Герц (шотлымаш)

Википедий — эрыкан энциклопедий гыч материал
Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Герц (ыҥ-влак) ончал.

Герц (возымашыште: Гц, Hz) — угычтаралтше процесс-влакын (колебанийын, мутлан) чӱчкыдылыкыштым шотлымаш единице.

1 Гц тиде процессын 1 секундышто ыштен шукталтымжым ончыкта: 1 Гц = 1/с.

10 Гц — ик секундышто 10 гана тыгай процесс ышталтеш.


Эртымгорно[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

XIX курымышто электродинамикым кӱшкӧ нолтымашыште кугу надырым Германий гыч шанчызе-физик Генрих Герц пыштен. Пашажым аклен Калык-влак кокласе электротехник комиссий 1930-шо ийыште шанчыеҥын тукымлӱмжым шотлымаш радамыш пуртен.

Герц единицын шеледымашыже да шукемдымашыже[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

Кугурак але изирак кугытым стандарт почеш СИ префикс дене чоҥаш лиеш.

Кратный Дольный
кугыт лӱм возалтмаш кугыт лӱм возалтмаш
101 Гц декагерц даГц daHz 10-1 Гц децигерц дГц dHz
102 Гц гектогерц гГц hHz 10−2 Гц сантигерц сГц cHz
103 Гц килогерц кГц kHz 10−3 Гц миллигерц мГц mHz
106 Гц мегагерц МГц MHz 10−6 Гц микрогерц мкГц µHz
109 Гц гигагерц ГГц GHz 10−9 Гц наногерц нГц nHz
1012 Гц терагерц ТГц THz 10−12 Гц пикогерц пГц pHz
1015 Гц петагерц ПГц PHz 10−15 Гц фемтогерц фГц fHz
1018 Гц эксагерц ЭГц EHz 10−18 Гц аттогерц аГц aHz
1021 Гц зеттагерц ЗГц ZHz 10−21 Гц зептогерц з зГц zHz
1024 Гц йоттагерц ИГц YHz 10−24 Гц йоктогерц иГц yHz

Тидым палаш оҥай[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]

  • Айдемын пылышыже 20 Гц гыч 20 кГц марте чӱчкыдылыкан йӱкым колын шукта.
  • Лыпланыше айдемын шӱмжӧ 1 Гц чӱчкыдылык дене кыра. Мо оҥайже, Герц тукымлӱм (немычла Herz) марий йылмыш «шӱм» семын кусаралтеш.