Рок-н-ролл

Чак Берри рок-н-ролл мастар. 1997 ий. «Long Beach Blues» фестивальыште

Рок-н-ро́лл (англичанла rock & roll але rock 'n' roll, Rock and roll — мар. "лӱҥгалте да пӧрд") — кумдан шарлыше семтолкын, 1950-ше ийлаште АУШышто шочын, рок-семын ик тӱрлыкшылан шотлалтеш. тыгай сем почеш куштымашым, тыгеак рок-н-ролл лӱмдат, рок-н-ролл лӱмымак тыгай стиль дене возымо сем композицийым лӱмдат. Но ме тиде статьяште рок-н-ролл семтолкыным шотыш налына.

Ойыртем

Ик минутышто тӱмыр 140-180 гана пералта, размер - 4/4 (ныл чырык), семӱзгар-влак кокла гыч электрогитар, бас, тӱмыр да пианино эн чӱчкыдын кучылталтыт. Рок-н-ролл аптыраныде, куштылгын йоҥгалтаралтеш.

Эртымгорно

Американ сем-влакын ойыртемышт иктышке ушненыт - тыге у семтолкын - рок-н-ролл шочын. Икте весе дене кутырыде, АУШын кечывалвелныже музыканче-влак эн куштылго, ял сынан сем-влак дене экспериментым эртараш тӱҥалыныт. Негр-влак кугу надырым тыште пыштеныт, нунын кутырымашышт гыч мут-влак рок-н-роллын ойыртемже лийыныт. У семтолкын шотышто шукын ӱчашат, могай муро икымшылан шотлалт кертеш. Но эн ончыч да эн кумдан тудо жапыште Айк Тӧрнерын «Rocket 88» мурыжо шарлен. 1951-ше ийыште шочын. "рок-н-ролл" терминым Алан Фрид лӱман ди-джей калыкыш пуртен. А тунам Америкыште у муро жанрлан шукын тореш лийыныт. Эн чӱчкыдын негр-влак шоктеныт, а нуным тудо жапыште эле эше пагален огытыл. Рок-н-роллын тачысе шоктымашыжым нине еҥ-влак чоҥеныт: Билл Хейли, Элвис Пресли, Чак Берри, Фэтс Домино. Нунын кокла гыч эн лӱмлӧ -Элвис Пресли. "Рок-н-роллын король" лӱмым тудлан пуеныт, тудын лӱмжак уло тӱнялан рок-н-роллым сай могыр гыч ончыктен. Оксам шуко пуэн, а кушто окса, тушто кинематограф. У шӱдыр-влакым киношко ӱжаш тӱҥалыныт. Рок-н-ролл шочмекыже моткоч писын да кумдан шарлен, но тыге, кӱчык жап гыч изиш пытен огыл. У семтолкыным чоҥышо-влакше йомыныт: Элвис Пресли-м армийыш кок ийлан налыныт, Литл Ричард муро деч кораҥын, Бадди Холли да моло мастар-влак колен пытеныт, Чак Берри четлык коклашке логалын. Моло музыканче-влак вес жанырыште пашам ышташ тӱҥалыныт. У илышым рок-н-роллыш Европо гыч семлызе да мурызо-влак пуртеныт. 1960 ийлаште Битлз уло тӱнялан шке сем-влакшым рашкалтылаш тӱҥалын. Тошто рок-н-ролл муро-влакым нуно угыч мура тӱҥалыныт. Тунамак рок мутым кучылташ тӱҥалыт.