Чавайн, Сергей Григорьевич: версий-влак коклаште ойыртем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ПешСай (каҥашымаш | надыр)
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
ПешСай (каҥашымаш | надыр)
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
17 корно: 17 корно:
1915 - Чавайн Казахстаныш илаш кусна, Аральск кӱртньыгорно школышто туныкта.
1915 - Чавайн Казахстаныш илаш кусна, Аральск кӱртньыгорно школышто туныкта.


1919 - Чавайн шочмо кундемышкыже пӧртылеш, "Йошкар кече" газетыште пашам ышта.
1919 - Чавайн шочмо кундемышкыже пӧртылеш, "[[Йошкар кече]]" газетыште пашам ышта.


1928 - "Мӱкш отар" пьесым воза.
1928 - "Мӱкш отар" пьесым воза.

15:20, 28 ӱярня 2010 жаплан версий

Файл:Sergei Chavain.jpg
Сергей Чавайн
Файл:Chavain.gif
Сергей Григорьевич Чавайн

Чавайн Кыргори Серге (6 шыжа 1888 -- 1942, руш. Сергей Григорьевич Чавайн) марий поэт да сылнымутчо лийын.

Илышкорно

Чавайн (чын тукымлӱмжӧ Григорьев) 1888 ийын 6 шыжаште (тошто жапрадам дене 24 идымыште) Морко кундемысе Изи Корамас ялыште шочын.

1904 - Озаҥысе инородческий семинарийыш тунемаш пура. Тушто руш поэт-влакын возымыштым марлаш кусараш тӱҥалеш.

1905 - "Ото" почеламутым воза. Ото - тиде икымше возымо марий почеламут.

1917 ий марте тудо 30 утла почеламутым, "Вувер" поэме-йомакым серен.

Семинарийым пытарымеке, 1908-1915 ийлаште Чавайн Сотнур волостьыш пурышо Петъял, Руш-Шайра ялласе школлаште да Сотнур кок-классан школышто туныктен.

1915 - Чавайн Казахстаныш илаш кусна, Аральск кӱртньыгорно школышто туныкта.

1919 - Чавайн шочмо кундемышкыже пӧртылеш, "Йошкар кече" газетыште пашам ышта.

1928 - "Мӱкш отар" пьесым воза.

1934 - ССРУ сылнымутчо ушем йыжъеҥ.

1935 - "Акпатыр" пьесым сера.

1935-1937 "Элнет" романым воза, 1-ше ужашыже 1936 савыкталт лектеш.

1937 ийын 11 кылмыште Чавайным лӱен пуштыныт.

Кузе Чавайнын почеламутчо лӱмжӧ лектын

Сергей Григорьевич теве кузе воза:

«1905 ийыште революций лие. Марий интеллигенцийын кумылжым тарватыш. Шукынжо марий улмышт дечын лӱдын, вожылын коштыныт гын, тунам марий газет, книга, литератур нерген мутланаш тӱҥалыныт. Тиде ийынак Теле тылзыште Озаҥысе туныктышо семинарийын канцелярийыштыже ятыр ен погынен. Сылнымутан литература нерген мут лекме годым Владимир Алексеевич Мухин каласыш: «Мемнан коклаште почеламут возышо уло. Тек возышо шке почеламутшым лудеш». Тунам зал мучко «Ото» почеламут йоҥгыш. Колыштшо-влак ик жап нимом пелештыде шинчышт, вара мокташ тӱҥальыч. Кид гыч кидышке почеламут кайыш. Тылеч вара мыйын марий почеламутчо лӱмем лекте»

Сылнымут аклымаш

Сергей Чавайн сылнымут произведенийлаштыже калык ойпогым кучылтын. Тудо шкеже теве кузе воза:

«Кастене кӱнчылам шӱдыраш але тӱрым тӱрлаш мемнан деке ӱдыр-влак толыт ыле. Кидпашам ыштат, мурат, туштым куштат, йомакым колтат. Моло ӱдыр коклаште Плагий лӱман ик ӱдыр йомак колташ путырак мастар ыле… Мый Плагийын йомакшым пеш йӧратен колыштынам, южгунам пелйӱд марте мален омыл. Тыгеракын калыкын мутшо сылне литературым йӧраташ туныктен».

Негыз

  • С. Г. Чавайн. Туныктышылан полшык. Й.-О. 1994.