Акватлон
Акватлон (лат. aqua — «вӱд» да акрет грекла ἆθλον — «кучедалмаш», «таҥасымаш») — вудйымалсе кучедалмаш.
Эртымгорно[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Спортын тиде толкынжо 1982 ийыште шыҥдаралташ тӱҥалын. Москосо институтышто вӱд йымалне ийышыше спорт группо чӱчкыдынрак да чӱчкыдынрак вӱд йымалне кучедалмашке ушнаш тӱнальыч. Группым Игорь Островский вуйлатен. Эркын-эркын икмыняр правиле шочын, тыге спортын у тӱрлыклан негызым пыштыме. Островский Израиль кундемыш илаш куснен, тушто тудо Вӱдйымал спорт Федерацийым вуйлаташ тӱҥалын. Тыгак Игорь Островскийым Калык-влакгокласе «Акватлон» Ассоциацийын президентлан сайленыт.
Кучедалмаш нерген[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Айдеме вӱдышто да вӱд йымалне шкенжым кучен моштыжо манын, тыгай кучедалмаш да упражнений системым шонен лукмо. Пырля тудо акватлон маналтеш. Акватлон вич ужаш гыч шога: спорт ужаш, сар кучедалмаш, прикладной, гимастик ужаш да ямдылалтмаш. Таҥасымаш-влак спорт ужаш дене гына эртат. Тыште спортсмен-влак ластым чиен кучедалыт. Прикладной да сар кучедалмаш ужаш дене спасатель, водолаз, каскадер да спецназъеҥ-влак ямдылалатме годым пайдаланат. Ямдылалтмаш ужашым чылан эртышаш улыт. Акватлонышто ластым чиен кучедалыт. Тиде кучедалмашышке кажне еҥ ушнен ок керт. Пӧръеҥ, ластым чиен, 50 метрым эртен кертшаш, рвезе - 25 метрым. Когынек ластышкыжат 25 сантиметр кужутан тасмам кылдат. Лач тиде тасмамак спортсмен-влак икте весыжын кӱрлын налшаш улыт. Могай спортсмен лентам эн ончыч налын ончыкта - тудо сеҥыше лиеш. Тиде кучедалмашыште тавалышын вуйжым, шӱйжым тӱкаш ок лий. Танасымаш кум раунд гыч шога. Кажныже 30 секунд. Раунд-влак коклаште 1,5 минут наре каналташ лиеш.
Арвер-влак[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Кучедалмаш бассейныште эрта. Кучедалме вер вич метр кужытан да лопкытан лийшаш. Вӱдын келгытше 3,5 метр деч шагал лийышаш огыл. Спортсмен-влак вӱдйымал маскым, ластым чият.
Акватлон Российыште шочын гына огыл, тыштак тудо спорт радамыш пурен. Икымше спорт мастер-влакат улыт. Вӱдыштӧ нелылык ок шижалт, сандене нелылык шотышто спортсмен-влакым огыт пайле, но ӱдырамаш-влак посна таҥасат, поръеҥ-влак - посна. Тыгак, спортсмен-влак ийгот дене пайлалтыт.
Вӱдвал кучедалмаш[тӧрлаташ | кодым тӧрлаташ]
Тыгак акватлонышто вӱдыйымалне гына огыл, вӱдыштат таҥасат.
Вӱдвал акватлонышто спортсмен-влак ийыме костюмым да ийымаш упшым чият. Тыште таҥасымаш кок ужаш гыч шога, кажныже кок минут наре, раунд-влак коклаште кок минут наре канат.
Икымше раундышто ик модшо тӱкышо - нападающий улеш. Тудо тавалышым кид дене 5-10 секундо наре кучен кертшаш. Вич секундылан тудлан ик очком пуат, 10 секундылан - 2 очком. Кокымшо модшыжо аралалт кертшаш. Кокымшо раундышто модшо-влак вашталтыт.