Марий юмынйӱла

Юмынйӱла — Юмылан ӱшанымаш негызеш тӱняужмаш. Кажне тыгай тӱняужмашын посна йӱлаже, кумылтыш мут да радамже, инаныше айдеме-влакын ушемже уло.

Юмылан ӱшанымашым кондышо айдеме-влакым онаеҥ-влак маныт.

Тӱҥ Ош Кугу Юмо

Ош Кугу Юмын полышкалышыже-влак

Кече ава

Кава юмын кокымшо кашташтыже Кече Ава верланен. Кече Ава кавасе ӱлыл кашташте верланыше Вӱд Ава, Мардеж Ава, Пыл Ава, Волгенче да Кӱдырчӧ юмылан оза. Чевер кече мландым куча, шке пӱсӧ шинчаже дене пӱтынь тӱням ужеш, шыма шинчаончалтыш дене ырыкта, шымата. Тудо Тӱҥ Ош Кугу Юмо гаяк волгыдо.

Кече Ава калыклан пеш кумылан, илаш полшышо ӱнар семын палыме. Тудо нигунамат яра огеш шого, шке йырже Мландым, Тылзым, шӱдыр-шамычым пӧрдыкта, шурным кӱкта, пӱртӱсым тӱзата, айдемылан чыла илыше кушкыл, янлык, кайык да моло чонан-влаклан тазалыкым пуен шога.

Тылзе ава

Тылзе - Мланде Аван суртпогыжо. Тудым Кава юмын ӱлыл каштасе вес могыр суртшылан шотлаш лиеш. Мланде дене тылзе пеш келшен илат, ваш-ваш полшат. Вес галактик гыч толшо сандалык уна эн ондак тылзыш логалешж. Тыгеже, тылзе - Юмын мӱндыр унам вашлийме кудыжо. Мланде йыр пӧрдшыжла, Тылзе Ава ӱлыч кайымыж годым, туран пӧрдмыж годымат мемнам эскера. Кӱлеш годым, Ош Кугу Юмын ойжым шуктен, мемнан пӱрымашнам иземден але ешарен сеҥа. Тылзе гыч уверым ме пылыш мурымо годым колына. Тиде жапыште ала-мо гынат ешаралт але мӧҥгешла, шагалем кертеш. Чыла тиде пашам Суксына шукта. Тудак мемнан мом ыштымынам Тылзе Авалан каласкален шога.

Мурышто

• Иван Смирнов - О, поро юмо (муро)

Юмын йӱла нерген возымо книга-влак

• Юмын йӱла./ Попов Н.С., Таныгин А.И. — Йошкар-Ола: Марий Эл Республикын тӱвыра, печать да калык-влак кокласе паша шотышто министерство, Республикысе усталык рӱдер, 2003.