 9,72 км²
|-
|Praga Północ || [[Прага Пулноц]] ||align=right| 65 904|| 11,42 км²
|-
|Białołęka || [[Бялоленка]] ||align=right| 116 127 || 73,04 км²
|-
|Wawer || [[Вавер (Варшава)|Вавер]] ||align=right| 74 932 || 79,7 км²
|-
|Żoliborz || [[Жолибож]] ||align=right| 50 825 || 8,47 км²
|-
|Ursus || [[Урсус]] ||align=right| 58 233 || 9,36 км²
|-
|Włochy || [[Влохи]] ||align=right| 41 243 || 28,63 км²
|-
|Rembertów || [[Рембертув]] ||align=right| 24 105 || 19,30 км²
|-
|Wesoła || [[Весола (Варшава)|Весола]] ||align=right| 24 811 || 22,94 км²
|-
|Wilanów || [[Вилянув]] ||align=right| 35 170 || 36,73 км²
|-
| || ||align=right| 1 753 977 || 517,24 км²
|}
|}

== Калыкчот ==
<timeline>
ImageSize = width:990 height:320
PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late
Colors =
 id:linegrey2 value:gray(0.9)
 id:linegrey value:gray(0.7)
 id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8)
 id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:1950
ScaleMajor = unit:year increment:100 start:0 gridcolor:linegrey
ScaleMinor = unit:year increment:50 start:0 gridcolor:linegrey2
PlotData =
 color:cobar width:25 align:left
 bar:1700 from:0 till:39
 bar:1800 from:0 till:63
 bar:1830 from:0 till:140
 bar:1850 from:0 till:164
 bar:1882 from:0 till:383
 bar:1900 from:0 till:686
 bar:1925 from:0 till:1003
 bar:1939 from:0 till:1289
 bar:1946 from:0 till:479
 bar:1955 from:0 till:1001
 bar:1965 from:0 till:1253
 bar:1975 from:0 till:1436
 bar:1980 from:0 till:1596
 bar:1985 from:0 till:1659
 bar:1990 from:0 till:1611
 bar:1995 from:0 till:1653
 bar:2000 from:0 till:1676
 bar:2002 from:0 till:1707
 bar:2004 from:0 till:1676
 bar:2005 from:0 till:1697
 bar:2010 from:0 till:1720
 bar:2012 from:0 till:1711
 bar:2014 from:0 till:1726
 bar:2015 from:0 till:1744
 bar:2016 from:0 till:1753
 bar:2017 from:0 till:1764
 bar:2018 from:0 till:1777
 bar:2019 from:0 till:1790
 bar:2020 from:0 till:1793
PlotData=
 textcolor:black fontsize:S
 bar:1700 at: 30 text: 39,0 shift:(-8,5)
 bar:1800 at: 63 text: 63,4 shift:(-8,5)
 bar:1830 at: 140 text: 139,7 shift:(-11,5)
 bar:1850 at: 164 text: 163,6 shift:(-11,5)
 bar:1882 at: 383 text: 383,0 shift:(-11,5)
 bar:1900 at: 686 text: 686,0 shift:(-11,5)
 bar:1925 at: 1003 text: 1003,0 shift:(-14,5)
 bar:1939 at: 1289 text: 1289,0 shift:(-14,5)
 bar:1946 at: 479 text: 478,8 shift:(-11,5)
 bar:1955 at: 1001 text: 1000,6 shift:(-14,5)
 bar:1965 at: 1253 text: 1252,6 shift:(-14,5)
 bar:1975 at: 1436 text: 1436,4 shift:(-14,5)
 bar:1980 at: 1596 text: 1596,1 shift:(-14,5)
 bar:1985 at: 1659 text: 1659,4 shift:(-14,5)
 bar:1990 at: 1611 text: 1611,8 shift:(-14,5)
 bar:1995 at: 1653 text: 1653,1 shift:(-14,5)
 bar:2000 at: 1676 text: 1675,9 shift:(-14,5)
 bar:2002 at: 1707 text: 1707,1 shift:(-14,5)
 bar:2004 at: 1676 text: 1676,6 shift:(-14,5)
 bar:2005 at: 1697 text: 1697,5 shift:(-14,5)
 bar:2010 at: 1720 text: 1720,4 shift:(-14,5)
 bar:2012 at: 1711 text: 1711,3 shift:(-14,5)
 bar:2014 at: 1726 text: 1726,6 shift:(-14,5)
 bar:2015 at: 1744 text: 1744,3 shift:(-14,5)
 bar:2016 at: 1753 text: 1753,9 shift:(-14,5)
 bar:2017 at: 1764 text: 1764,6 shift:(-14,5)
 bar:2018 at: 1777 text: 1777,9 shift:(-14,5)
 bar:2019 at: 1790 text: 1790,6 shift:(-14,5)
 bar:2020 at: 1793 text: 1793,5 shift:(-14,5)
</timeline>

== Лӱмлӧ еҥ-влак ==
* [[Баневур, Виталий Борисович]]
* [[Качиньский, Лех]]
* [[Качиньский, Ярослав]]
* [[Мандельштам, Осип Эмильевич]]
* [[Склодовская-Кюри, Мария]]

== Литератур ==
{{div col}}
* Медерский Л. А. Варшава / Союз архитекторов СССР. Ленингр. отд-ние. — Л.: Стройиздат. Ленингр. отд-ние, 1967. — 72 с. — (Архитектура и строительство городов мира). — 10 000 экз.
* {{cite book|author=M. Ross |title=History of Poland|year=1835|publisher=Pattison & Ross |location=Newcastle |chapter=Cities and Towns: Warsaw |chapter-url= https://books.google.com/books?id=fqxDAAAAYAAJ&pg=PA20 
}}
* {{cite book |title=Geography |volume=4 |series=English Cyclopaedia |editor=Charles Knight |location=London |year=1866 |publisher=Bradbury, Evans, & Co. |chapter=Warsaw |hdl=2027/nyp.33433000064810 }}
* {{Cite book |publisher = John Murray |date = 1868 |location = London |title = Hand-book for Travellers in Russia, Poland, and Finland |edition=2nd |chapter-url=https://books.google.com/books?id=4GNEAAAAIAAJ&pg=PA352 |chapter= Warsaw 
}}
* {{cite book|editor= William Henry Overall|title= Dictionary of Chronology|year=1870|publisher=William Tegg |location=London |chapter= Warsaw |hdl= 2027/uc2.ark:/13960/t9m32q949}}
* {{Cite book |publisher = Dodd, Mead and Company |location = New York |title = Tourist's Russia |author = Ruth Kedzie Wood |date = 1912 |oclc = 526774 |chapter-url = https://archive.org/stream/touristsrussia00wood#page/234/mode/2up |chapter= Warsaw }}
* {{Cite book |publisher = Karl Baedeker |location = Leipzig |title = Russia |date = 1914 |oclc = 1328163 |chapter-url = https://archive.org/stream/russiawithtehera00baed#page/n77/mode/2up |chapter= Warsaw 
}}
* {{cite book|editor=Trudy Ring |title=International Dictionary of Historic Places: Northern Europe |year= 1995|publisher=Fitzroy Dearborn |isbn=978-1-136-63944-9 |chapter=Warsaw |url= https://books.google.com/books?id=yfPYAQAAQBAJ |page=781+ 
|ref= 
}}
* Scott Ury, ''Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry.'' Stanford, Stanford University Press, 2012.
* {{cite book|author=Barbara Czarniawska|title=A City Reframed: Managing Warsaw in the 1990s|url=https://books.google.com/books?id=YpjrAgAAQBAJ|year= 2000|publisher=Harwood|isbn=978-1-134-43381-0
}}
* Barbara Czarniawska. (2002) Remembering while forgetting: The role of automorphism in city management in Warsaw. Public Administration Review, 62(2): 163-173.
* {{cite book|author= Tuna Taşan-Kok |title=Budapest, Istanbul, and Warsaw: Institutional and Spatial Change|url=https://books.google.com/books?id=gssYJXHQO7gC|year=2004|publisher=Eburon Uitgeverij |isbn=978-90-5972-041-1
|ref=
}}
* Scott Ury, ''Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry.'' Stanford, Stanford University Press, 2012. 
*{{cite book|last=Wardzyńska|first=Maria|year=2009|title=Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion|language=pl|location=Warszawa|publisher=IPN}}
* {{Cite book |last=Pia̜tek |first=Grzegorz |title=Najlepsze miasto świata: Warszawa w odbudowie 1944-1949 |date=2020 |publisher=Wydawnictwo WAB - Grupa Wydawnicza Foksal |isbn=978-83-280-3725-0 |edition=Wydanie I |location=Warszawa}}
{{div col end}}

== Кылвер-влак ==
* [https://bhp.ihpan.edu.pl/sowacgi.php?KatID=0&typ=repl&plnk=__temat_Warszawa+%28woj.+mazowieckie%29_lub_temat_Warszawa&sort=byscore&view=1 Warszawa w Bibliografii historii polskiej]
* [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/18 Warszawa], [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 18.
* {{cite web |url = http://um.warszawa.pl/ |title = Warszawa – oficjalny serwis stolicy Polski |author = |publisher = Urząd m.st. Warszawy |date = |lang = |accessdate = 2014-06-24}}
* {{cite web |url = http://www.warsawtour.pl/ |title = WarsawTour – oficjalny portal turystyczny m.st. Warszawy |author = |publisher = SCI-ART |date = |lang = |accessdate = 2014-06-24}}
* {{cite web |url = http://panorama.varsovia.pl/varsovia/ |title = Tematyczne panoramy Warszawy |author = |publisher = |date = |język = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140826113340/http://panorama.varsovia.pl/varsovia/ |archivedate = 26 sierpnia 2014 |accessdate = 2014-06-24}}
* {{cite web |url = http://warszawa.wikia.com/wiki/Warszawikia |title = Warszawikia – Encyklopedia ''wiki'' poświęcona miastu Warszawa |author = |publisher = |date = |lang = |accessdate = 2009-11-15}}
* {{cite web |url = http://www.herder-institut.de/warschau/indexpl.html |title = Warszawa – Ostatnie spojrzenie. Niemieckie fotografie lotnicze sprzed sierpnia 1944 |author = |publisher = |date = |lang = |accessdate = 2014-06-24}}

== Важ-влак ==
<references />

[[Категорий:Варшава]]
[[Категорий:Миллионер-олала]]