Чавайн, Сергей Григорьевич: версий-влак коклаште ойыртем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
ПешСай (каҥашымаш | надыр)
и Марий кече
2 корно: 2 корно:
[[Файл:Chavain.gif|thumb|250px|Сергей Григорьевич Чавайн]]
[[Файл:Chavain.gif|thumb|250px|Сергей Григорьевич Чавайн]]


'''Чавайн Кыргори Серге''' ({{Шочын|6|10|1888|0|1}} -- [[1942]], [[Руш йылме|руш.]] Сергей Григорьевич Чавайн) марий [[почеламутчо]] да [[сылнымутчо]].
'''Чавайн Кыргори Серге''' ({{Шочын|1888|10|6|0|1}} [[1942]], [[Руш йылме|руш.]] Сергей Григорьевич Чавайн) марий [[почеламутчо]] да [[сылнымутчо]].
===Илышкорно===
===Илышкорно===
Чавайн (чын тукымлӱмжӧ Григорьев)
Чавайн (чын тукымлӱмжӧ Григорьев)

17:28, 29 пеледыш 2011 жаплан версий

Файл:Sergei Chavain.jpg
Сергей Чавайн
Файл:Chavain.gif
Сергей Григорьевич Чавайн

Чавайн Кыргори Серге (1888 шыжа 61942, руш. Сергей Григорьевич Чавайн) марий почеламутчо да сылнымутчо.

Илышкорно

Чавайн (чын тукымлӱмжӧ Григорьев) 1888 ийын 6 шыжаште (Юлиан кечышот дене 24 идымыште) Морко кундемысе Изи Корамас ялыште шочын.

1904 - Озаҥысе инородческий семинарийыш тунемаш пура. Тушто руш поэт-влакын возымыштым марлаш кусараш тӱҥалеш.

1905 - "Ото" почеламутым воза. Ото - тиде икымше возымо марий почеламут.

1917 ий марте тудо 30 утла почеламутым, "Вувер" поэме-йомакым серен.

Семинарийым пытарымеке, 1908-1915 ийлаште Чавайн Сотнур волостьыш пурышо Пӧтъял, Руш-Шайра ялласе школлаште да Сотнур кок-классан школышто туныктен.

1915 - Чавайн Казахстаныш илаш кусна, Аральск кӱртньыгорно школышто туныкта.

1919 - Чавайн шочмо кундемышкыже пӧртылеш, "Йошкар кече" газетыште пашам ышта.

1928 - "Мӱкш отар" пьесым воза.

1934 - ССРУ сылнымутчо ушем йыжъеҥ.

1935 - "Акпатыр" пьесым сера.

1935-1937 "Элнет" романым воза, 1-ше ужашыже 1936 савыкталт лектеш.

1937 ийын 11 кылмыште Чавайным лӱен пуштыныт.

Кузе Чавайнын почеламутчо лӱмжӧ лектын

Сергей Григорьевич теве кузе воза:

«1905 ийыште революций лие. Марий интеллигенцийын кумылжым тарватыш. Шукынжо марий улмышт дечын лӱдын, вожылын коштыныт гын, тунам марий газет, кнага, литератур нерген мутланаш тӱҥалыныт. Тиде ийынак Теле тылзыште Озаҥысе туныктышо семинарийын канцелярийыштыже ятыр ен погынен. Сылнымутан литератур нерген мут лекме годым Владимир Алексеевич Мухин каласыш: «Мемнан коклаште почеламут возышо уло. Тек возышо шке почеламутшым лудеш». Тунам зал мучко «Ото» почеламут йоҥгыш. Колыштшо-влак ик жап нимом пелештыде шинчышт, вара мокташ тӱҥальыч. Кид гыч кидышке почеламут кайыш. Тылеч вара мыйын марий почеламутчо лӱмем лекте»

Сылнымут аклымаш

Сергей Чавайн сылнымут произведенийлаштыже калык ойпогым кучылтын. Тудо шкеже теве кузе воза:

«Кастене кӱнчылам шӱдыраш але тӱрым тӱрлаш мемнан деке ӱдыр-влак толыт ыле. Кидпашам ыштат, мурат, туштым куштат, йомакым колтат. Моло ӱдыр коклаште Плагий лӱман ик ӱдыр йомак колташ путырак мастар ыле… Мый Плагийын йомакшым пеш йӧратен колыштынам, южгунам пелйӱд марте мален омыл. Тыгеракын калыкын мутшо сылне литературым йӧраташ туныктен».

Негыз

  • С. Г. Чавайн. Туныктышылан полшык. Й.-О. 1994.