Йошкар-Ола: версий-влак коклаште ойыртем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Интерактивная навигация по истории
← Ончычсо тӧрлатымаш-влакВес тӧрлатымаш →
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ВизуальныйВики-текст
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Artomo (каҥашымаш | надыр)
1669 тӧрлымаш
66 корно: 66 корно:
|-
|-
!
!
! Ӱпӧ
! [[Ӱпӧ]]
! Шавашар
! Шавашар
! Саратов
! Саратов
80 корно: 80 корно:
| '''[[Ижевск]]''' || <center>484 || <center>501 || <center>1100 || <center>856 || <center>945 || <center>328 || <center>1000 || <center>788 || <center>1394 || <center>395 || <center>549
| '''[[Ижевск]]''' || <center>484 || <center>501 || <center>1100 || <center>856 || <center>945 || <center>328 || <center>1000 || <center>788 || <center>1394 || <center>395 || <center>549
|-
|-
| '''[[Йошкар-Ола]]''' || <center>673 || <center>90 || <center>773 || <center>410 || <center>654 || <center>877 || <center>553 || <center>317 || <center>723 || <center>154
| '''Йошкар-Ола''' || <center>673 || <center>90 || <center>773 || <center>410 || <center>654 || <center>877 || <center>553 || <center>317 || <center>723 || <center>154
|-
|-
| '''[[Озаҥ]]''' || <center>519 || <center>166 || <center>705 || <center>461 || <center>552 || <center>723 || <center>629 || <center>393 || <center>799
| '''[[Озаҥ]]''' || <center>519 || <center>166 || <center>705 || <center>461 || <center>552 || <center>723 || <center>629 || <center>393 || <center>799

09:02, 16 сӱрем 2014 жаплан версий

Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Йошкар-Ола (ыҥ-влак) ончал.


Ола
Йошкар-Ола
Якшар-Хала
Тисте[d] Ойып[d]
Тисте[d] Ойып[d]
56°37′58″ с. ш. 47°53′45″ в. д.HGЯO
Эл Россий Россий
Федераций субъектше Марий Эл
Оласе йырвел Йошкар-Ола
Вуйлатыше Войнов Олег Павлович
Эртыш да географий
Негызлыме 1584 ий[2]
Икымше гана палемдыме 1584
Тошто лӱм-влак Чарла (Царёвококшайск),
Йошкаркакшан (Краснококшайск)
Ола 1781
Кумдык
  • 100,39 тӧткылан уштыш
Рӱдын кӱкшытшӧ 100 метр
Шагат ӱштӧ UTC+3:00[d]
Калыкчот
Калыкчот ▲ 252 935[1] еҥ (2012)
Агломераций ▲ 263 506[1] еҥ (2012)
Катойконим йошкар-оласе
Официал йылме марий йылме да руш йылме
Цифрр идентификатор-влак
Телефон код +7 8362
Почто индекс 424000
Автомобиль код 12
i-ola.ru
Йошкар-Ола (Россий)
Точка
Йошкар-Ола
Йошкар-Ола (Марий Эл)
Точка
Йошкар-Ола
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

Йошкар-Ола (тошто Чарла, Цар-Ола; курыкмарла Якшар-Хала, тошто Цӓрлӓ) — Российысе ола, Марий Эл Республикын рӱдолаже. Калыкчот (1 Шорыкйол 2012 ийлан) — 252 935 еҥ. 1584 ийыште Федор Иоаннович кугыжа олалан негызым пыштен. 1919 ий марте ола Царевококшайск лӱмым нумалын, 1919 ий гыч 1927 ий марте — Краснококшайск. 1984 ийыште олалан Йошкар Знамя паша орденым кучыктеныт.

Тачысе кечын Йошкар-Ола — финн-угор калык-влакын тӱвыра рӱдерыштлан шотлалтеш.

Эртымгорно

Олан кызыт шогымо вершыте еҥ-влак мезолит курым гыч иленыт (м.к. деч 12 тӱж. ий ончыч). XVI курымышто ты мланде Озаҥ ханствыш пурен, марий-влак иленыт. Шыжа тылзын 1552 ийыште Шучко Йыван руш кугыжа Озаҥ ханствым сеҥен. Верысе калык у кугыжалан йӧзакым тулышаш ыле, но 1553 ийыште, шошым калык йӧзакым тӱлаш чарнен, кугыжа ваштареш сарым тӱҥалын. Кучедалмаш-влак икте почеш весе ылыжыныт, сандене Шучко Йыван ты кундемлаште ор-влакым шогалтылын. Тыге Йошкар-Ола шочын. «Какшан ӱмбалне Кугыжан олаже» («Царёв город на Кокшаге») --- тыге тӱҥалтышыште у орым лӱмденыт, тышечак вара кӱемалтше лӱм шочын --- Царевококшайск --- 1584 ийыште негызлалтын, Шучко Йыванын колымыж деч вара. Эркын-эркын салтак ор гыч Царевококшайск шотан олашке савырнаш тӱҥалын. Тушто ужалыше, кресаньык, пашазе-влак толеденыт. Калык мландым куралаш ушнен. Но саадак Царевококшайск – сарзе-влакын олаштлан шотлалтын. Юл кундемыште тӱҥалше сарзе кучедалмаш-влакым пытарашлан Царевококшайск гыч отряд-влакым колтылыныт.

Олам чоҥаш тӱҥалме дене ты кундемыш руш-влак толыныт. XVII курымышто ола воктене улшо ял-влак (Вараксино, Лапшино. Гомзово, Берёзово, Кожино, Марково, Пахомово, Ширяйково, Жуково, Княжна) вӱрыс В.Г. Ромодановскийын кид йымалныже лийыныт. Тачысе кечын нине ял-влак олан микрорайонжо улыт.

Царевококшайск уездын рӱдолаже тӱҥалтыш гычак лийын. Олажымат, уездшымат воевода вуйлатен. Тыгак, тудо верысе сар гарнизонным вуйлатен, юрист сомылым шуктен, марий-влак деч йӧзакым поген. Пётр I Кугыжа годым Царевококшайск Озаҥ губернийыш пурен. XIX курымышто Царевококшайскыш политический ссылкыш колтылаш тӱҥалыныт. XX курымышто Царевококшайскыште 13 урем, 300 наре тӱрлӧ пӧрт лийын, тыгаяк 1920-шо ийла марте кодын. 17 Пургыж 1919 ийыште Царевококшайсклан Краснококшайск лӱмым пуеныт. 18 Пеледыш, 1920 йыште тудо Виче губернийыш пурен. 4 Кылме 1920 ийыште Марий автономий областьым негызлыме нерген декрет лектеш, Кылме тылзын 25-ше кечынже Краснококшайск у областьын административ рӱдерже лиеш. 25 Шорыкйол 1928 ийыште Краснококшайск марий лӱмым налеш --- Йошкар-Ола.

Кугу Ачаэл Сар годым Йошкар-Олашке южо завод-влакым эвакуироватленыт. Тиде олалан кушкашлан йӧным пуен. 1959 ийыште Зеленодольск гыч олашке электричествым колтеныт, 1967 иыште – газ пучым шупшын пытареныт. 1950-1960 ийлаште у полат-влакым чоҥеныт, олан администраций пӧртым, виктем пӧртым, «Йошкар-Ола» унагудым шогалтеныт, Изи Какшан эҥерын шола серыштыже ола шарлен --- Сомбатхей микрорайон шочын.

Йошкар-Олан кызытсе сынже тыгайрак: http://mari.visitola.ru/

Торалык таблице[3]

Ӱпӧ Шавашар Саратов Саранск Самаре Пермь Пензе Угарман Моско Озаҥ Йошкар-Ола
Ижевск
484
501
1100
856
945
328
1000
788
1394
395
549
Йошкар-Ола
673
90
773
410
654
877
553
317
723
154
Озаҥ
519
166
705
461
552
723
629
393
799
Моско
2168
633
838
637
1051
1522
618
406
Угарман
1762
227
646
283
775
1116
426
Пензе
826
463
220
143
433
1352
Пермь
812
889
1428
1219
1275
Самаре
461
564
509
545
Саранск
1180
320
363
Саратов
902
683
Шавашар
685

Символ-влак

Ойып

Йошкар-Олан кызытсе ойыпшо Кугыжаныш геральдик реестрыш пуртымо. Ойыпышто сӱретлыме: кандалге тӱсан геральдик щитыште ший шордо сӱретлалтын. Шордын кӱчыжӧ да тӱкыжӧ шӧртньӧ тӱсан. Щит ӱмбалне вич пӱян ший тӱсан башенный короно кеча, обручышто марий тӱр.

Тисте

Йошкар-Олан тистыжым 22 Пеледыш 2011 ийыште пеҥгыдемденыт. Кандалге тӱсан прямоугольный аҥыште ший тӱсан шордо сӱретлыме. Шордын кӱчыжӧ да тӱкыжӧ шӧртньӧ тӱсан.

Чапмуро

Йошкар-Олан чапмурыжлан семым Андрей Эшпай семмастар возен. Почеламутым – Леонид Дербенёв. Чапмурым Эдуард Хиль мура.


Важ-влак

  1. ↑ 1,0 1,1 Численность населения районов и городских населённых пунктов субъектов Российской Федерации
  2. ↑ http://www.i-ola.ru/userfiles/file/gen_plan_A3_2009.pdf
  3. ↑ Атлас автомобильных дорог России. М. 1998


Йошкар-Ола Викиклатыште?

Кышкар:Тӱҥ уремла Йошкар-Олаште

Перейти к шаблону «Марий Эл» 
Марий Эл
Ойып Марий Эл
Тисте Марий Эл

Административ рӱдӧ: Йошкар-Ола
Олала: Юлсер-Ола | Провой | Чыкма

Муниципал территорий шеледымаш:

Оласе йырвелла: Йошкар-Ола | Юлсер-Ола | Чыкма

Кундемла: Йӱрнӧ | Килемар | Кужэҥер | Курыкмарий | Марий Тӱрек | Маскасола | Морко | Оршанке | Поранча | Провой | У Роҥго | У Торъял | Шернур | Юлсер

Статья-влак: Калыкчот | Ойып | Территорий шеледымаш | Тисте | Чапмуро | Эртык

 

Кышкар:Link FA

http://mari.visitola.ru/

"https://mhr.wikipedia.org/w/index.php?title=Йошкар-Ола&oldid=132363" гыч налме