Википедий:Модмо вер: версий-влак коклаште ойыртем

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Artomo (каҥашымаш | надыр)
Полностью удалено содержимое страницы
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно: 1 корно:
[[Вениамин ИВАНОВ]]
[[(1923—1971)]]
[[Вениамин Михайлович Ивановын]] сылнымут пашаже тÿрлö шöрынан лийын. Тудо поэзийыште волгыдо кышам коден. Прозаик семын чот тыршен. Драматургийыштат вийжым терген ончен.
Йоча писатель семынат палыме. Икмыняр поэзий книгам, повестьым самырык тукымлан пöлеклен.
Илыш да творческий корныжо
Писатель жап дене пырля кушкеш, чарныде ум кычалын, сылнымут куатым пога. [[В. Иванов]]ынат илыш ден мурызо корныжо лач тыгаяк. Тудо [[1923 ий 8 ноябрь]]ыште [[У Торъял район]]ысо [[Чобык ял]]ыште шочын. Изинекак шочмо пÿртÿсын моторлыкшым ужын, тÿткын эскераш кумылаҥын. Кресаньык эрге мланде пашан кÿлешлыкшым вашке пален налын. Ялысе йоча-влак дене пырля тÿрлö пашам ыштен, шочмо колхозшылан полшен.
Чобык ял ожнысекак уста шÿвырзö, гармоньчо, мурызо-влак дене чапланен. В. Иванов мотор семан ятыр сылне мурым колын. Илен-толын, шке возымаштыже калык мурым, келшышын, кумдан кучылташ тÿҥалын.
В. Ивановым сылнымутын юзо вийже изинекак сымыстарен. Руш ден марий писатель-влакын возымыштым йöратен лудын. Шке гычат тÿрлö заметкым, статьям возаш тÿҥалын. Сайым моктен, ситыдымашым тÿжваке луктын.
Ялысе шымияш школым тунем пытарымеке, В. Иванов [[1938 ий]]ыште [[У Торъял педучилищ]]ын студент ешыш ушна. Шинчымашын тÿрлö йыжыҥжым пален налме, шуко лудмо рвезын уш- акылжым пÿсемдаш полшат. Рвезын чоныштыжо шке гыч возаш кумыл утларак вияҥеш. Тудын кумылжо, чон шижмашыже [[«Элем»]], [[«Шöртньö шурно»]], [[«Муралте, Джамбул»]] да моло почеламутлаште почылтеш. Тÿҥалше автор нуным [[Май Веню]] лÿм дене возен. В. Ивановын нине почеламутшо-влак сылнылык шотышто але огыт ойыртемалт. Но возымо сай койыш шижалтеш: самырык автор чумыр элын вÿршержым колышташ тырша.
Педучилищым тунем лекмеке, В. Ивановлан рвезе тукымым туныкташ ок логал. Шочмо элжым, эрыкым тушман деч аралаш шке кумылын кая. [[Омск ола]]се [[военный училищ]]ыште икмыняр жап лиймеке, тудо тул йÿран кужу cap корным эрта. Мемнан элысе салтакын чон яндарлыкшым, кугу патырлыкшым ужеш, келшыше поэзий шомак дене сÿретлен ончыкташ тырша. Мутлан, [[«Фронтовой эр»]] почеламутышто мемнан элысе салтакын чыла йöсым сеҥен лекмыжым, моло калыкланат эрыкым кондымыжым поснак палемдыме.
Самырык лейтенант, рвезе поэт Сеҥымаш волгыдо кечылан чот ÿшанен. «Берлин гоч — корнем, мый тушеч пöртылам»,— возен [[«Ик корно» почеламут]]ыштыжо.
В. Ивановын кугу cap жапысе поэзийже тÿҥ шотышто йöратымаш лирика корно дене вияҥын. Тудо салтакын ныжылге чон кумылжым, лыжга койышыжым сÿретла. Теве [[«Фронт гыч серыш» почеламут]]ын лирический геройжо — элын ÿшанле, патыр эргыже — cap тул кокла гыч келшыме ÿдыржылан серышым воза, шÿмыштыжö чаткан нумалме яндар чон шижмашыжым, кугу ÿшанжым почын каласа. Кажне мутын кöргö вийжым шотыш налын, автор кÿчыкын, раш возаш тырша.
Поэтын лирикыштыже [[«Окна воктене»]], [[«Шыже эрдене»]], [[«Коктын ик шÿдырым ончена»]] да моло почеламутат волгыдо кумылан улыт. Нуно чын йöратымашын кугу вийжым почын пуат.
Сеҥымаш кечым В. Иванов моло семынак куанен вашлиеш. [[1946 ий]]ыште тудо шочмо марий кундемышкыже пöртылеш. Рвезе писатель книгам лукшо марий издательствыште пашам ышташ тÿҥалеш. Ончычшым корректор лиеш, а варажым — редактор. Моло-влакын возымыштым шуко лудеш, терга, сылнымутлан калык лоҥшаш лекташ полша. Шке гычат мурсаскам вияҥдаш пижеш. Воза тудо шуко вучымо тыныс пагыт, келшымаш, айдемын шÿм-чон чеверже нерген. Писательын шинчаончалтышыже кумдаҥеш, илышын вÿршержым тÿткын колыштеш. В. Ивановын келге шонымаш дене шыҥдаралтше кÿчык почеламутшо- влак поснак оҥай, шÿмеш логалше улыт. Мутлан, [[«Турий» почеламут]]ышто автор моткоч суапле кресаньык пашам чапландара. Пасу патыр-влакым турият саламла.
В. Иванов шке сылнымут сынже денак ныжылге лирик. Тудо йöратымаш нерген шке семынже, лывыргын, шыман возен мошта. Теве [[«Сирень пеледеш»]] чонеш логалше почеламутшо кумдан палыме мурылан шулдырым пуэн. Автор, таҥастарымаш ден метафора йöным келшышын кучылтын, виян кöргö шижмашым мокта.

В. Иванов шке вийжым поэме жанрыштат терга. Писательын лыжган возымо сынже прозыштат шижалтеш.
В.Ивановын ойлымашыже-влакат лудшын кумылжым савырат. Писатель илышын тÿрлö йыжыҥжым сÿретла, поро вийын сеҥен толмыжым ончыкта. Автор шке геройжын порылыкшым, молылан полшаш ямде улмыжым, чын верч тыршыме койышыжым поснак палемда. Писатель В.Ивановын драматург кумылжат лийын.
Марий литературышто В. Иванов лирический повесть жанрым палынак вияҥдаш полшен. Кажне повесть шке тÿсан, ойыртемалтше, лудшын кымылжым авалтен налын кертше.
Тыге Вениамин Ивановын прозыштыжо тÿрлö жап сÿретлалтын, тÿрлö илыш йодыш шымлалтын. Тудын илыш чыным возымыжо моло калык коклаштат палыме. Марий писательын произведенийлажым [[руш]], [[эстон]], [[татар]], [[удмурт]], [[чуваш]] да моло йылме денат савыктен лукмо. Шкежат шочмо йылмыш [[А. Пушкинын]], [[М.Лермонтовын]], [[С. Щипачевын]], [[А. Кутуйын]] да молынат возымыштым кусарен.
В. Иванов шочмо литературнам ятыр сылне произведений дене пойдарен, сылнымутышто волгыдо кышажым коден.

07:27, 26 вӱдшор 2013 жаплан версий

Вениамин ИВАНОВ (1923—1971) Вениамин Михайлович Ивановын сылнымут пашаже тÿрлö шöрынан лийын. Тудо поэзийыште волгыдо кышам коден. Прозаик семын чот тыршен. Драматургийыштат вийжым терген ончен. Йоча писатель семынат палыме. Икмыняр поэзий книгам, повестьым самырык тукымлан пöлеклен. Илыш да творческий корныжо Писатель жап дене пырля кушкеш, чарныде ум кычалын, сылнымут куатым пога. В. Ивановынат илыш ден мурызо корныжо лач тыгаяк. Тудо 1923 ий 8 ноябрьыште У Торъял районысо Чобык ялыште шочын. Изинекак шочмо пÿртÿсын моторлыкшым ужын, тÿткын эскераш кумылаҥын. Кресаньык эрге мланде пашан кÿлешлыкшым вашке пален налын. Ялысе йоча-влак дене пырля тÿрлö пашам ыштен, шочмо колхозшылан полшен. Чобык ял ожнысекак уста шÿвырзö, гармоньчо, мурызо-влак дене чапланен. В. Иванов мотор семан ятыр сылне мурым колын. Илен-толын, шке возымаштыже калык мурым, келшышын, кумдан кучылташ тÿҥалын. В. Ивановым сылнымутын юзо вийже изинекак сымыстарен. Руш ден марий писатель-влакын возымыштым йöратен лудын. Шке гычат тÿрлö заметкым, статьям возаш тÿҥалын. Сайым моктен, ситыдымашым тÿжваке луктын. Ялысе шымияш школым тунем пытарымеке, В. Иванов 1938 ийыште У Торъял педучилищын студент ешыш ушна. Шинчымашын тÿрлö йыжыҥжым пален налме, шуко лудмо рвезын уш- акылжым пÿсемдаш полшат. Рвезын чоныштыжо шке гыч возаш кумыл утларак вияҥеш. Тудын кумылжо, чон шижмашыже «Элем», «Шöртньö шурно», «Муралте, Джамбул» да моло почеламутлаште почылтеш. Тÿҥалше автор нуным Май Веню лÿм дене возен. В. Ивановын нине почеламутшо-влак сылнылык шотышто але огыт ойыртемалт. Но возымо сай койыш шижалтеш: самырык автор чумыр элын вÿршержым колышташ тырша. Педучилищым тунем лекмеке, В. Ивановлан рвезе тукымым туныкташ ок логал. Шочмо элжым, эрыкым тушман деч аралаш шке кумылын кая. Омск оласе военный училищыште икмыняр жап лиймеке, тудо тул йÿран кужу cap корным эрта. Мемнан элысе салтакын чон яндарлыкшым, кугу патырлыкшым ужеш, келшыше поэзий шомак дене сÿретлен ончыкташ тырша. Мутлан, «Фронтовой эр» почеламутышто мемнан элысе салтакын чыла йöсым сеҥен лекмыжым, моло калыкланат эрыкым кондымыжым поснак палемдыме. Самырык лейтенант, рвезе поэт Сеҥымаш волгыдо кечылан чот ÿшанен. «Берлин гоч — корнем, мый тушеч пöртылам»,— возен «Ик корно» почеламутыштыжо. В. Ивановын кугу cap жапысе поэзийже тÿҥ шотышто йöратымаш лирика корно дене вияҥын. Тудо салтакын ныжылге чон кумылжым, лыжга койышыжым сÿретла. Теве «Фронт гыч серыш» почеламутын лирический геройжо — элын ÿшанле, патыр эргыже — cap тул кокла гыч келшыме ÿдыржылан серышым воза, шÿмыштыжö чаткан нумалме яндар чон шижмашыжым, кугу ÿшанжым почын каласа. Кажне мутын кöргö вийжым шотыш налын, автор кÿчыкын, раш возаш тырша. Поэтын лирикыштыже «Окна воктене», «Шыже эрдене», «Коктын ик шÿдырым ончена» да моло почеламутат волгыдо кумылан улыт. Нуно чын йöратымашын кугу вийжым почын пуат. Сеҥымаш кечым В. Иванов моло семынак куанен вашлиеш. 1946 ийыште тудо шочмо марий кундемышкыже пöртылеш. Рвезе писатель книгам лукшо марий издательствыште пашам ышташ тÿҥалеш. Ончычшым корректор лиеш, а варажым — редактор. Моло-влакын возымыштым шуко лудеш, терга, сылнымутлан калык лоҥшаш лекташ полша. Шке гычат мурсаскам вияҥдаш пижеш. Воза тудо шуко вучымо тыныс пагыт, келшымаш, айдемын шÿм-чон чеверже нерген. Писательын шинчаончалтышыже кумдаҥеш, илышын вÿршержым тÿткын колыштеш. В. Ивановын келге шонымаш дене шыҥдаралтше кÿчык почеламутшо- влак поснак оҥай, шÿмеш логалше улыт. Мутлан, «Турий» почеламутышто автор моткоч суапле кресаньык пашам чапландара. Пасу патыр-влакым турият саламла. В. Иванов шке сылнымут сынже денак ныжылге лирик. Тудо йöратымаш нерген шке семынже, лывыргын, шыман возен мошта. Теве «Сирень пеледеш» чонеш логалше почеламутшо кумдан палыме мурылан шулдырым пуэн. Автор, таҥастарымаш ден метафора йöным келшышын кучылтын, виян кöргö шижмашым мокта.

В. Иванов шке вийжым поэме жанрыштат терга. Писательын лыжган возымо сынже прозыштат шижалтеш. В.Ивановын ойлымашыже-влакат лудшын кумылжым савырат. Писатель илышын тÿрлö йыжыҥжым сÿретла, поро вийын сеҥен толмыжым ончыкта. Автор шке геройжын порылыкшым, молылан полшаш ямде улмыжым, чын верч тыршыме койышыжым поснак палемда. Писатель В.Ивановын драматург кумылжат лийын. Марий литературышто В. Иванов лирический повесть жанрым палынак вияҥдаш полшен. Кажне повесть шке тÿсан, ойыртемалтше, лудшын кымылжым авалтен налын кертше. Тыге Вениамин Ивановын прозыштыжо тÿрлö жап сÿретлалтын, тÿрлö илыш йодыш шымлалтын. Тудын илыш чыным возымыжо моло калык коклаштат палыме. Марий писательын произведенийлажым руш, эстон, татар, удмурт, чуваш да моло йылме денат савыктен лукмо. Шкежат шочмо йылмыш А. Пушкинын, М.Лермонтовын, С. Щипачевын, А. Кутуйын да молынат возымыштым кусарен. В. Иванов шочмо литературнам ятыр сылне произведений дене пойдарен, сылнымутышто волгыдо кышажым коден.