Кугыжаныш (биологий)
Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Кугыжаныш (ыҥ-влак) ончал.
Кугыжаныш — биологий классификацийыште ик тӱҥ ранг. Ончыч тиде эн кӱшыл ранг ыле. Линне Карыл кок кугыжанышым ойыртемен: янлыкым да кушкылым. Кызыт биологий классификаций чучкыдын вашталтеш. Тӱрлӧ негызыште тӱрлӧ классификаций кучалтеш. Мутлан, 2007 ийыште Фабиен Бурки шке пашам савыктен[1], кушто тудо 4 тӱҥ эукариот тӱрлык-влакым ойыртема:
- лат. Plantae (Ужарге да йошкар вӱдпорсын-влак да кушкыл-влак)
- лат. Unikonta (амеба-влак, понго-влак да янлык-влак)
- лат. Excavata (эрыкан-илыше да паразитик протист-влак)
- лат. SAR (лат. Stramenopiles, лат. Alveolates, лат. Rhizaria гычын - тиде кудо-иктиже тудын член-влак )
Тиде ныл таксон-влаклан эше кок таксон-влакым ешараш кӱлеш:
- Бактерий-влак
- Архей-влак
Пытартыш филогенетик шымлымаш-влак тиде классификацийым эше вашталташ кертыт, 18 гыч 30 марте кугыжаныше-влакым ыштен.
Чыла кугыжаныш-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]| Линне Карыл 1735 2 кугыжаныш-влак |
Хаекел 1866 3 кугыжаныш-влак |
Чатон 1925 2 империй-влак |
Копеланд 1938 4 кугыжаныш-влак |
Витакер 1969 5 кугыжаныш-влак |
Войс да весе 1977 6 кугыжаныш-влак |
Войс да весе. 1990 3 домен-влак |
|---|---|---|---|---|---|---|
| (кучалтын огыл) | Протист-влак (Protista) | Прокариота (Prokaryota) | Монера (Monera) | Монера (Monera) | Бактерий (Eubacteria) | Бактерий (Bacteria) |
| Архей (Archaebacteria) | Архей (Archaea) | |||||
| Эукариот (Eukaryota) | Протист (Protista) | Протист (Protista) | Протист (Protista) | Эукариот (Eukarya) | ||
| Кушкыл (Vegetabilia) | Кушкыл (Plantae) | Поҥго (Fungi) | Поҥго (Fungi) | |||
| Кушкыл (Plantae) | Кушкыл (Plantae) | Кушкыл (Plantae) | ||||
| Янлык (Animalia) | Янлык (Animalia) | Янлык (Animalia) | Янлык (Animalia) | Янлык (Animalia) |
Важ-влак
[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]- ↑ (Англ.) PLoS ONE журнал, 2 Том, 8 номер, 790 лаштык-влак, 2007 ий. Phylogenomics reshuffles the eukaryotic supergroups. Burki F, Shalchian-Tabrizi K, Minge M, да весе-влак