Николаев, Сергей Николаевич: версий-влак коклаште ойыртем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
54 корно: 54 корно:
* Коммисарын чапше : драма [Честь комиссара] // Кугу толкын : марий драматургии антологий. Йошкар-Ола, 1987. С. 98—160.
* Коммисарын чапше : драма [Честь комиссара] // Кугу толкын : марий драматургии антологий. Йошкар-Ола, 1987. С. 98—160.


== Наградыже-влак ==
== Награде да чап лӱм-влак ==
* [[File:Order of the Red Banner of Labour OBVERSE.jpg|7px|Паша Йошкар Тисте орден]] [[Паша Йошкар Тисте орден]] (1946)
* [[File:Order of the Red Banner of Labour OBVERSE.jpg|7px|Паша Йошкар Тисте орден]] [[Паша Йошкар Тисте орден]] (1946)
* [[File:Znakpocheta2.jpg|7px|«Почёт Тамга» орден]] [[«Почёт Тамга» орден]] (1951)
* [[File:Znakpocheta2.jpg|7px|«Почёт Тамга» орден]] [[«Почёт Тамга» орден]] (1951)

20:25, 5 пеледыш 2017 жаплан версий

Сергей Николаевич Николаев
Сергей Николаев
Шочын 1908 ий 23 ӱярня(1908-03-23)
Шочмо вер Россий империй, Озаҥ губерний, Чарла уезд, Овдасола (кызыт Овдасола) ял
Колен 1993 ий 5 шыжа(1993-10-05) (85 ий)
Колымо вер Йошкар-Ола
Эл
Тыршымаш алан Драматург, кусарыше, педагог, туныктышо, прозаик, общественный деятель
Чап пӧлек да премий

Паша Йошкар Тисте орден (1946), «Почёт Тамга» орден (1951), «Почёт Тамга» орден (1968), Марий АССР-ысе сымыктышын сулло пашаеҥже (1946), Марий АССР-ын Калык серызыже (1958), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премийын лауреатше (1980), РСФСР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (1960,1978), Марий АССР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (7 Чапкагаз)

Сергей Николаев (Сергей Николаевич Николаев) (1908 ӱярня 23, Россий империй, Озаҥ губерний, Чарла уезд, Овдасола (кызыт Овдасола) ял —5 шыжа 1993, Йошкар-Ола) — марий серызе, драматург, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1939), Марий АССР-ысе сымыктышын сулло пашаеҥже (1946), Марий АССР-ын Калык серызыже (1958), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премийын лауреатше (1980).

Илыш корно

Россий империй, Озаҥ губерний, Чарла уезд, Овдасола (кызыт Овдасола) ялысе кресаньык ешеш 1908 ийыште шочын. Тыштак йоча жапше эртен. Эн ондак шочмо ялысе тӱҥалтыш школышто, вара Арын шымияш школышто тунемын. Школышто С.Чавайнын вуйлатыме сылнымут кружокыш коштын, спектакльлаште модын. Тыге калык усталыкше дене сылнымут деке шӱмаҥын.

Йошкар-Олаште

Сергей Николаевын тылеч варасе илышыже, пашаж деч кӱрылтде гаяк Йошкар-Олаште эрта. 1925 ий гыч тудо Марий туныктышо-влакым ямдылыше техникумышто тунемеш. Комсомолец-активист семын мер пашаште тырша. Тиде жапыште сылнымут да сымыктыш илыш дек утларак кумылаҥеш. Лачак тиде жапыште тудо Иван Степанович Ключников-Палантай дене палыме лиеш. Уста семлызе деч калык семын ямжым, сылнымутшым умылаш, шижаш тунемеш. А вара шкежат яллашке лектын мурым пога. Калык мурым уло чон дене йӧратымыже ончыкылык драматурглан кугун полшен. Педтехникумышто Семен Николаев изирак ойлымашым, почеламутым возкалаш тӱҥалеш, южышт техникумышто лекше журналеш да пырдыж газетеш савыкталтыныт. А 1929 ийыште техникумым пытармек, Семен Николаев Йошкар-Оласе марий шымияш школышто шочмо йылме ден сылнымутым туныкта. Тыште тудын йырже сылнымут ден сымыктышым йӧратыше йоча-влак чумыргат. Да пырля сылнымут да драм кружокым почыт, кид дене возымо сылнымут журналым лукташ тӱҥалыт, спектакльым ямдылат да яллашке лектын коштыт. 1931 ий гыч Семен Николаевич Москосе туныктышо-влакым ямдылыше институтышто шинчымашым пога. Тушеч Марий Пединститутыш тунемаш кусна. А 1936 ий гыч тӱҥалын, тудын пашаже Палантай лӱмеш сем-театральный училище, Марий драмтеатр, Сымыктыш паша управлений, Марий серызе ушем да моло усталык организаций дене кылдалтын.

Сылнымут паша

Марий калык Семен Николаевым эн ончычак драматург семын пала. «Салика», «У саска», «Вӱдшӧ йога», «Айвика», «Кугу толкын», «Комиссар-влак» - нине да моло пьесыже-влакым калык йӧратен лудеш. Семен Николаевын усталык корныжо эше 30-шо ийла тӱҥалтыштак палемдалтын. Икымше произведенийже – «Ош когарш», ныл кыдежан пьесе. Тудо 1930 ийыште савыкталтын. Вес тӱҥалтыш опытшо – «Тревога» лӱман йоча пьесе. «Ош когаршыжат», «Тревогыжат» самырык авторын але тӱҥалтыш опытшо веле улмаш. Драматург семын тудо калыклан «Салика» муро-комедийым возымыж деч вара сайын палыме лиеш. Марий калык «Салика» пьесым шокшын вашлийыж дене драматурглан шулдыран усталык вий-куатым пуэн, тудым у кончерысе произведенийлам сераш кумылаҥден. 30-шо ийла мучаште Семен Николаевич моткоч тыршен пашам ышта: самырык годым возымо пьесыжым «18-ше ий» лӱм дене тӧрлатен луктеш, кӱчык жапыште «Вӱдшӧ йога» муро-драмым, «У саска» комедийым воза. 50-ше ийла тӱҥалтыште эртымгорно пагытым кумдан авалтыше, эпический сынан «Акпарс» драматический повестьым сера.

Тӱҥ произведенийже-влак

  • Ош когарш: драма [Белая моль]. Йошкар-Ола, 1930. 40 с.
  • Тревога : пьеса. Йошкар-Ола, 1931. 28 с. Салика: муз. пьеса. Йошкар-Ола, 1938. 60 с.
  • Вÿдшо йога : драма [Воды текут]. Йошкар-Ола, 1940. 56 с.
  • У саска: муз. пьеса [Новые плоды]. Йошкар-Ола, 1941. 68 с.
  • Салика: муз. пьеса. Йошкар-Ола, 1943. 52 с.
  • Пьеса-шамыч [Пьесы]. Йошкар-Ола, 1947. 252 с.
  • Элнет серыште: комедий [На берегу Илети]. Йошкар-Ола, 1945. 64 с.
  • Волгыдо корно : пьеса-шамыч [Светлый путь : пьесы]. Йошкар-Ола, 1950. 236 с.
  • Кум пьеса [Три пьесы]. Йошкар-Ола, 1956. 196 с.
  • Кугу толкын: драма [Бурные годы]. Йошкар-Ола, 1961. 64 с.
  • Элнет пуичерыигге: повесть [В Илетском бору]. Йошкар-Ола, 1962. 88 с.
  • У саска: пьеса-влак. [Новые плоды: пьесы]. Йошкар-Ола, 1965.208 с.
  • Вÿдшо йога: пьеса-влак. [Воды текут: пьесы]. Йошкар-Ола, 1968.248 с.
  • Комиссар-влак: пьеса-влак. [Комиссары: пьесы]. Йошкар-Ола, 1974. 188 с.
  • Эрвыкай : повесть да ойлымаш-влак. Йошкар-Ола, 1982. 224 с.
  • Пеледше мланде: ойырен налме пьеса-влак. [Земля в цвету : пьесы]. Йошкар-Ола, 1986. 207 с.
  • Коммисарын чапше : драма [Честь комиссара] // Кугу толкын : марий драматургии антологий. Йошкар-Ола, 1987. С. 98—160.

Награде да чап лӱм-влак

Кылвер-влак

Негыз

  1. Энциклопедия Республики Марий Эл — Йошкар-Ола, 2009. — 872 с.: ил. (ISBN 978-5-94950-049-1) C. 577.